Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Bartın İl Halk Kütüphanesi Çocuk Bölümü Ödünç Verme İstatistiklerinin Değerlendirilmesi: Okuma Alışkanlığı ve Okuma Kültürüne Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 39 Sayı: 4
https://doi.org/10.24146/tk.1602214

Öz

Amaç: Araştırmada, Bartın İl Halk Kütüphanesi (BİHK) çocuk bölümünden ödünç alınan kitapların okuma alışkanlığı üzerine etkisi konusu ele alınmıştır. BİHK özelinde çocuk kütüphanelerinde ödünç alınan kitapların hangi konularda, hangi yazarların okunduğu ve hangi tür kitapların tercih edildiğinin belirlenmesi ile çocukların ilgisini çeken kitapların ve sunulan hizmetlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda çocuklara kişisel gelişim ve okuma alışkanlığı kazandırması açısından kütüphanelerin ve kitapların ‘yaşam boyu öğrenme’ sürecine katkısı ve önemine vurgu yapılmıştır.

Yöntem: Araştırmada doküman analizi ve betimsel yöntemlerden yararlanılmıştır. Veriler anket tekniğiyle toplanmıştır. Anket, 139 katılımcıya -ödünç kitap alan çocuklara (106) ve okul öncesi dönem çocukların ebeveynlerine (33)- uygulanmıştır. Elde edilen veriler dört başlık altında değerlendirilmiştir: demografik yapı, koleksiyon yeterliliği, kütüphane kullanımı, okuma alışkanlığı. Bulguların analizinde SPSS 25.0 programı kullanılmıştır.

Bulgular: Katılımcıların %73,4’ü aradıkları kitaba erişmekte, %69,8’i kütüphaneyi koleksiyon açısından yeterli düzeyde bulmakta ve %48,2’si hikâye kitapları okumaktadır. Katılımcıların %75,5’nin kitabın konusunu ve yazarını kendilerinin seçtikleri belirlenmiştir. %61,9’u kitabın dış görünümünün önemli olduğunu ve %82’si kitapların okuma sevgisi/alışkanlığı kazandırdığını belirtmiştir. Katılımcıların %80,6’sı kitap okumanın bilgi okuryazarlığı becerisi kazandırdığını ifade etmiştir. %73,4’ü kütüphanenin okuma alışkanlığına etkisinin olduğunu belirtmiştir. Katılımcıların %65,5’si ise konusu ve içeriği için kitapları ödünç aldıkları tespit edilmiştir.

Sonuç: Araştırmada, çocukların daha çok resimli-masalımsı, fantastik-macera, kişisel gelişim-değerler, bilim-kurgu gibi türdeki kitaplara ilgi gösterdiği belirlenmiştir. Araştırmada, katılımcıların kütüphanenin ‘kitabı sevdirme, okuma alışkanlığı edinme ve bilgi okuryazarlığı becerileri kazandırıp kazandırmadığı’ konusunda sorulan sorulara büyük çoğunluğunun olumlu görüş bildirmeleri, halk kütüphanelerinin erken yaşta çocuklara ‘okuma kültürü’ kazandırılması arasında bir bağın olduğu söylenebilir.

Özgünlük: Araştırmanın sonuçlarının özellikle çocuk kitaplarının seçimi, sağlanması ve koleksiyon geliştirme konularına bir rehber olması beklenmektedir. Araştırmada, kütüphanenin ödünç verme istatistiklerine benzer şekilde verilerin elde edildiği görülmektedir. Özellikle okul dönemi çocukların ve gençlerin kütüphaneye üye oldukları ve ödünç kitap aldıkları tespit edilmiştir. Çocuk koleksiyonu geliştirme ve çocukların tercihlerinin neler olduğu yönünde katkı sağlayacak olması nedeniyle araştırmanın özgün değeri bulunmaktadır.

Etik Beyan

Bartın Üniversitesi Etik Kurulu’ndan 27 Nisan 2023 tarihli ve 2023/09 numaralı toplantıda SBB-0234 numaralı başvuruya araştırma için Etik Kurul Onayı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Araştırma, 1919B012218207 nolu ‘TÜBİTAK 2209A 2022-2. Dönem Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Desteği’ kapsamında desteklenmiştir.

Proje Numarası

Araştırma, 1919B012218207 nolu ‘TÜBİTAK 2209A 2022-2. Dönem Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Desteği’ kapsamında desteklenmiştir.

Teşekkür

TÜBITAK Bilim Insanı Destek Programları Baskanlıgı (BIDEB) tarafından yürütülen, 2209-A Üniversite Ögrencileri Arastırma Projeleri Destekleme Programı 2022 yılı 2. dönem kapsamında 1919B012218207 numaralı basvuru destek almaya hak kazanmıstır. "Bartın Il Halk Kütüphanesinde Çocuk Bölümünde Ödünç Verme Istatistiklerinin Degerlendirilmesi" baslıklı projeye verilen destek için ilgili kuruma teşekkür ederiz.

