Manevi Danışmanlığın Felsefi Temelleri Bağlamında Sokratik Doğurtma Yöntemi

Yıl 2021, Sayı: 3, 87 - 105, 30.06.2021

Emel Güvenç

Öz

Manevi danışmanlık ve rehberlik, seküler danışmanlıktan farklı olarak günümüz dünyasının insanına, manevi kaynaklardan beslenerek destek verme eğilimindedir. Ölüm, yalnızlık ve yabancılaşma gibi birçok varoluşsal durumla başa çıkmaya çalışan modern birey için alternatif bir danışmanlık türü olarak gündeme gelen manevi yönelimli danışmanlık, hayatın zorlu durumlarına karşı danışanlara yardımcı olmayı hedeflemektedir. Benzer şekilde pratik felsefe de insanın sağaltımı için çaba sarf eder. Onun gerçek mutluluğa ulaşma yolları üzerine düşünce üretir. Bu bağlamda sokratik felsefe, bedenden ziyade ruhu önemsemeyi, erdem eksenli yaşamayı ve doğurtma yöntemini kullanarak bireyde iç görü geliştirmeyi amaçlamasından dolayı manevi danışmanlığa katkı sağlayabilecek niteliktedir. Sokrates’in doğurtma yöntemini, manevi danışmanlığın yöntemleriyle ilişkilendirdiğimiz makalemizde temel amacımız manevi danışmanlık alanına felsefi düşün ekseninde bakabilmektir. Makale boyunca Sokrates’in söz konusu edilen ‘doğurtma (maieutic) yöntemi’ manevi danışmanlık ile ilişkilendirilerek işlenmeye çalışılacaktır. Nitekim manevi danışmanlık alanında da bireyin kendisiyle ve çevresiyle kurması beklenen nitelikli iletişimin önemi aşikârdır. İki aşamalı olan soktratik yöntem öncelikli olarak ironiyle başlar. Sokrates, hiçbir şey bilmediği iddiasıyla muhatabına sorular sorar ve ona aslında çok iyi bildiğini sandığı hususlarda yanılıyor olabileceğini hissettirir. Bir sonraki aşamadaysa Sokrates’in yaptığı düşünsel bir doğurtma olacaktır. Bu süreçte kendisini ebe olarak konuşlandıran Sokrates, insanların ruhlarında zaten var olduğuna inandığı ahlaki doğruları ortaya çıkartmayı yani onları doğurtmayı hedefler. Bu doğurtma sürecinde normal bir ebenin doğurana verdiği desteği Sokrates de gebe ruhun gerçek bilgiye ulaşması uğruna verir. Bu, bir tür yoldaşlık, bir tür rehberlik ilişkisidir. İşte tam da bu noktada Sokrates ile manevi danışmanın yolları kesişir. Danışanla kurulan sokratik diyalog, içtenlikli bir ortamda onun kanaatlerinin sınanmasına olanak sağlar. Amaç, bir ebe olarak danışmanın, danışanının doğumuna yardımcı olmasıdır. Makale boyunca bireyin kişisel felsefi iç görüsünün geliştirilmesinin, kendilik bilincinin oluşturulmasının, varoluş üzerine anlam üretebilmesinin önemi üzerinde durularak manevi danışmanlığın da alanına giren bu hususlara felsefi perspektiften yaklaşılmaya çalışılacaktır. Ayrıca manevi danışmanda olması gereken yeterlilikler sokratik diyaloglarda aktive edilen iletişim yöntemleriyle karşılaştırmalı olarak incelenmeye çalışılacaktır. Dolayısıyla makalenin amacı, sokratik doğurtma yöntemini manevi danışmanlık ve rehberliğin felsefi temelleri ekseninde ve modern manevi danışmanlık uygulamaları paralelinde incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Manevi danışmanlık ve rehberlik, Felsefe, Sokratik diyalog, Sokratik doğurtma yöntemi, Kendilik bilinci

Socratic Maieutic Method in the Context of Philosophical Foundations of Spiritual Counseling

