Needs for Spiritual Support for Caregiving Relatives of Patients: A Mixed Method Research

Yıl 2021, Sayı: 4, 113 - 135, 30.12.2021

Elif Hut , Ali Rıza Aydın

Öz

Not being able to do the activities of daily life makes the person dependent on someone else. A multi disciplinary study is needed to minimize the dependence of individuals who are dependent for various reasons. A professional team should consider the individual in a multi faceted manner and provide the necessary treatment and guidance. Spiritual counselors are an important member of this team. Spiritual counseling and guidance is defined as a process in which spiritual counselors make use of the views and principles obtained from the disciplines of behavioral sciences and theology. It should not be forgotten that spiritual support can be beneficial not only for those who define themselves as religious or spiritually inclined in hospitals and clinical settings, but also for those, if they wish, who do not have any faith or a strong faith. In this study, the needs for spiritual support for the relatives of the patients who are dependent on someone in their daily life activities were examined. To this end, the personal information questionnaire prepared for this purpose was applied to the relatives of the patients, to 13 relatives of patients residing in Samsun, whose dependence was determined by the Katz Activities of Daily Living Scale. The collected quantitative data were loaded in to the SPSS program and analyzed with appropriate statistical techniques in the research using mixed method. The interviews were made face to face, and the views of the patients were recorded on a voice recorder. According to the results obtained from the collected data, it was seen that most of the participants have difficulties while helping the patients. And also, it was seen that almost all of the participants have a decrease in their social life compared to the past. It was concluded that the majority of the participants did not receive moral support. Most of the relatives of the patients think that it would be beneficial for them to receive moral support. It was seen that the majority of the relatives of the patients participating in the study have less time to spare for themselves. It was revealed that most of the relatives of the patients are more inclined towards religion than in the past. In accordance with all these results, it can be said the relatives of individuals who cannot carry through their daily life activities go through a difficult period physically, psychologically and spiritually, and they need spiritual support as well as physical and psychological support to cope with these difficulties. It can be said that besides patients, their relatives should also benefit from spiritual counseling and guidance services. From this point of view, according to the present study, it can be suggested to increase the number of spiritual support specialists and to reach spiritual counseling and guidance services for patients and their relatives. Thus, by meeting the biological, psychological, social and spiritual needs of people, it can be ensured that they are healthy in these four aspects.

Anahtar Kelimeler

Spiritual counseling and care, Daily life activities, Relatives of patient, Spiritual support, Mixed method

Bakım Veren Hasta Yakınlarının Manevi Destek İhtiyaçları: Karma Yöntem Bir Araştırma

Öz

Günlük yaşam aktivitelerini yapamamak kişiyi başkasına bağımlı hale getirir. Çeşitli sebeplerle bağımlı olan bireylerin bağımlılıklarını en aza indirebilmek için multi-disipliner bir çalışmaya ihtiyaç vardır. Profesyonel bir ekibin, bireyi çok yönlü olarak ele alıp; gerekli tedavi ve yönlendirmeleri sağlaması gerekmektedir. Manevi danışmanlar bu ekibin önemli bir üyesidir. Manevi danışmanlık ve rehberlik; manevi danışmanların, davranış bilimleri ve ilahiyat disiplinlerinden elde ettikleri görüş ve ilkelerden yararlandıkları bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Manevi desteğin hastanelerde, klinik ortamlarda sadece kendini dindar veya maneviyat eğilimli olarak tanımlayanlar için değil istemeleri halinde herhangi bir inancı olmayan veya zayıf olanlar için de faydalı olabileceği unutulmamalıdır. Bu çalışmada, günlük yaşam aktivitelerinde birisine bağımlı olan hastaların kendilerine bakan yakınlarının manevi desteğe olan ihtiyaçları incelenmiştir. Bu amaçla, bağımlılığı Katz Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği ile tespit edilen hastaların yakınlarına, bu amaçla hazırlanan kişisel bilgi anketi, Samsun’da yaşayan 13 hasta yakınına uygulanmıştır. Karma yöntem kullanılan araştırmadaki toplanan nicel veriler SPSS programına yüklenerek uygun istatistik teknikleriyle analizleri yapılmıştır. Görüşmeler yüz yüze yapılmış, hastaların görüşleri ses kayıt cihazına kaydedilmiştir. Toplanan bu verilerle ulaşılan sonuçlara göre, katılımcıların çoğunun, hastalara yardım ederken zorlandıkları görülmektedir. Katılımcıların tamamına yakınının eskiye göre sosyal hayatlarında azalma olduğu görülmektedir. Katılımcıların büyük çoğunluğunun manevi destek almadıkları sonucuna varılmıştır. Hasta yakınlarının çoğu, manevi destek almalarının faydalı olacağını düşünmektedir. Araştırmaya katılan hasta yakınlarının büyük çoğunluğunun, kendilerine ayırdıkları vaktin azaldığı görülmektedir. Hasta yakınlarının çoğunun, eskiye göre dine daha çok yöneldikleri ortaya çıkmaktadır. Tüm bu sonuçlar doğrultusunda, günlük yaşam aktivitelerini yapamayan bireylerin yakınlarının fiziksel, psikolojik ve manevi olarak zor bir dönem geçirdikleri ve bu zorluklarla başa çıkabilmek için fiziksel ve psikolojik desteğin yanı sıra, manevi desteğe de ihtiyaç duydukları söylenebilir. Hastaların yanı sıra hasta yakınlarının da manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinden faydalanması gerektiği düşünülmektedir. Buradan hareketle mevcut çalışmaya göre manevi destek uzmanlarının sayısının artırılması, hastaların ve yakınlarının manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerine ulaşması önerisinde bulunulabilir. Böylelikle kişilerin biyolojik, psikolojik, sosyal ve manevi yöndeki ihtiyaçları karşılanarak, bu dört yönden sağlıklı olmaları sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Manevi danışmanlık ve rehberlik, Günlük yaşam aktiviteleri, Hasta yakını, Manevi destek, Karma yöntem