Kaynakça

  • Akaroğlu, G. ve Kuduz, B. (2022). Çocuk gelişimi bölümü öğrencilerinin 3-4 yaş çocukları için çocuğa uygunluk ilkesi doğrultusunda seçtikleri kitapların seçilen yaş grubu tarafından değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi, (90), 247-265. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71356/1147113
  • Akman, İ. ve Akman, N. (2017). Çocuk ve gençlerde okuma alışkanlığı sorunu: Okul kütüphanelerinin işlevselliğine bir bakış. Türk Kütüphaneciliği, 31(2), 281-285. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/48648/618481
  • Arifoğlu, G. ve Kaptan, A. Y. (2019). Okul öncesine yönelik hareketli masal kitapları illüstrasyonlarının tasarımı ve bir masal kitabı uygulaması. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(1), 15–39. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14820
  • Aslan, C. (2006). Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının çocuğun okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=XhD1FKegeEtr2CsTG8LBmQ&no=AF3p1kPH4lW6Gegph4M-bw
  • Aydın, İ. ve Öksüz, A. (2021). Çocuk kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (25), 579–619. https://doi.org/10.29000/rumelide.1036589
  • Aydın, İ. ve Uzun, M. (2020). Çocuk kitaplarının taşıması gereken özellikler: Cemil Kavukçu’nun ‘Bir öykü yazalım mı?’ ve ‘Masal anlatma oyunu’ adlı eserlerine eleştirel bir bakış. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (7), 315–340. https://doi.org/10.29000/rumelide.808713
  • Ayyıldız, M., Bozkurt, Ü. ve Canlı, S. (2006). Okuma kültürü üzerine bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, 34(169), 1-14. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/470208
  • Balat Uyanık, G., Kılıç, Z., Değirmenci, Ş. ve Ünsal Özge, F. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarında yer alan temel kavramların incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (44), 424-441. https://doi.org/10.21764/maeuefd.319461
  • Bartın İl Halk Kütüphanesi Çocuk Bölümü (2024, 16 Mart). https://www.facebook.com/bartinkutuphanesi
  • Bayram Turgut, Z. (2009). Resimli çocuk kitaplarının okuma alışkanlığı üzerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi. https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/45666.pdf
  • Bütün Ayhan, A., Yılmazer, Y., Gönen, M., Veziroğlu Çelik, M., Bayraktar, A., Kolaç, E., Işıkoğlu Erdoğan, N., Beyazıt, U. ve Pembecioğlu, E. N. (2018). Çocuk edebiyatı ve medya. (Ed.) S. Erdoğan ve M. Ören. Anadolu Üniversitesi. https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/CGE205U/ebook/CGE205U-16V1S1-8-0-1-SV1-ebook.pdf
  • Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-151. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26124/275190
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. bs.). Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. Demirel, F. ve Kılıç, E. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (20. bs.). Pegem Akademi.
  • Can, B., Kılınççı, E. ve Şeker, P. T. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarının resimli öykü kitapları ile ilgili tercihleri. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11(1), 240-252. https://doi.org/10.30703/cije.1022598
  • Çer, E. (2020). Kavram dağarcığının geliştirilmesinde düzeye uygun bir çocuk kitabının etkisi: Bir uygulama örneği. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1071–1093. https://doi.org/10.16916/aded.729934
  • Çınar, İ. (2009). Çocuk kitaplarında bulunması gereken bazı özellikler. Eğitim Dergisi, (22). http://www.egitisim.gen.tr/tr/index.php/arsiv/21-30/sayi-22-cocukedebiyati-mart-2009/305-cocuk-kitaplarinda-bulunmasi-gereken-bazi-ozellikler
  • Çolaklar, H. (2019). Bartın İl Halk Kütüphanesindeki okul öncesi dönem çocuk kitaplarının dış yapı ölçütleri: Yazım, dil, biçim ve içerik özelliklerine göre değerlendirilmesi. Bilgi Yönetimi Dergisi, 2(2), 15-168. doi: 10.33721/by.643555
  • Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve içyapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27. https://doi.org/10.17860/efd.85381
  • Gül Özdil, B. ve Demir, S. (2020). Okuma tutum ve alışkanlık ölçeği geliştirilmesi: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(30), 528-547. https://doi.org/10.35675/befdergi.666071
  • Güneş, A. ve Güneş, F. (2017). Bilişsel gelişim dönemleri ve çocuk kütüphaneleri. Eğitim Bilim Toplum, 15(60), 25-49. https://acikerisim.kastamonu.edu.tr/entities/trdizin/f831d9a3-5dd9-45b2-9e08-68c369f6b660/full
