Kayseri Yaşlı Bakım Merkezlerinde Kalan Yaşlılarda Depresyon ve Yeti Yitiminin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 52 - 63, 23.08.2024

Behice Terlikli , Hasan Durmuş

Öz

Amaç: Bu çalışma yaşlı bireylerde sağlık sorunlarından dolayı oluşabilecek yeti yitimi ile depresyon arasındaki ilişkiyi saptamakla birlikte yeti yitimi ve depresyonu tetikleyen risk etmenlerini belirlemek için planlanmıştır. Yöntem: Kesitsel tanımlayıcı tipteki bu çalışmada yaşlı bireyleri değerlendirmek için tanımlayıcı bilgileri içeren sorular, Dünya Sağlık Örgütü Yeti Yitimi Değerlendirme Çizelgesi 2.0 (WHODAS 2.0) ve Geriatrik Depresyon Ölçeği (GDÖ) kullanılmıştır. Araştırmaya toplamda 348 kişi katılmıştır; toplam kişi sayısının %53,7’si kadın (187 kişi) ve %48,3’ü erkek olmak üzere 161 kişi olarak belirlenmiştir. Bulgular: Geriatrik bakım merkezine gitmeyen yaşlılar, geriatrik bakım merkezindeki yaşlılara göre anlama iletişim kurma, insan ilişkileri, toplumsal yaşama katılım, yaşam aktiviteleri ve hareketlilikte daha fazla zorluk yaşadıkları görülmüştür. Hareket etmede çekilen zorluğun ise kadınlarda erkeklere göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Kadınların ve bakımevine gitmeyen bireylerin yeti yitimi puanı anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Bakımevine gitmeyen, destekli yaşayan, ekonomik durumu kötü olan, eğitim seviyesi düşük olan, bekar olan ve kronik hastalığı olan bireylerde depresyon daha sık görülmekteydi. Kadınların depresyon puanları, erkeklere göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Yeti yitiminin tüm alt boyutları ile depresyon arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı ilişki tespit edilmiştir. GDÖ puanı ve WHODAS 2.0 puanı arasında orta düzeyde pozitif (r=0.601) ve anlamlı (p<0.05) bir ilişki olduğu saptanmıştır. Yaşlı bireylerde yeti yitimi ve depresyonun birbirine yol açabilen durumlar olarak çok yönlü ele alınması ve bu ilişki tedavi ve bakım süreçlerini etkileyeceği için yaşlı bireylerin sıklıkla depresyon ve yeti yitimleri açısından değerlendirilmesi gerekliliği sonucuna varılmıştır. Tartışma: Yaş ile yeti yitimi arasında ve yeti yitimi ile depresif belirtiler arasında pozitif bir korelasyon bulunmuştur. Depresyon ve yeti yitimi kadınlarda, düşük gelirli yaşlı bireylerde ve kronik hastalıkları olan yaşlı bireylerde yaygındır ve literatürle benzerlik göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Depresyon, Yaşlı Bakım Merkezi, Yaşlı Yetişkinler, Yeti Yitimi

Examination of Depression and Disability in Aged People Staying in Kayseri Aged Care Centers

Öz

Objective: This study aimed to explore the correlation between disability and depression in aged individuals due to health issues, and identify predisposing factors. Methods: Utilizing a cross-sectional descriptive approach, the study employed questionnaires including the World Health Organization Disability Assessment Schedule 2.0 (WHODAS 2.0), and the Geriatric Depression Scale (GDS), to evaluate aged participants. A total of three hundredand forty-eight people participated in the study; 187 people, 53.7% of whom were female, and 161 people, 48.3% of whom were male. Results: Elderly individuals who did not reside in geriatric care centers exhibited greater difficulties in understanding communication, human relations, social participation, daily living activities, and mobility compared to those residing in geriatric care centers. The women faced more movement difficulties. Disability scores were notably higher in women and non-geriatric care center residents. Depression prevalence was higher among those without geriatric care center residency, with support, poor economic status, low education, single status, and chronic diseases. The women had significantly higher depression scores. Positive correlations were found between disability sub-dimensions and depression, as well as between GDS and WHODAS 2.0 scores. Comprehensive assessment of disability and depression in aged individuals is crucial, given their mutual influence. Regular evaluations are vital for effective treatment and care procedures. Discussion: A positive correlation has been found between age and disability, and between disability and depressive symptoms; as age increases, disability increases, and as disability increases, depressive symptoms also increase. The smilar to previous studies that depression and disability are more prevalent among women, elderly individuals with low income, and elderly individuals with chronic illnesses.

