Treatment Adherence in Familial Mediterranean Fever Patients: Real-Life Data from Central Anatolia

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 108 - 114, 29.08.2025

Özlem Karakaş , Sualp Mete Sevil , Dudu Celik Tam

https://doi.org/10.70852/tmj.1766066

Öz

Objective: Familial Mediterranean Fever (FMF) is a hereditary autoinflammatory disorder characterized by recurrent febrile episodes and serosal inflammation. Colchicine remains the cornerstone of FMF treatment, and adherence to therapy is critical to prevent disease flares and long-term complications such as amyloidosis. However, studies on treatment adherence in FMF are limited and report varying rates. This study aimed to evaluate treatment adherence in FMF patients and its association with clinical variables using real-life data from Central Anatolia.
Methods: This retrospective cross-sectional study included FMF patients aged 18 years and older who were followed at a tertiary rheumatology outpatient clinic and met the Tel-Hashomer diagnostic criteria. Demographic and clinical data were collected through structured interviews and medical record reviews. Treatment adherence was assessed via self-report. Associations between adherence and variables such as attack frequency, disease duration, drug adverse events, and follow-up visits were analyzed using Mann-Whitney U, Chi-square, and Spearman correlation tests as appropriate.
Results: 70 patients (64.3% female, median age 33.5 years) were included. The majority (89.2%) reported regular adherence to treatment. Colchicine was the most commonly used drug, with a median dose of 1.5 mg/day. A weak, non-significant positive correlation was found between colchicine dose and the number of attacks in the last 6 months (ρ = 0.229, p = 0.071). There was no statistically significant association between treatment adherence and attack frequency (p = 0.622), disease duration (p = 0.134), follow-up frequency (p = 0.779), side effects (p = 0.582), proteinuria (p = 1.000), or marital status (p = 0.105).
Discussion: Despite high levels of reported adherence to colchicine among FMF patients, this did not consistently correlate with improved clinical outcomes. These findings highlight the complex nature of treatment adherence and underscore the need for individualized support strategies and objective adherence assessment tools in FMF management.

Anahtar Kelimeler

Attack frequency , Colchicin , Familial mediterranean fever , Treatment adherence

FMF Hastalarında Tedaviye Uyum; Orta Anadolu Bölgesinden Gerçek Yaşam Verileri

Öz

Amaç: Ailevi Akdeniz Ateşi (AAA), tekrarlayan ateş atakları ve serozal inflamasyon ile karakterize, kalıtsal bir otoinflamatuar hastalıktır. Kolşisin, AAA tedavisinin temelini oluşturur ve tedaviye uyum, atakları önlemek ve amiloidoz gibi uzun vadeli komplikasyonları engellemek açısından kritik öneme sahiptir. Ancak, AAA hastalarında tedaviye uyum oranlarıyla ilgili veriler sınırlıdır ve literatürde değişken sonuçlar bildirilmiştir. Bu çalışmada, Orta Anadolu bölgesinden elde edilen gerçek yaşam verileri kullanılarak, AAA hastalarında tedaviye uyum ve bunun klinik değişkenlerle ilişkisi değerlendirilmiştir.
Yöntem: Bu retrospektif kesitsel çalışma, Tel-Hashomer tanı kriterlerini karşılayan ve bir üçüncü basamak romatoloji polikliniğinde takip edilen 18 yaş ve üzeri AAA hastalarını içermektedir. Demografik ve klinik veriler yapılandırılmış görüşmeler ve tıbbi kayıt incelemeleri yoluyla toplanmıştır. Tedaviye uyum, hastaların kendi beyanına dayalı olarak değerlendirilmiştir. Uyum ile atak sıklığı, hastalık süresi, ilaç yan etkileri ve takip sıklığı gibi değişkenler arasındaki ilişkiler Mann-Whitney U, Ki-kare ve Spearman korelasyon testleri ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya 70 hasta (kadın oranı %64,3; medyan yaş: 33,5 yıl) dahil edilmiştir. Hastaların büyük çoğunluğu (%89,2), tedaviye düzenli olarak uyum sağladığını bildirmiştir. En sık kullanılan ilaç kolşisin olup, medyan günlük doz 1,5 mg’dır. Kolşisin dozu ile son 6 aydaki atak sayısı arasında zayıf, istatistiksel olarak anlamlı olmayan pozitif bir korelasyon saptanmıştır (ρ = 0,229; p = 0,071). Tedaviye uyum ile atak sıklığı (p = 0,622), hastalık süresi (p = 0,134), takip sıklığı (p = 0,779), yan etkiler (p = 0,582), proteinüri (p = 1,000) veya medeni durum (p = 0,105) arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır.
Tartışma: AAA hastalarının büyük çoğunluğu kolşisin tedavisine yüksek oranda uyum gösterdiğini belirtse de, bu durum klinik sonuçlarda belirgin bir iyileşme ile ilişkilendirilmemiştir. Bulgular, kronik hastalıklarda tedaviye uyumun karmaşık doğasını vurgulamakta ve AAA yönetiminde bireyselleştirilmiş destek stratejilerine ve objektif uyum değerlendirme araçlarına duyulan ihtiyacı ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ailevi akdeniz ateşi , Atak sıklığı , Kolşisin , Tedaviye uyum