  • Güneş, S. (2021). Çocuk kütüphanelerinde okul öncesi dönem için hizmet modeli [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi. https://www.academia.edu/79360115/%C3%87ocuk_K%C3%BCt%C3%BCphanelerinde_Okul_%C3%96ncesi_D%C3%B6nem_I%C3%A7in_Hizmet_Modeli
  • Güneş, L. C., Durualp, E. ve Durualp, E. (2024). Ankara’da yaşayan ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 38(4), 181-204. DOI: 10.24146/tk.1444338
  • Güneş, Z., Dilidüzgün, S., Sever, S., Öztürk, A. ve Adıgüzel, Ö. (Yay. haz.) (2007). Okul öncesi dönemdeki çocuklara seslenen kitaplarda bulunması gereken özellikler. Türk Dili ve Edebiyatı Derneği. https://www.turkedebiyati.org/okuloncesi-kitaplarda-ozellikler.html
  • Hakkoymaz, S. ve Tanju Aslışen, E. H. (2022). Çocuk kütüphanecilerinin resimli kitap seçme kriterlerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 11(4), 1547-1572. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/73952/1221101
  • Halk Kütüphaneleri Yönetmeliği. (2012, 11 Ocak). Resmî Gazete (Sayı: 28170). http://www.kygm.gov.tr/Eklenti/5,halkkutuphaneleriyonetmeligi-11-01-2012-resmi-gazetepdf.pdf?0
  • IFLA/UNESCO. (2004). Halk kütüphanesi hizmeti: Gelişim IFLA/UNESCO ilkeleri (B. Yılmaz, Çev.). Türk Kütüphaneciler Derneği.
  • İnce Samur, A. (2015). Türkiye’deki ve Dünya’daki çalışmaların tanıklığında “okuma kültürü”. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi= HAYEF Journal of Education, 11(22), 157-188. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/93197
  • The International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA). (2011). Çocuk kütüphanesi hizmetleri için ilkeler (B. Yılmaz ve S. Ekici, Çev.). Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 545–552.
  • The International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA) Library Services to Children and Young Adults Section. (2020). IFLA 0–18 yaş grubundaki çocuklar için kütüphane hizmetleri rehberi (C. Rankin, Ed.; C. Polat, E. B. Eroğlu, S. Çuhadar, A. Kavak ve B. Tan, Türkçe Çev.; 2. bas., 2003 rehberinin revizyonundan çevrilmiştir). https://repository.ifla.org/server/api/core/bitstreams/52217a94-5da2-4b9f-8db4-182bf3dec37e/content
  • Kakırman Yıldız, A. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığı kazanmasında rol model olarak aile. Mavi Atlas, (7), 95-112. https://doi.org/10.18795/ma.94919
  • Kakırman Yıldız, A. (2017). The role of books in pre-school children’s development and the necessity of preschool libraries. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(3), 792-802. doi:10.24289/ijsser.304382
  • Kalemci, Z. (2017). Çocuk kütüphanelerinde derme geliştirme [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=_pJ42pMM5KGA4STflR-CiQ&no=582Sv_XD7UsTC0_70avESg
  • Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (2022). Çocuk edebiyatında okuma kültürü: Resimli kitaplar üzerinden tematik bir değerlendirme. TYB Akademi, 12(34), 38-54. https://www.tyb.org.tr/cocuk-edebiyatinda-okuma-kulturu-resimli-kitaplar-uzerinden-tematik-bir-degerlendirme-55815h.htm
  • Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama (2. bs.). Pegem Akademik Yayıncılık.
  • Kıldan, A. O. ve Bilgici, B. G. (2011). Okul öncesi eğitim alan çocukların ebeveynlerinin çocuk kitabı seçme ölçütlerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Milli Eğitim, (192), 105-192. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/442420
  • Kıncal, R. Y., Şahin, Ç., Köse, E., Yeşil, R., Genç, S. Z., Özerbaş, A., Özkan, H. H., Bahar, H. H. ve Özbek, R. (2022). Bilimsel araştırma yöntemleri. [Ed.] R. Y. Kıncal, (7. bs.). Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 170-189. https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbid/issue/54983/727462
  • Koca, E. (2015). Okul öncesi dönemde kitap ve çocuk kitapları (5. bs.). Çamlıca Çocuk Yayınları.
  • Koç, O. (2021). Çocuk edebiyatı ve çocuk kitaplarına yönelik toplumsal bir bakış. International EUropean Journal of Managerial Research Dergisi (EUJMR), 5(9), 379-395. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2121561
  • Körükçü, Ö. (2012). Okul öncesi eğitime yönelik resimli çocuk kitaplarının bulunması gereken temel özellikler açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 243-254.
  • Nas, R. (2014). Örneklerle çocuk edebiyatı. Ezgi Kitabevi.
  • Odabaş, H., Odabaş, Z. Y., ve Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465. https://doi.org/10.15612/BD.2008.313
