Genellikle çocuk edebiyatı eserleri aracılığıyla yaratılan ve güçlendirilen okuma kültürü, çocukların zihinsel (bilişsel), ruhsal, sosyal, ahlaki, dilsel ve estetik gelişimlerinde önemli işlevlere sahiptir. Çocukların bebeklik dönemlerinden itibaren çocuğa görelik ilkesine uygun nitelikte çocuk kitapları ile karşılaşmaları onların okuma kültürlerini yaşamları boyunca sürecek biçimde sağlam ve sağlıklı bir temele oturtacaktır. Halk ve çocuk kütüphaneleri, çocukları çeşitli türde ve çok sayıda çocuk kitabı ile buluşturan toplumsal kuruluşlardır. Ancak bu kütüphanelerin okuma kültürü konusundaki önemli rollerini yerine getirebilmeleri için çocuğa uygun ve nitelikli çocuk kitapları dermesine sahip olmaları gerekmektedir. Amaç: Bu çalışmanın amacı, Eskişehir İl Halk Kütüphanesinin dermesinde yer alan okul öncesi (erken dönem) resimli çocuk kitaplarını fiziksel (dış yapı) ve içerik (içyapı) özellikleri ile çocuğa görelik ilkesi açısından değerlendirerek, bunun ödünç alma üzerine etkilerini ortaya koymaktır. Yöntem: Bu amaç doğrultusunda araştırma kapsamına, Eskişehir İl Halk Kütüphanesi dermesinde bulunan ve 2015-2019 yılları arası yayınlanmış 0-7 yaş arası çocuklara hitap eden basılı Türkçe resimli çocuk kitapları alınmıştır. Araştırmada bu yıllara ait evreni oluşturan 2,197 kitap, 130 kitap ile örneklenmiştir. Betimleme yöntemi ile gerçekleştirilen araştırmada örnekleme alınan resimli çocuk kitaplarının fiziksel ve içerik özellikleriyle çocuğa görelik niteliklerine ait veriler, araştırmacılar tarafından oluşturulan “Resimli Çocuk Kitaplarını Değerlendirme Formu” aracılığıyla elde edilmiş ve elde edilen veriler ödünç alınma durumlarıyla ilişkilendirilerek değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmada elde edilen bulgulara göre, Eskişehir İl Halk Kütüphanesindeki resimli çocuk kitaplarının %60,8’inin yılda ortalama 1-3 kez ödünç alındığı; kalın karton kapaklı kitapların %56,2’si yılda ortalama 7 kez ve daha fazla ödünç alınırken, bu oranın ince kartonlu kapağa sahip kitaplar için %5,3 olduğu; özgün çocuk kitaplarının %81,9’unun, çeviri çocuk kitaplarının ise %96,6’sının ödünç alındığı; kapağı görsel çekiciliği sahip resimli çocuk kitaplarının %96,6’sı ödünç alınırken, bu oranın kapağı görsel açıdan çekici olmayan kitaplar için %81,7’ye düştüğü; çocuğun ilgi ve gereksinimlerine uygun olan kitapların %94,7’si ödünç alınırken, çocuğun gelişimine uygun olmadığı belirlenen kitaplarda ödünç alınma oranının %66,7’ye, kısmen uygun olanlarda ise %81,2’ye düştüğü; çocukta okuma isteği uyandıracak nitelikte olan resimli çocuk kitaplarının %98,2’si, kısmen bu nitelikte olanların %89,5 ve niteliksiz çocuk kitaplarının da %72,3’ü yılda en az 1 kez ödünç alındığı anlaşılmıştır. Sonuç: Eskişehir İl Halk Kütüphanesi dermesinde bulunan resimli çocuk kitaplarının çoğunlukla yılda ortalama 1-3 kez ödünç alındığı; bu kitaplardaki basım bilgisinin yıllık ödünç alınma sıklıkları üzerinde etkili olmadığı; kitapların boyutları ve üzerlerinde hitap ettiği yaş grubu bilgisinin bulunması ile yıllık ödünç alınma sıklıkları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmadığı; özgün ya da çeviri olma durumunun ödünç alınma sıklıkları üzerinde etkili olduğu; kapak görsellerinin ilgi çekici olması, kapak resimlerinin içeriği (konuyu) yansıtması ve resimlerin çocuğun öykü oluşturmasına uygun nitelikte olması ile resim ve metin oranı uygunluğunun kitapların ödünç alınmasında etkili olduğu belirlenmiştir. Bulgular ışığında, Eskişehir İl Halk Kütüphanesi dermesinde bulunan resimli çocuk kitaplarının çocuğun gelişim düzeyine, ilgi ve gereksinimlerine uygun olmasının ödünç alınma durumları üzerinde olumlu yönde etkili olduğu ve daha çok ödünç alındığı yönünde sonuca ulaşılmıştır. Çalışmada sunulan bulgu ve sonuçlarla araştırma amacına ulaşmıştır. Özgünlük: Yapılan bu araştırma, halk ve çocuk kütüphanelerinde nitelikli derme geliştirme ve yönetim süreçleri açısından resimli çocuk kitaplarında ödünç almayı etkileyen ve etkilemeyen fiziksel ve içerik unsurlarını gösterdiği için özgündür. Bir halk kütüphanesi dermesinde bulunan çocuk kitaplarının fiziksel ve içerik özelliklerinin ödünç alma üzerinde etkili olup olmadığı çok fazla araştırılmamış bir konudur. Çalışmada bu konu Eskişehir İl Halk Kütüphanesi örneğinde incelenmiş ve diğer halk kütüphanelerinin de dikkate alacağı ve yararlanacağı sonuçlar elde edilmiştir. Ayrıca, yayıncıların resimli çocuk kitapları tasarımında dikkate alacakları sonuçlar da elde edilmiştir. Geliştirdiğimiz “Resimli Çocuk Kitaplarını Değerlendirme Formu” da çalışmanın özgünlüğünü artırmıştır.