Öz

Spiritual counseling and care tend to support the people of today's world by feeding on spiritual resources. Spiritually oriented counseling, which comes to the fore as an alternative type of counseling for the modern individual who struggles with many existential situations such as death, loneliness and alienation, aims to help counselee against difficult situations of life. Similarly, practical philosophy strives for human healing. He develops reflection on the ways for him to reach true happiness. In this context, Socratic philosophy can contribute to spiritual counseling because it aims to care for the soul rather than the body, to live with virtue and to develop insight in the individual by using the method of maieutic. Our main purpose in our article, which we associate Socrates' maieutic method with the methods of spiritual counseling, is to look at the field of spiritual counseling in the axis of philosophical thought. Through this method, he aimed to transform his dialogue with his interlocutor into a quality relational process. Throughout the article, Socrates' mentioned "maieutic method" will be examined in connection with spiritual counseling. As a matter of fact, the importance of qualified communication that the individual is expected to establish with himself, and his environment is obvious to the field of spiritual counseling. Socratic method with two stages, starts with irony. At the first stage, Socrates asks his interlocutor with the claim that he knows not anything and makes him feel that he may be wrong in what he thinks he knows very well. In the next stage, it will be an intellectual maieutic by Socrates. Socrates, who acts such as a midwife in this process, aims to reveal the moral truths believed to already exist in people's souls. In this birth process, Socrates supports the pregnant soul for the sake of reaching real knowledge. This is a kind of comradeship, a kind of guidance relationship. Socratic dialogue with the counselee enables his doxas to be tested in a sincere atmosphere. The aim is that the counselor, just like a midwife, helps the counselee to be born. Throughout the article, the importance of developing the individual's personal philosophical insight, creating self-consciousness, and making sense of existence will be emphasized, and these issues, which are also the field of spiritual counseling, will be approached from a philosophical perspective. Therefore, the aim of the article is to examine Socratic maieutic method in the axis of philosophical foundations of spiritual counseling and guidance and in parallel with modern spiritual counseling practices.

Anahtar Kelimeler

Spiritual counseling and care, Philosophy, Socratic dialogue, Maieutic method, Self conscious

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A. (ed.). (2015). Sokrates’ten jakobenlere Batıda siyasal düşünceler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ağılkaya Şahin, Z. (2016). Hristiyan gelenekte manevi bakımın teorik temelleri. Spiritual Psychology and Counseling, 1 (1), 43-74.
• Ağılkaya Şahin, Z. (2017). Manevi bakım ve danışmanlık. İstanbul: Marmara Akademi Yayınları.
• Akdemir, M. (2016). İnsan felsefesi. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Arslan, A. (2006). İlkçağ felsefesi tarihi-2. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ayten, A. & Tınaz, N. & Koç, M. (ed.). (2018). Manevi danışmanlık ve rehberlik-1. İstanbul: Dem Yayınları.
• Cevizci, A. (2016). İlkçağ felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Dirk, J. L. & Faurie, D. P. (2011). Towards a definition of philosophical counselling in south African journal of psychology. South African Journal of Psychology, 41 (1), 1-47.
• Eflatun. (1998). Sokrates’in savunması. (çev. N. Berkes). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Hadot, P. (2017). İlkçağ felsefesi nedir? (çev. M. Cedden). Ankara: Dost Kitabevi.
• Hegel, G. W. F. (2018). Felsefe tarihi-1. (çev. D. Barış Kılınç). İstanbul: NotaBene Yayınları.
• Kierkegaard, S. (2005). Felsefe parçaları ya da bir parça felsefe. (çev. D. Şahiner). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Koç, M. (2016). Manevi-(psikolojik) danışmanlık: Müslüman-Türk diasporası örneği. Bursa: Emin Yayınları.
• Lebon, T. (t.y.). Socrates philosophical counselling and thinking through dialogue. (http://www.timlebon.com). Erişim Tarihi: 12. 07. 2020
• Marinoff, L. (2015). Prozac’ı bırak Platon’a bak. (çev. E. Başer). İstanbul: Profil Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010). İyinin ve kötünün ötesinde. (çev. A. İnam). İstanbul: Say Yayınları.
• Platon. (1986). Diyaloglar-2. (çev. T. Gökçöl). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Platon. (2011a). Euthyphron. (çev. F. Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Platon. (2011b). Lakhes. (çev. F. Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Sayar, K. (2009). Her şeyin bir anlamı var. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Saygın, T. (2011). Antik Yunan da felsefe ve çağımıza etkileri. Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• Timuçin, A. (2004). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Timuçin, A. (2009). Düşünce tarihi-1. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Topuz, İ. (2014). Din görevlilerinin manevi danışmanlık yeterlilikleri. Isparta: Manas Yayınları.
• Versenyi, L. (2010). Sokrates ve insan sevgisi. (çev. A. Cevizci). İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Yücesoy, S. (2006). Sokratik konuşma tarih-kuram-uygulama. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.