  • Okuyan, H. Y. ve Karagül, S. (2011). Okulöncesi eğitiminde kullanılan çocuk kitaplarında günlük konuşmalara ilişkin dil kullanımları. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 1007-1022. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nwsaedu/issue/19821/212189
  • Öztürk Karakoç, B. ve Destegüloğlu, B. (2022). Çocuk kitaplarının kültürel aktarım açısından incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 214-235. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1056023
  • Polat, C. ve Akkaya, M. A. (2018). Toplumsal kültür kurumu olarak halk kütüphaneleri: Çankırı halk kütüphanelerinin olanaklar ve hizmetler durum haritası. DTCF Dergisi, 58(1), 534-570. doi: 10.33171/dtcfjournal.2018.58.1.26
  • Rankin, C. ve Brock, A. (2012). Library services for children and young people: Challenges and opportunities in the digital age. Facet Publishing.
  • Salem, L. (2022). How diverse is the academic library children's picture book collection? Using diverse bookfinder's content analysis, demographic data, and historical bibliographies to analyze a picture book collection. Collection Management, 47(2/3), 115-135. https://doi.org/10.1080/01462679.2021.1960668
  • Sayer, R. C. (2007). Çocuk kütüphanelerinde elektronik yayınların kullanımı ve yaygınlaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Qk5HFyi8lOGhFcjOvolxcg&no=oDL3CI3w3rbs_BZqSFuNGg
  • Şanlıbaba, P. ve Gümüş, E. (2014). Okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Ankara Üniversitesi Kalecik Meslek Yüksekokulu örneği. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 2(3), 44-50. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/62451
  • Şeker, P. T. ve Çam, B. (2021). 2000-2020 yılları arasında erken çocukluk dönemi çocuklarına yönelik tasarlanmış hikâye kitaplarının iç ve dış yapı niteliklerinin incelenmesi. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 14(35), 1161 – 1177. doi: 10.12981/mahder.935081
  • Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Aile ve Toplum: Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi, 6(22), 30-39. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/197991
  • Temiz, N. ve Yılmaz, B. (2023). Çocuk kütüphanelerinde yaşam becerileri geliştirmek: Bir kütüphane programı modeli. Türk Kütüphaneciliği, 37(1), 51-73. https://doi.org/10.24146/tk.1180204
  • The world of books from displays-Ideas for displays in Children's Library. (2012, 29 Temmuz). https://www.kodomo.go.jp/english/promotion/service/exhibition/01.html
  • Türkben, T. (2019). Çocuk kütüphanelerinin okuma alışkanlığı üzerindeki etkilerinin öğretmen adaylarının görüşleri doğrultusunda incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 23(77), 363-388. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71512/1150686
  • Wegmann, M., LaDuke, A., Lear, M. ve Casesa, R. H. (2021). Assessing the role of a children's collection in an academic library: A case study of collaborative collection management. Collection Management, 46(3/4), 257-272. doi:10.1080/01462679.2021.1887035 Xu, J., Wang, P., Sturm, B. W. ve Wu, Y. (2020). How preschool children think about libraries: Evidence from six children's libraries in China. Journal of Librarianship & Information Science, 52(2), 428-440. https://doi.org/10.1177/0961000618818887
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, İ. E. ve Dinç, S. (2017). Türkiye’de en çok okunan çocuk kitaplarının yeterlilik analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1477-1490. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/34383/380942
  • Yılmaz, A. (2008). Okulöncesi çocuklara yönelik kütüphane hizmetlerinin önemi ve başarılı bir kütüphane örneği. Türk Kütüphaneciliği, 22(2), 3-20. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/48934/624227
  • Yılmaz, B. (2019). Çocuk Kütüphanesi Hizmetleri Kılavuzu. Çalışma grubu: T. Birkin… [ve başkl.]. Hiperlink.
  • Yılmaz, B. (2021). Okuma kültürünü geliştirmede çocuk kütüphanelerinin dijital hizmetleri. (Ed.) M. Karagözoğlu Aslıyüksek, Okuma Kültürü ve Kütüphaneler içinde (ss. 283-302). Hiperyayın.
  • Yılmaz, E. (2018). Halk kütüphaneleri ya da halk üniversiteleri. (Yay. haz.) H. Odabaş ve M. A. Akkaya. Halk Kütüphaneleri: Geçmişten Geleceğe Yönelimler ve Yeni Roller içinde (ss. 23-58). Hiperyayın.
  • Yılmaz, G. A. ve Yılmaz, B. (2021). Eskişehir İl Halk Kütüphanesi dermesinde bulunan resimli çocuk kitaplarının fiziksel ve içerik özelliklerinin ödünç alınma üzerinde etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 35(3), 353-387. doi: 10.24146/tk.955105