Anahtar Kelimeler

Aged İndividuals, Disability, Depression, Elderly Care Center

Kaynakça

• Acharya, T., & Agius, M. (2018). Poor compliance as a sign of depression. Why might an elderly man stop his medication? Psychiatria Danubina, 30(suppl. 7), 630-632.
• Afsar, B., Yalçınsoy, M., Yakar, H., Bilgin, S., & Akkaya, E. (2012). Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı olan bireylerin yeti yitimi, anksiyete ve depresyon yönünden değerlendirilmesi. Cumhuriyet Medical Journal, 34(3), 260-267.
• Ağırman, E., Gençer, M., Arıca, S., Kaya, E., & Eğici, M. (2017). Depression and loneliness levels among the older people, a comparison between living alone, living with family or living at nursing home. J. Contemp Med, 7(3), 234-240.
• Ağırman, E., & Gençer, M. Z. (2017). Huzurevinde, evde ailesiyle ve yalnız yaşayan yaşlı bireylerde depresyon, yalnızlık hissi düzeylerinin karşılaştırılması. Çağdaş Tıp Dergisi, 7(3), 234-240.
• Albert, P. R. (2015). Why is depression more prevalent in women? (Vol. 40, pp. 219-221): Journal of Psychiatry and Neuroscience.
• Aslan KUNT, D., & Dereboy, F. (2018). Validity and Reliability of the World Health Organization Disability Assessment Schedule 2.0 (WHODAS 2.0) in Turkish Psychiatry Patients and Healthy Controls. Turkish Journal of Psychiatry, 29(4).
• Bekhet, A. K., & Zauszniewski, J. A. (2012). Mental health of elders in retirement communities: Is loneliness a key factor? Archives of psychiatric nursing, 26(3), 214-224.
• Calderón-Larrañaga, A., Diaz, E., Poblador-Plou, B., Gimeno-Feliu, L. A., Abad-Díez, J. M., & Prados-Torres, A. (2016). Non-adherence to antihypertensive medication: the role of mental and physical comorbidity. international journal of cardiology, 207, 310-316.
• Chaoping, P., Cen, W., Kelifa, M. O., Xuyang, L., & Wang, P. (2023). Gender disparity in disability among Chinese oldest-old: Age and cohort trends. Journal of Women & Aging, 35(3), 243-258.
• Çivi, S., & Tanrıkulu, M. Z. (2000). Yaşlılarda bağımlılık ve fiziksel yetersizlik düzeyleri ile kronik hastalıkların prevalansını saptamaya yönelik epidemiyolojik çalışma.
• Dziechciaz, M., & Filip, R. (2014). Biological psychological and social determinants of old age: Bio-psycho-social aspects of human aging. Annals of Agricultural and Environmental Medicine, 21(4). Ertan, T., Eker, E., & Şar, V. (1997). Geriatrik depresyon ölçeğinin Türk yaşlı nüfusunda geçerlilik ve güvenilirliği. Nöropsikiyatri arşivi, 34(2), 62-71.
• Eryilmaz, A., & Atak, H. (2011). Ailesiyle Yaşayan Yaşlılarda Mutluluk Modeli. Archives of europsychiatry/Noropsikiatri Arsivi, 48(4).
• Hairi, N. N., Cumming, R. G., Blyth, F. M., & Naganathan, V. (2013). Chronic pain, impact of pain and pain severity with physical disability in older people—Is there a gender difference? Maturitas, 74(1), 68-73.
• Havva, T. (2014). Kronik fiziksel hastalıklı yaşlılarda yeti yitimi ve depresyon. Florence Nightingale Journal of Nursing, 22(2), 69-75.
• Hua, Y., Wang, B., Wallen, G. R., Shao, P., Ni, C., & Hua, Q. (2015). Health-promoting lifestyles and depression in urban elderly Chinese. PloS one, 10(3), e0117998.
• Karadağ, E., İnkaya, B. V., & Kunduracı, E. (2016). Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olan hastalarda yeti yitimi ile depresyon düzeyi arasındaki ilişki. STED Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 25(5), 175-180.
• Klug, G., Lacruz, M. E., Emeny, R. T., Häfner, S., Ladwig, K.-H., & Huber, D. (2014). Aging without depression: a cross-sectional study. Psychodynamic psychiatry, 42(1), 5-22.
• Kuehner, C. (2017). Why is depression more common among women than among men? The Lancet Psyc- hiatry, 4(2), 146-158.
