Dine ve Kültüre Duyarlı Psikolojik Danışmanlık-II: Manevi Danışmanlık Perspektifinden Bir Uygulama Örneği

Yıl 2021, Sayı: 3, 55 - 86, 30.06.2021

Muharrem Aka

Öz

Birinci makalenin devamı niteliğinde olan bu makale üniversite sınavına hazırlanan ve sınav kaygısı yaşayan öğrencinin dinî ve manevi değerlerinin danışmanlıkla modifiye edilmiş uygulama örneğinden oluşmaktadır. Bireyin günlük yaşamını etkileyen ve onu tedirgin eden kaygı, onun davranışlarını değiştirerek, uyumsuzluğa neden olabilmektedir. Öğrencilerde sıklıkla görülen sınav kaygısı öğrencinin akademik başarısının önündeki en ciddi engellerden biridir. Bir üst eğitim-öğretime hazırlanmada yoğun olarak yaşanan ve beraberinde birçok olumsuzluk yaşatan sınav kaygısı her zaman güncelliğini korumaktadır. Sınav kaygısı, genel kaygıya benzer özellikler taşımaktadır. Genel kaygıda görülen ve bireyde fizyolojik olarak uykusuzluk, çarpıntı, kâbus görme, terleme, mide bulantısı, baş ağrısı gibi belirtiler sınav kaygısında da görülmektedir. Yine davranışsal olarak gerginlik, sinirlilik, öfke, karamsarlık, mutsuzluk, isteksizlik, boş verme gibi belirtiler de sınav kaygısında yoğun bir şekilde görülür. Çoğu öğrenci sınav kaygısı ile kendi kişiliğinin değerlendirildiğini düşünmekte ve olumsuz bir sonuçta yoğun bir stres ve depresyon yaşamaktadır. Sınav kaygısının bireyin geleceği üzerinde önemli etkisinin bulunması, bu sorunla başa çıkmada farklı psikolojik ve fizyolojik tedavi yöntemlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Yine farklı tedavi yöntemlerinin yanında alternatif bakış açılarının da olmasını gerekli kılmıştır. Bu çalışmada deneme sınavlarına dahi girerken kaygı yaşayan üniversite hazırlık öğrencisine yönelik dinî ve manevi kaynaklardan yararlanılarak Bilişsel Davranışçı Terapi yaklaşımıyla yapılandırılmış danışmanlık örneği sunulmuştur. Danışanın sınavla ilgili yanlış algılarına ve değerlendirmelerine Bilişsel Davranışçı Terapi yaklaşımıyla dinî ve manevi kaynaklardan yararlanılarak müdahale edilmeye çalışılmıştır. Daha çok kaygı, kişilik bozukluğu, depresyon vb. psikotik bozuklukların tedavisinde etkili olan Bilişsel Davranışçı Terapi yapılandırılmış, kısa süreli, bugüne odaklı ve direktifli bir psikoterapidir. Bireyde sınav kaygısının oluşmasında oldukça etkili olan kuruntulu düşüncelerle baş etmede Bilişsel Davranışçı Terapi önemli çözüm önerileri getirmektedir. Buna göre bireylerdeki sınav kaygısının asıl sebebi, sınavlarla ilgili olumsuz düşüncelerdir. Bilişsel davranışçı terapistler bilişsel yapıların davranışları etkilediğini, bu yapıların gözlenebilir ve değiştirilebilir olduğunu, istenilen davranış değişiklerinin bilişsel değişim yoluyla sağlanabildiğini savunmaktadırlar. Yine sınav kaygısıyla baş etmede danışmanlık oturumlarında dua ve tevekkülün önemi üzerinde durularak sınav kaygısının giderilmesine çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Manevi danışmanlık ve rehberlik, Psikolojik danışmanlık, Din, Kültür, Psikoloji, İslam

Psychological Counseling Sensitive to Religion and Culture-II: An Application Example from the Perspective of Spiritual Counseling