Evaluation of Bartın Provincial Public Library Children's Department Lending Statistics: Its Effect on Reading Habits and Reading Culture

Yıl 2025, Cilt: 39 Sayı: 4
https://doi.org/10.24146/tk.1602214

Öz

Purpose: This study examined the impact of books borrowed from the children's section of the Bartın Provincial Public Library (BİHK) on reading habits. The aim was to determine the topics, authors, and genres of books borrowed from the children's libraries, specifically those of BİHK, and to evaluate the books and services offered that appeal to children. In this context, the contribution and importance of libraries and books to the lifelong learning process in terms of children's personal development and instilling reading habits were emphasized.

Method: Document analysis and descriptive methods were used in the study. Data was collected using a survey technique. The survey was conducted with 139 participants -106 children who borrow books and 33 parents of preschool children. The data were evaluated under four headings: demographic structure, collection adequacy, library use, and reading habits. SPSS 25.0 was used to analyze the findings.

Findings: 73.4% of participants found the book they were looking for, 69.8% found the library's collection sufficient, and 48.2% read storybooks. 75.5% of participants chose the book's subject and author themselves. 61.9% said the book’s appearance is important, and 82% said books foster a love/habit of reading. 80.6% of participants stated that reading helps develop information literacy skills. 73.4% stated that the library influences reading habits. 65.5% of participants borrowed books for their subject matter and content.

Implications: The study found that children are more interested in genres such as illustrated fairy-tale-like, fantasy-adventure, personal development and values, and science fiction. More participants in the study responded positively to questions about whether libraries foster a love of books, foster reading habits, and foster information literacy skills. This suggests a connection between public libraries and the development of a reading culture in children at an early age.

Originality: The results of the study are expected to guide the selection, procurement, and collection development of children’s books. The study reveals data, such as library lending statistics. It was determined that school-aged children and young people are becoming library members and borrowing books. The study has unique value because it will contribute to the development of children's collections and the understanding of children's preferences.

Etik Beyan

Ethics Committee Approval was received from the Bartın University Ethics Committee for the research application numbered SBB-0234 at the meeting dated 27 April 2023 and numbered 2023/09.

Destekleyen Kurum

The research was supported within the scope of ‘TÜBİTAK 2209 A 2022-2nd Term University Students Research Projects Support’ numbered 1919B012218207.

Proje Numarası

Araştırma, 1919B012218207 nolu ‘TÜBİTAK 2209A 2022-2. Dönem Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Desteği’ kapsamında desteklenmiştir.

Teşekkür

Within the scope of the 2022 2nd term of the 2209-A University Students Research Projects Support Program, carried out by the TÜBITAK Scientist Support Programs Directorate (BIDEB), the application number 1919B012218207 has been awarded support. We would like to thank the relevant institution for the support given to the project titled "Evaluation of Lending Statistics in the Children's Section of Bartın Provincial Public Library".