Çocuk edebiyatı resimli çocuk kitapları fiziksel ve içerik özellikleri dış ve içyapı özellikleri çocuğa görelik ilkesi çocuk kütüphaneleri Eskişehir İl Halk Kütüphanesi
The reading culture, which is generally created and strengthened through works of children’s literature, has important functions in the mental (cognitive), spiritual, social, moral, linguistic and aesthetic development of children. If children encounter high quality books that are suitable for the principle of appropriateness for the child from their infancy period will put their reading culture on a solid and healthy foundation that will last throughout their lives. Public and children’s libraries are social institutions that bring children together with various types of numerous children’s books. However, they need to have a collection of children’s books which are in high quality and which appeal to children in order to fulfill their significant role in promoting reading culture. Objective: This study aims to examine the illustrated preschool (early childhood) books in the collection of Eskişehir Provincial Public Library in terms of their physical (external) and content (internal) characteristics and the principle of relevance to the child, and to reveal the impacts of this on borrowing. Method: Therefore, the scope of this study covers the illustrated printed books in Turkish for children aged 0-7 in the collection of Eskişehir Provincial Public Library which were published between 2015-2019. 130 books were used as a sample and population of the research is comprised of 2,197 books. In the research carried out with descriptive method, physical and content characteristics of sampled illustrated children’s books and data related to the principle of relevance to the child were analyzed through “Illustrated Children's Books Evaluation Form” created by the researchers and evaluated by associating them with their borrowing status. Findings: According to the findings obtained in the study, 60,8% of children’s picture books in Eskişehir Provincial Public Library are borrowed 1-3 times a year on average; while 56,2% of thick paperback books are borrowed 7 times or more per year on average, this rate is 5,3% for thin paperback books; 81,9% of original children’s books and 96,6% of translated children’s books were borrowed; while 96,6% of children’s picture books with visually appealing covers are borrowed, this rate drops to 81,7% for books whose covers are not visually appealing; 94,7% of the books that are suitable for the child’s interests and needs are borrowed, the rate of borrowing decreases to 66,7% for the books that are not suitable for the development of the child and to 81,2% for those that are partially suitable. It has been understood that 98,2% of the children’s picture books that will arouse the desire to read in the child, 89,5% of the partially in this quality and 72,3% of the unqualified children’s books are borrowed at least once a year. Implications: The results of the study shows that illustrated children books in the Eskişehir IHK collection are borrowed 1-3 times in average per year; the publication information in these books has not effect on the annual borrowing frequency but the characteristics of being original or translated affects the frequency of borrowing; there is no statistically significant correlation between the size of the books, availability of information relevant to the target age group on the books and the annual borrowing frequency; the attractiveness of the cover images, the fact that the cover images reflect the content (theme), the relevance of the pictures to the children to create a story, and the suitability of the picture and text ratio affect the borrowing. In the light of those findings, it has been concluded that the children's picture books in the collection of the Eskişehir Provincial Public Library which are suitable for the child’s development level, interests and needs have a positive effect on the borrowing situation and they are borrowed more often when compared to others. With the findings and results presented in the study, the research has achieved its purpose. Originality: This research is important in terms of quality collection development and management processes in public and children’s libraries, as it shows the physical and content elements that affect and do not affect borrowing in children’s picture books. Whether the physical and content characteristics of children’s books in a public library collection have an impact on borrowing is an under-researched subject. In the study, this subject was examined in the example of the Eskişehir Provincial Public Library and results that other public libraries would consider and benefit from were obtained. In addition, results that publishers will consider in the design of children’s picture books were also obtained in the study. The “Illustrated Children's Books Evaluation Form” that we developed also increased the originality of the study.
Children’s literature illustrated children books physical and content features external and internal structure features the principle of relevance to children children’s libraries Eskişehir Provincial Public Library
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Kütüphane ve Bilgi Çalışmaları |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2021 |
Gönderilme Tarihi | 21 Haziran 2021 |
Kabul Tarihi | 8 Eylül 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 35 Sayı: 3 |
Bu dergi içeriği CC BY 4.0 ile lisanslanmaktadır.