Kaynakça

• Abaoğlu, H. ve ark. (2020). Şizofrenide yaşam becerileri eğitiminin işlevselliğe olan etkisi: Seçkisiz kontrollü bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi, 31(1), 48-56.
• Arca, M. & Saka, G. (2019). Engellilerin temel hizmetlere ulaşılabilirliği ve beklenti durumları. Eurasian Journal of Family Medicine, 8(2), 69-77.
• Arık, G. ve ark. (2015). Validation of Katz index of independence in activities of daily living in Turkish older adults. Archives of Gerontology and Gerıatrics, 61(3), 344-350.
• Aydın, A. R. (2009). İnanma ihtiyacı ve dinî ritüellerin psikolojik değeri. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(2), 87-100.
• Aydın, G. (2019). Ayetler ve hadisler ışığında hastalara manevi destek. Kayseri: Kimlik Yayınları.
• Bahçekapılı, M. (2012). Bio-psiko-sosyal açıdan dinin ruh sağlığı ve engellik üzerindeki etkisi. [içinde] Din Felsefe ve Bilim Işığında Engelli Olmak ve Sorunları Sempozyumu, 05-06 Mayıs 2012, İstanbul, Türkiye, Bildiriler. (ss. 239-258). İstanbul: Sultanbeyli Belediye Başkanlığı.
• Baki, A. & Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21.
• Beki, A. (2019). Manevi destek hizmetleri. Erişim adresi: http://auzefkitap.istanbul.edu.tr.
• Bulut, S. (2018). Engelli bireylere yönelik ihmal ve istismar. Bakış Ege, 58-59.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2. baskı). Thousand Oaks, CA: Sage Publishing.
• Doğan, M. (2017). Hastane örneği üzerinden manevî danışmanlık ve rehberlik hizmetlerine genel bir bakış. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21(2), 1267-1304.
• Dökmen, Z. Y. (2012). Yakınlarına bakım verenlerin ruh sağlıkları ile sosyal destek algıları arasındaki ilişkiler. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 3-30.
• Erdem, M. & Kesgin, B. (2017). Manevi destek uygulayıcılarının manevi destek hizmetlerine ilişkin görüşleri. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(15), 124-140.
• Erdoğan, N. (2019). Yoğun bakım ünitesinde yatan hastaların yakınlarının gereksinimlere ve stresle baş etme tarzlarının belirlenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gören, A. B. (2016). Engelli çocuğa sahip annelerde yas süreci. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 20(1), 225-244.
• İnce, İ. D. ve ark. (2005). Kronik obstrüktif akciğer hastalığında günlük yaşam aktivitelerinin değerlendirilmesi. Toraks Dergisi, 6(1), 31-36.
• Kara, E. (2008). Zihinsel engelli çocukları olan ailelerin çocuklarının durumunu dini açıdan değerlendirmeleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26, 317-331.
• Kara, E. (2018). Engelli çocuğa sahip anneler yönelik manevi destek ile güçlendirme uygulaması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 57(11), 311-322.
• Karacoşkun, M. D. (2021). Din psikolojisi el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Karataş, Z. (2011). Evde bakım hizmeti sunan aile bireyi bakıcıların moral ve manevi değerlerinin başa çıkmadaki etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koç, M. (2017). Diyanet İşleri Başkanlığı’nın hastanelerdeki manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetleri (1995-2015): Sınırlılıklar ve bir eğitim programı önerisi. Diyanet İlmi Dergi, 53(4), 201-241.
• Kula, N. (2012). Engelli birey ve ailesinin psiko-sosyal sorunları ve manevi destek. [içinde] Din Felsefe ve Bilim Işığında Engelli Olmak ve Sorunları Sempozyumu, 05-06 Mayıs 2012, İstanbul, Türkiye, Bildiriler. (ss. 74-107). İstanbul: Sultanbeyli Belediye Başkanlığı.
• Mollaoğlu, H. (2013). Hastane hizmetleri bağlamında manevi bakım ve New York Healthcare Chaplaincy örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, S. (2017). Engelli bireylerin manevi rehabilitelerinde iletişimin önemi. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 38, 137-159.
• Peçenek, M. A. (2019). Manevi danışmanlık ve rehberlik I-II. Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi, 3(1), 104-113.
• Şentürk, H. (2020). Hastanelerde manevi danışmanlık hizmetleri ihtiyacı üzerine pilot bir araştırma: SDÜ hastanesi örneği. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(2), 373-396.
• Tashakkori, A. & Teddlie, C. (ed). (2003). Handbook of mixed methods in social and behavioral research. Thousand Oaks, CA: Sage Publishing.
• Turgut, A. Ş. & Soylu, G. (2020). Palyatif bakım hasta yakınları ile nitel bir çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(2), 460-476.
• Uzunoğlu, E. (2019). Engelli bireye sahip ailelerin sorunları ve sosyal dışlanması üzerine nitel bir inceleme. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.