Kaynakça

  • Akaroğlu, G. ve Kuduz, B. (2022). Çocuk gelişimi bölümü öğrencilerinin 3-4 yaş çocukları için çocuğa uygunluk ilkesi doğrultusunda seçtikleri kitapların seçilen yaş grubu tarafından değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi, (90), 247-265. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71356/1147113
  • Akman, İ. ve Akman, N. (2017). Çocuk ve gençlerde okuma alışkanlığı sorunu: Okul kütüphanelerinin işlevselliğine bir bakış. Türk Kütüphaneciliği, 31(2), 281-285. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/48648/618481
  • Arifoğlu, G. ve Kaptan, A. Y. (2019). Okul öncesine yönelik hareketli masal kitapları illüstrasyonlarının tasarımı ve bir masal kitabı uygulaması. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(1), 15–39. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14820
  • Aslan, C. (2006). Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının çocuğun okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=XhD1FKegeEtr2CsTG8LBmQ&no=AF3p1kPH4lW6Gegph4M-bw
  • Aydın, İ. ve Öksüz, A. (2021). Çocuk kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (25), 579–619. https://doi.org/10.29000/rumelide.1036589
  • Aydın, İ. ve Uzun, M. (2020). Çocuk kitaplarının taşıması gereken özellikler: Cemil Kavukçu’nun ‘Bir öykü yazalım mı?’ ve ‘Masal anlatma oyunu’ adlı eserlerine eleştirel bir bakış. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (7), 315–340. https://doi.org/10.29000/rumelide.808713
  • Ayyıldız, M., Bozkurt, Ü. ve Canlı, S. (2006). Okuma kültürü üzerine bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, 34(169), 1-14. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/470208
  • Balat Uyanık, G., Kılıç, Z., Değirmenci, Ş. ve Ünsal Özge, F. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarında yer alan temel kavramların incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (44), 424-441. https://doi.org/10.21764/maeuefd.319461
  • Bartın İl Halk Kütüphanesi Çocuk Bölümü (2024, 16 Mart). https://www.facebook.com/bartinkutuphanesi
  • Bayram Turgut, Z. (2009). Resimli çocuk kitaplarının okuma alışkanlığı üzerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi. https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/45666.pdf
  • Bütün Ayhan, A., Yılmazer, Y., Gönen, M., Veziroğlu Çelik, M., Bayraktar, A., Kolaç, E., Işıkoğlu Erdoğan, N., Beyazıt, U. ve Pembecioğlu, E. N. (2018). Çocuk edebiyatı ve medya. (Ed.) S. Erdoğan ve M. Ören. Anadolu Üniversitesi. https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/CGE205U/ebook/CGE205U-16V1S1-8-0-1-SV1-ebook.pdf
  • Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-151. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26124/275190
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. bs.). Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. Demirel, F. ve Kılıç, E. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (20. bs.). Pegem Akademi.
  • Can, B., Kılınççı, E. ve Şeker, P. T. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarının resimli öykü kitapları ile ilgili tercihleri. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11(1), 240-252. https://doi.org/10.30703/cije.1022598
  • Çer, E. (2020). Kavram dağarcığının geliştirilmesinde düzeye uygun bir çocuk kitabının etkisi: Bir uygulama örneği. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1071–1093. https://doi.org/10.16916/aded.729934
  • Çınar, İ. (2009). Çocuk kitaplarında bulunması gereken bazı özellikler. Eğitim Dergisi, (22). http://www.egitisim.gen.tr/tr/index.php/arsiv/21-30/sayi-22-cocukedebiyati-mart-2009/305-cocuk-kitaplarinda-bulunmasi-gereken-bazi-ozellikler
  • Çolaklar, H. (2019). Bartın İl Halk Kütüphanesindeki okul öncesi dönem çocuk kitaplarının dış yapı ölçütleri: Yazım, dil, biçim ve içerik özelliklerine göre değerlendirilmesi. Bilgi Yönetimi Dergisi, 2(2), 15-168. doi: 10.33721/by.643555
  • Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve içyapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27. https://doi.org/10.17860/efd.85381
  • Gül Özdil, B. ve Demir, S. (2020). Okuma tutum ve alışkanlık ölçeği geliştirilmesi: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(30), 528-547. https://doi.org/10.35675/befdergi.666071
  • Güneş, A. ve Güneş, F. (2017). Bilişsel gelişim dönemleri ve çocuk kütüphaneleri. Eğitim Bilim Toplum, 15(60), 25-49. https://acikerisim.kastamonu.edu.tr/entities/trdizin/f831d9a3-5dd9-45b2-9e08-68c369f6b660/full
  • Güneş, S. (2021). Çocuk kütüphanelerinde okul öncesi dönem için hizmet modeli [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi. https://www.academia.edu/79360115/%C3%87ocuk_K%C3%BCt%C3%BCphanelerinde_Okul_%C3%96ncesi_D%C3%B6nem_I%C3%A7in_Hizmet_Modeli