Öz

This work is the continuation of a preceding article consists of an example for counseling which is given to a student who has an exam anxiety and getting prepared for the university admission exam. Anxiety that affects an individual’s daily routines and disturbs him/her changing his/her behavior and causes inconsistency. Exam anxiety has often seen on students’ behaviors is one of the most important obstacles to the realization of an academic success. Exam anxiety, which is experienced intensely in preparation for a higher education and training, and which causes many negativities, always maintains its up-to-dateness. Exam anxiety is similar to general anxiety. Symptoms such as headache, stomach upset, perspiration, nightmare, throb, sleeplessness are seen physically with both general anxiety and exam anxiety. Behaviorally, symptoms like tension, bad temper, anger, pessimism, unhappiness, unwillingness, nonchalance are also seen intensively with exam anxiety. Lots of students think that their personality is evaluated through their exam anxiety, and they experience an intense stress and depression. The significant effect of exam anxiety on the future of the individual has led to the emergence of different psychological and physiological treatment methods to cope with this problem. Again, it necessitated the existence of alternative perspectives besides different treatment methods. In this study, an example of counseling structured with the Cognitive Behavioral Therapy approach is presented by making use of religious and spiritual resources for students who prepare for university admission exam and experience anxiety even while taking the pilot exams. With the Cognitive Behavioral Therapy approach, it was tried to intervene in the misconceptions and evaluations of the counselees about the exam by making use of religious and spiritual resources. More anxiety, personality disorder, depression, etc. Cognitive Behavioral Therapy, effective in the treatment of psychotic disorders, is a structured, short-term, present-oriented and directive psychotherapy. Cognitive Behavioral Therapy offers important solutions in dealing with delusional thoughts, which are very effective in the formation of test anxiety in the individual. Accordingly, the main reason for test anxiety in individuals is negative thoughts about exams. Cognitive behavioral therapists argue that cognitive structures affect behaviors that these structures are observable and changeable, and that desired behavioral changes can be achieved through cognitive change. Again, in coping with exam anxiety, the importance of prayer and tawakkul was emphasized in counseling sessions and it was tried to eliminate exam anxiety.

Anahtar Kelimeler

Spiritual counseling and care, Psychological counseling, Religion, Culture, Psychology, Islam

Kaynakça

• Addington, J. (2001). Yüzde 100 düşünce gücü (çev. B. Çetinkaya). İstanbul: Akaşa Yayıncılık.
• Alkayış, A. (2018). Psikolojik açıdan sınav kaygısı ve baş etme yolları. Azerbeycan Mektebi Dergisi, (2) 1, 89-106.
• Amerikan Psikiyatri Birliği. (2014). Psikiyatride hastalıkların tanımlanması ve sınıflandırılması elkitabı DSM-V. (çev. E. Köroğlu) Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Akın & Demirci & Arslan. (2012). Revize edilmiş sınav kaygısı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 11 (21), 103-118.
• Aslan, S. (2005). Ergenlerde ana-baba tutumu, sınav kaygısı, ders çalışma becerilerinin lise giriş sınavını yordama düzeyleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Baltaş, A. (2002). Öğrenmede ve sınavlarda üstün basarı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Baltaş, A. & Baltaş, Z. (2004). Stres ve başaçıkma yılları. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Baran, Z. (2004). Başarıyı keşfedin. İzmir: Bilgivizyon Yayınları.
• Baştürk, R. (2007). Kamu personel seçme sınavına hazırlanan öğretmen adaylarının sınav kaygı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (2), 163-176.
• Boyacıoğlu, N. & Küçük, L. (2011). Ergenlikte mantık dışı inançlar sınav kaygısını nasıl etkiliyor? Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2 (1), 40-45.
• Ellis, A. & MacLaren, C. (1998). Rational emotive behavior therapy. California: Impact Publishers.
• Erözkan, A. (2004). Üniversite öğrencilerinin sınav kaygısı ve başaçıkma davranışları. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 13-38.
• Hackney, H. & Cormier, S. (2008). Psikolojik danışma ilk ve teknikleri: Psikolojik yardım süreci el kitabı. (çev. T. Ergene & S. Aydemir). Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Kaya, M. (2015). Ortaöğretime geçiş sistemi ortak sınavlarına girecek ortaokul 8. Sınıf öğrencilerinin bağlanma stilleri ile sınav kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karslı, N. (2019). Gençlerde sınav kaygısı, dindarlık ve dua ilişkisi. AİBÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(13), 190-219.
• Kurt, İ. (2011). Sınav kaygısını aşmanın yolları. İstanbul: Bizim Kitaplar.
• Myers, D. G. (2000). The funds, friends, and faith of happy people. American Psychologist, 55 (1), 56-67.
• Öner, N. (1990). Sınav kaygısı envanteri el kitabı. İstanbul: Yüksek Öğretimde Rehberliği Tanıtma ve Rehber Yetistirme Vakfı Yayınları.
• Rumi, M. (2004). Mesnevi. (çev. V. İzbudak). Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Schwarzer, R. (1988). Worry and emotionality as separate components in test anxiety. International Review of Applied Psychology, 33, 205-220.
• Semerci, B. (2007). Sınav stresi ve başa çıkma yolları. İstanbul: Merkez Kitaplar Yayınevi.
• Sommers-Flanagan, J. & Sommers-Flanagan, R. (2015). Klinik görüşme: Psikolojik değerlendirme esasları. (çev. G. Akbaş & L. Korkmaz). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Tarhan, N. (2002). Stresi mutluluğa dönüştürmek. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tuna, T. (2008). Ölü köpeğin dişleri. İstanbul: Şule Yayınları.