Kaynakça

• Babaoglu, H., Varan, O., Atas, N., Satis, H., Salman, R., Ozturk, M. A., Goker, B., Haznedaroglu, S., & Tufan, A. (2019). Detection of Familial Mediterranean Fever attacks by using a connected activity tracker and assessment of impact of attacks to daily physical activities: a pilot study. Clinical Rheumatology, 38(7), 1941–1946. https://doi.org/10.1007/s10067-019-04493-6
• Bilici Salman, R., Babaoglu, H., Satiş, H., Yapar, D., Avanoglu Güler, A., Karadeniz, H., Ataş, N., Haznedaroğlu, Ş., Öztürk, M. A., Göker, B., & Tufan, A. (2022). Compliance of Familial Mediterranean Fever Patients With Regular Follow-up Visits and Associated Factors. Journal of Clinical Rheumatology: Practical Reports on Rheumatic & Musculoskeletal Diseases, 28(1), e77–e80. https://doi.org/10.1097/RHU.0000000000001632
• COLCRYSTM (colchicine) Prescribing Information. Rev 01; July 2009.
• Corsia, A., Georgin-Lavialle, S., Hentgen, V., Hachulla, E., Grateau, G., Faye, A., Quartier, P., Rossi-Semerano, L., & Koné-Paut, I. (2017). A survey of resistance to colchicine treatment for French patients with familial Mediterranean fever. Orphanet Journal of Rare Diseases, 12(1), 54. https://doi.org/10.1186/s13023-017-0609-1
• Demirkaya, E., Erer, B., Ozen, S., & Ben-Chetrit, E. (2016). Efficacy and safety of treatments in Familial Mediterranean fever: a systematic review. Rheumatology International, 36(3), 325–331. https://doi.org/10.1007/s00296-015-3408-9
• Jesenak, M., Hrubiskova, K., Kapustova, L., Kostkova, M., & Banovcin, P. (2018). Canakinumab as monotherapy for treatment of familial Mediterranean fever - first report in Central and Eastern Europe region. Bratislavske Lekarske Listy, 119(4), 198–200. https://doi.org/10.4149/BLL_2018_036
• Karaaslan, Y., Dogan, Į., Omma, A., & Sandikci, S. (2015). Compliance to colchicine treatment and disease activity in Familial Mediterranean Fever (FMF) patients in Middle/Black Sea Region of Turkey (in  Çorum region). Pediatric Rheumatology, 13(1), 1-1. http://doi.org/10.1186/S13023-017-0609-1
• Knieper, A. M., Klotsche, J., Lainka, E., Berger, T., Dressler, F., Jansson, A. F., Rietschel, C., Oommen, P. T., Berendes, R., Niehues, T., Neudorf, U., Foell, D., Wittkowski, H., & Kallinich, T. (2017). Familial Mediterranean fever in children and adolescents: factors for colchicine dosage and predicting parameters for dose increase. Rheumatology (Oxford, England), 56(9), 1597–1606. https://doi.org/10.1093/rheumatology/kex222
• Majeed, H. A., Rawashdeh, M., el-Shanti, H., Qubain, H., Khuri-Bulos, N., & Shahin, H. M. (1999). Familial Mediterranean fever in children: the expanded clinical profile. QJM: Monthly Journal of the Association of Physicians, 92(6), 309–318. https://doi.org/10.1093/qjmed/92.6.309
• Masters, S. L., Simon, A., Aksentijevich, I., & Kastner, D. L. (2009). Horror autoinflammaticus: the molecular pathophysiology of autoinflammatory disease (*). Annual Review of Immunology, 27, 621–668. https://doi.org/10.1146/annurev.immunol.25.022106.141627
• Ozen, S., Demirkaya, E., Erer, B., Livneh, A., Ben-Chetrit, E., Giancane, G., Ozdogan, H., Abu, I., Gattorno, M., Hawkins, P. N., Yuce, S., Kallinich, T., Bilginer, Y., Kastner, D., & Carmona, L. (2016). EULAR recommendations for the management of familial Mediterranean fever. Annals of the Rheumatic Diseases, 75(4), 644–651. https://doi.org/10.1136/annrheumdis-2015-208690
• Ozen, S., Kone-Paut, I., & Gül, A. (2017). Colchicine resistance and intolerance in familial mediterranean fever: Definition, causes, and alternative treatments. Seminars in Arthritis and Rheumatism, 47(1), 115–120. https://doi.org/10.1016/j.semarthrit.2017.03.006
• Ozen, S., Karaaslan, Y., Ozdemir, O., Saatci, U., Bakkaloglu, A., Koroglu, E., & Tezcan, S. (1998). Prevalence of juvenile chronic arthritis and familial Mediterranean fever in Turkey: a field study. The Journal of Rheumatology, 25(12), 2445–2449.
• Özen, S., Sağ, E., Oton, T., Gül, A., Santos, C. S., Bayraktar, D., Proft, F. N., Lachmann, H. J., Kuemmerle Deschner, J., Gattorno, M., Karadağ, Ö., Yüce, S., Kivity, S., Georgin-Lavialle, S., Sarkisian, T., Kallinich, T., Hentgen, V., Prior, Y., Uziel, Y., Yardeni, Z., & Carmona, L. (2024). EULAR/PReS endorsed recommendations for the management of familial Mediterranean fever (FMF): 2024 update. Annals of the Rheumatic Diseases. Advance online publication. https://doi.org/10.1016/j.ard.2025.01.028
• Padeh, S., Gerstein, M., & Berkun, Y. (2012). Colchicine is a safe drug in children with familial Mediterranean  fever. The Journal of Pediatrics, 161(6), 1142–1146. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2012.05.047
• Sönmez, H. E., Batu, E. D., & Özen, S. (2016). Familial Mediterranean fever: current perspectives. Journal of Inflammation Research, 9, 13–20. https://doi.org/10.2147/JIR.S91352
• Tufan, A., & Lachmann, H. J. (2020). Familial Mediterranean fever, from pathogenesis to treatment: a ontemporary review. Turkish Journal of Medical Sciences, 50(SI-2), 1591–1610. https://doi.org/10.3906/sag-2008-11