  • Güneş, L. C., Durualp, E. ve Durualp, E. (2024). Ankara’da yaşayan ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 38(4), 181-204. DOI: 10.24146/tk.1444338
  • Güneş, Z., Dilidüzgün, S., Sever, S., Öztürk, A. ve Adıgüzel, Ö. (Yay. haz.) (2007). Okul öncesi dönemdeki çocuklara seslenen kitaplarda bulunması gereken özellikler. Türk Dili ve Edebiyatı Derneği. https://www.turkedebiyati.org/okuloncesi-kitaplarda-ozellikler.html
  • Hakkoymaz, S. ve Tanju Aslışen, E. H. (2022). Çocuk kütüphanecilerinin resimli kitap seçme kriterlerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 11(4), 1547-1572. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/73952/1221101
  • Halk Kütüphaneleri Yönetmeliği. (2012, 11 Ocak). Resmî Gazete (Sayı: 28170). http://www.kygm.gov.tr/Eklenti/5,halkkutuphaneleriyonetmeligi-11-01-2012-resmi-gazetepdf.pdf?0
  • IFLA/UNESCO. (2004). Halk kütüphanesi hizmeti: Gelişim IFLA/UNESCO ilkeleri (B. Yılmaz, Çev.). Türk Kütüphaneciler Derneği.
  • İnce Samur, A. (2015). Türkiye’deki ve Dünya’daki çalışmaların tanıklığında “okuma kültürü”. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi= HAYEF Journal of Education, 11(22), 157-188. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/93197
  • The International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA). (2011). Çocuk kütüphanesi hizmetleri için ilkeler (B. Yılmaz ve S. Ekici, Çev.). Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 545–552.
  • The International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA) Library Services to Children and Young Adults Section. (2020). IFLA 0–18 yaş grubundaki çocuklar için kütüphane hizmetleri rehberi (C. Rankin, Ed.; C. Polat, E. B. Eroğlu, S. Çuhadar, A. Kavak ve B. Tan, Türkçe Çev.; 2. bas., 2003 rehberinin revizyonundan çevrilmiştir). https://repository.ifla.org/server/api/core/bitstreams/52217a94-5da2-4b9f-8db4-182bf3dec37e/content
  • Kakırman Yıldız, A. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığı kazanmasında rol model olarak aile. Mavi Atlas, (7), 95-112. https://doi.org/10.18795/ma.94919
  • Kakırman Yıldız, A. (2017). The role of books in pre-school children’s development and the necessity of preschool libraries. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(3), 792-802. doi:10.24289/ijsser.304382
  • Kalemci, Z. (2017). Çocuk kütüphanelerinde derme geliştirme [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=_pJ42pMM5KGA4STflR-CiQ&no=582Sv_XD7UsTC0_70avESg
  • Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (2022). Çocuk edebiyatında okuma kültürü: Resimli kitaplar üzerinden tematik bir değerlendirme. TYB Akademi, 12(34), 38-54. https://www.tyb.org.tr/cocuk-edebiyatinda-okuma-kulturu-resimli-kitaplar-uzerinden-tematik-bir-degerlendirme-55815h.htm
  • Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama (2. bs.). Pegem Akademik Yayıncılık.
  • Kıldan, A. O. ve Bilgici, B. G. (2011). Okul öncesi eğitim alan çocukların ebeveynlerinin çocuk kitabı seçme ölçütlerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Milli Eğitim, (192), 105-192. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/442420
  • Kıncal, R. Y., Şahin, Ç., Köse, E., Yeşil, R., Genç, S. Z., Özerbaş, A., Özkan, H. H., Bahar, H. H. ve Özbek, R. (2022). Bilimsel araştırma yöntemleri. [Ed.] R. Y. Kıncal, (7. bs.). Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 170-189. https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbid/issue/54983/727462
  • Koca, E. (2015). Okul öncesi dönemde kitap ve çocuk kitapları (5. bs.). Çamlıca Çocuk Yayınları.
  • Koç, O. (2021). Çocuk edebiyatı ve çocuk kitaplarına yönelik toplumsal bir bakış. International EUropean Journal of Managerial Research Dergisi (EUJMR), 5(9), 379-395. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2121561
  • Körükçü, Ö. (2012). Okul öncesi eğitime yönelik resimli çocuk kitaplarının bulunması gereken temel özellikler açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 243-254.
  • Nas, R. (2014). Örneklerle çocuk edebiyatı. Ezgi Kitabevi.
  • Odabaş, H., Odabaş, Z. Y., ve Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465. https://doi.org/10.15612/BD.2008.313
  • Okuyan, H. Y. ve Karagül, S. (2011). Okulöncesi eğitiminde kullanılan çocuk kitaplarında günlük konuşmalara ilişkin dil kullanımları. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 1007-1022. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nwsaedu/issue/19821/212189
  • Öztürk Karakoç, B. ve Destegüloğlu, B. (2022). Çocuk kitaplarının kültürel aktarım açısından incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 214-235. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1056023
  • Polat, C. ve Akkaya, M. A. (2018). Toplumsal kültür kurumu olarak halk kütüphaneleri: Çankırı halk kütüphanelerinin olanaklar ve hizmetler durum haritası. DTCF Dergisi, 58(1), 534-570. doi: 10.33171/dtcfjournal.2018.58.1.26