• Kulkarni, M., & Rodrigues, C. (2014). Engagement with disability: Analysis of annual reports of Indian organizations. The International Journal of Human Resource Management, 25(11), 1547-1566.
• Kvelde, T., Lord, S. R., Close, J. C., Reppermund, S., Kochan, N. A., Sachdev, P., . . . Delbaere, K. (2015). Depressive symptoms increase fall risk in older people, independent of antidepressant use, and reduced executive and physical functioning. Archives of gerontology and geriatrics, 60(1), 190-195.
• Lemoine, M. (2020). Defining aging. Biology & Philosophy, 35(5), 46.
• Mendes, R., Martins, S., & Fernandes, L. (2017). Elderly diabetic patients: Depression and adherence to treatment. European Psychiatry, 41(S1), S657-S658.
• Metzler, I. (2011). Disability in the Middle Ages: Impairment at the intersection of historical inquiry and disability studies. History compass, 9(1), 45-60.
• Obuobi-Donkor, G., Nkire, N., & Agyapong, V. I. (2021). Prevalence of major depressive disorder and cor- relates of thoughts of death, suicidal behaviour, and death by suicide in the geriatric population—A general review of literature. Behavioral Sciences, 11(11), 142.
• Ören, M. M., & Önal, A. E. (2016). İstanbul’un bir ilçesinde evde sağlık hizmeti alan bireylerin yeti yitimlerinin değerlendirilmesi. TC İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi, İstanbul.
• Pan, C., Kelifa, M., Liang, J., & Wang, P. (2021). Joint trajectories of disability and related factors among older adults in China. Public Health, 199, 96-102.
• Parlar Kılıç, S., Karadağ, G., Koçak, H., & Korhan, E. (2014). Evde yaşayan yaşlıların yalnızlık ve depresyon düzeyleri ile yaşlılık algılarının incelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics, 17(1), 70-76.
• Polat F., & GEÇİCİ, F. (2020). Yaşlı Bireylerin Algıladığı Yalnızlık Düzeyi İle DepResyon Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(1), 72-82.
• Saltan, A. (2017). Yaşlılarda depresyon, ağrı ve sosyodemografik özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 67-72.
• Sengupta, P., & Benjamin, A. I. (2015). Prevalence of depression and associated risk factors among the elderly in urban and rural field practice areas of a tertiary care institution in Ludhiana. İndian journal of public health, 59(1), 3-8.
• Sertel, M., ŞİMŞEK, T. T., & YÜMİN, E. T. (2016). Yaşlılarda kognitif durum, depresyon düzeyi ve denge arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Exercise Therapy and Rehabilitation, 3(3), 90-95.
• Sjölund, B.-M., Wimo, A., Engström, M., & von Strauss, E. (2015). Incidence of ADL disability in older persons, physical activities as a protective factor and the need for informal and formal care–results from the SNACN project. PloS one, 10(9), e0138901.
• Softa, H. K., & Karaahmetoğlu, G. U. (2016). Bir fizik tedavi ve rehabilitasyon hastanesinde yatan yaşlılarda yeti yitimi ve depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 7 (1), 18-24.
• Subramaniam, M., Abdin, E., Sambasivam, R., et. all (2016). Prevalence of depression among older adults-results from the well-being of the Singapore eldery study. Ann Acad Med Singapore, 45(4), 123-133.
• Yanardağ, M. Z., & ŞAHİN, D. S. (2019). Yaşlı bireylerde sürekli kaygı ve sürekli depresyon üzerine bir inceleme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(1), 37-55.
• Yiğitbaş, Ç., & Deveci, S. E. (2016). Halk sağlığı açısından yaşlılarda yeti yitimi. Bakırköy Tıp Dergisi, 12(4), 57-63.
• Yılmaz, Ö. Ü. E. (2018). Huzurevinde kalan yaşlılarda depresyon ve benlik saygısı ilişkisi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 553-578.