  • Rankin, C. ve Brock, A. (2012). Library services for children and young people: Challenges and opportunities in the digital age. Facet Publishing.
  • Salem, L. (2022). How diverse is the academic library children's picture book collection? Using diverse bookfinder's content analysis, demographic data, and historical bibliographies to analyze a picture book collection. Collection Management, 47(2/3), 115-135. https://doi.org/10.1080/01462679.2021.1960668
  • Sayer, R. C. (2007). Çocuk kütüphanelerinde elektronik yayınların kullanımı ve yaygınlaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Qk5HFyi8lOGhFcjOvolxcg&no=oDL3CI3w3rbs_BZqSFuNGg
  • Şanlıbaba, P. ve Gümüş, E. (2014). Okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Ankara Üniversitesi Kalecik Meslek Yüksekokulu örneği. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 2(3), 44-50. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/62451
  • Şeker, P. T. ve Çam, B. (2021). 2000-2020 yılları arasında erken çocukluk dönemi çocuklarına yönelik tasarlanmış hikâye kitaplarının iç ve dış yapı niteliklerinin incelenmesi. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 14(35), 1161 – 1177. doi: 10.12981/mahder.935081
  • Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Aile ve Toplum: Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi, 6(22), 30-39. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/197991
  • Temiz, N. ve Yılmaz, B. (2023). Çocuk kütüphanelerinde yaşam becerileri geliştirmek: Bir kütüphane programı modeli. Türk Kütüphaneciliği, 37(1), 51-73. https://doi.org/10.24146/tk.1180204
  • The world of books from displays-Ideas for displays in Children's Library. (2012, 29 Temmuz). https://www.kodomo.go.jp/english/promotion/service/exhibition/01.html
  • Türkben, T. (2019). Çocuk kütüphanelerinin okuma alışkanlığı üzerindeki etkilerinin öğretmen adaylarının görüşleri doğrultusunda incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 23(77), 363-388. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71512/1150686
  • Wegmann, M., LaDuke, A., Lear, M. ve Casesa, R. H. (2021). Assessing the role of a children's collection in an academic library: A case study of collaborative collection management. Collection Management, 46(3/4), 257-272. doi:10.1080/01462679.2021.1887035 Xu, J., Wang, P., Sturm, B. W. ve Wu, Y. (2020). How preschool children think about libraries: Evidence from six children's libraries in China. Journal of Librarianship & Information Science, 52(2), 428-440. https://doi.org/10.1177/0961000618818887
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, İ. E. ve Dinç, S. (2017). Türkiye’de en çok okunan çocuk kitaplarının yeterlilik analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1477-1490. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/34383/380942
  • Yılmaz, A. (2008). Okulöncesi çocuklara yönelik kütüphane hizmetlerinin önemi ve başarılı bir kütüphane örneği. Türk Kütüphaneciliği, 22(2), 3-20. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/48934/624227
  • Yılmaz, B. (2019). Çocuk Kütüphanesi Hizmetleri Kılavuzu. Çalışma grubu: T. Birkin… [ve başkl.]. Hiperlink.
  • Yılmaz, B. (2021). Okuma kültürünü geliştirmede çocuk kütüphanelerinin dijital hizmetleri. (Ed.) M. Karagözoğlu Aslıyüksek, Okuma Kültürü ve Kütüphaneler içinde (ss. 283-302). Hiperyayın.
  • Yılmaz, E. (2018). Halk kütüphaneleri ya da halk üniversiteleri. (Yay. haz.) H. Odabaş ve M. A. Akkaya. Halk Kütüphaneleri: Geçmişten Geleceğe Yönelimler ve Yeni Roller içinde (ss. 23-58). Hiperyayın.
  • Yılmaz, G. A. ve Yılmaz, B. (2021). Eskişehir İl Halk Kütüphanesi dermesinde bulunan resimli çocuk kitaplarının fiziksel ve içerik özelliklerinin ödünç alınma üzerinde etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 35(3), 353-387. doi: 10.24146/tk.955105
Toplam 63 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Kütüphane ve Bilgi Çalışmaları (Diğer)
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Huriye Çolaklar 0000-0001-8480-058X

Sezen Kaya 0009-0006-0493-0979

Proje Numarası Araştırma, 1919B012218207 nolu ‘TÜBİTAK 2209A 2022-2. Dönem Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Desteği’ kapsamında desteklenmiştir.
Erken Görünüm Tarihi 17 Ekim 2025
Yayımlanma Tarihi 18 Ekim 2025
Gönderilme Tarihi 23 Aralık 2024
Kabul Tarihi 18 Eylül 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 39 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Çolaklar, H., & Kaya, S. (2025). Bartın İl Halk Kütüphanesi Çocuk Bölümü Ödünç Verme İstatistiklerinin Değerlendirilmesi: Okuma Alışkanlığı ve Okuma Kültürüne Etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 39(4). https://doi.org/10.24146/tk.1602214

Bu dergi içeriği CC BY 4.0cc.svg?ref=chooser-v1by.svg?ref=chooser-v1 ile lisanslanmaktadır.