D vitamini: Yapısı, Sentezi ve Çeşitli Hastalıklardaki Önemi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 6, 01.03.2019

Eda Pelin Terli Firdevs Mutlu Can Uluçay N.irem Kılıç Mine Akkır Olcay Atılgan Enes Özgün Selda Kabadere

Öz

Vitaminler vücudumuzda çeşitli biyokimyasal işlevler için gereklidirler. D vitamini, yağda çözünen ve depolanabilen vitamin grubunda olup hormona benzer birçok göreve sahiptir. D vitamini organizmada sınırlı olarak üretilip depolanmaktadır; güneşten gelen ultraviyole B ışınları en güçlü kaynağı oluşturmaktadır. D Vitamini deride yaz aylarında güneşin ultraviyole ışığının etkisiyle sentezlenir veya gıdalardan, özellikle de yağlı balıklardan elde edilir. Yeterince ultraviyole ışını alamamak ve deriyle temasının engellenmesi D vitamini sentezinin yetersiz olmasına neden olmaktadır. Sentezinde önce karaciğerde 25-hidroksivitamin D [25(OH)D]’ye sonra böbrekte 1,25-dihidroksivitamin D [1,25(OH)2D]’ye dönüştürülür; sadece aktif metabolit hücreye girebilir ve D vitamini reseptörüne bağlanabilir. Ardından kalsiyum bağlayıcı protein gibi duyarlı bir gen üzerinden etkisini gösterebilir. 1,25(OH)2D üretimi paratiroid hormonu tarafından uyarılır ve kalsiyum miktarı arttığında azalır. D vitamini araştırmalarındaki son gelişmeler, kas-iskelet sistemi dışındaki birçok vücut sistemi üzerinde faydalı etkilere sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca son yıllarda elde edilen bilgiler, D vitamini yetersizliğinin kanser, diyabetes mellitus ve multipl skleroz gibi otoimmün hastalıklar, kardiyovasküler hastalıklar, obezite ve şizofreni görülme sıklığını arttırdığını ortaya koymaktadır. Dolayısıyla, sağlık için çok önemli görevlere sahip bu vitaminin yeterli miktarda alınamaması ciddi sağlık problemlerine neden olabilmektedir. Ayrıca güneş gören bir coğrafyada bulunmamıza rağmen maalesef toplumumuzda D vitamini düzeyinin genel olarak düşük olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, optimum D vitamini düzeyine sahip olmak sadece kemik sağlığı açısından değil genel sağlık durumunun sürdürülebilmesi için de son derece önemlidir.

Anahtar Kelimeler

1, 25 dihidroksikolekalsiferol

Vitamin D: Structure, Synthesis and İmportance in Various Diseases

Öz

Vitamins are required for various biochemical functions in our body. Vitamin D is fat-soluble and can be stored; it has similar functions to hormones. Vitamin D is produced and stored as limited in the organism; The ultraviolet B rays from the sun constitute the strongest source. Vitamin D is synthesized in the skin by the action of the sun's ultraviolet light in summer or is derived from foods, especially fatty fish. Inadequately receiving ultraviolet rays and preventing contact with the skin causes inadequate vitamin D synthesis. After hydroxylation in the liver into 25-hydroxyvitamin D (25(OH)D) and kidney into 1,25-dihydroxyvitamin D (1,25(OH)2D), the active metabolite can enter the cell, bind to the vitamin D-receptor and subsequently to a responsive gene such as that of calcium binding protein. The production of 1,25(OH)2D is stimulated by parathyroid hormone (PTH) and decreased by calcium. Recent advances in vitamin D research indicate that this vitamin has beneficial effects on several body systems other than the musculoskeletal system. Moreover, the information obtained in recent years suggests that vitamin D deficiency increases the incidence of autoimmune diseases such as cancer, diabetes mellitus and multiple sclerosis, cardiovascular diseases, obesity and schizophrenia. Therefore, inadequate intake of this vitamin with very important functions for health can cause serious health problems. In addition, although we are in a sun-facing geography, unfortunately our society has low levels of vitamin D in general. As a result, having an optimum vitamin D level is important not only for bone health but also for maintaining a general health condition.

Anahtar Kelimeler

1, 25 dihydroxycholecalciferol

Kaynakça

• 1. Bikle DD, Vitamin D metabolism, mechanism of action, and clinical applications. Chem Biol 2014; 21(3): 319-329.
• 2. Ross AC, Taylor CL, Yaktine HB, Dietary reference intakes for calcium and vitamin D. National Academies Press (US) 2011.
• 3. Balk SJ, Council on environmental health; section on dermatology. Ultraviolet radiation: a hazard to children and adolescent. Pediatrics 2011; 127(3): 791-817.
• 4. Grant WB, Boucher BJ, Requirements for vitamin D across the lifespan. Biol Res Nurs 2011; 13(2): 120-133.
• 5. Yavuz D, Mete T, Yavuz R, Altunoğlu A, D vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı Ankara Med J 2014; 14(4): 162-171.
• 6. Dunn JA, Jefferson K, MacDonald D, Iqbal G, Bland R, Low serum 25-hydroxyvitamin D is associated with increased bladder cancer risk: A systematic review and evidence of a potential mechanism. J Steroid Biochem Mol Biol 2019; S0960-0760(18)30620-4.
• 7. Baron JA, Barry EL, Mott LA, Rees JR, Sandler RS, Snover DC et al, A trial of calcium and vitamin D for the prevention of colorectal adenomas. N Engl J Med 2015; 373:1519-30.
• 8. Yao S, Sucheston LE, Millen AE, Johnson CS, Trump DL, Nesline MK, et al, Pretreatment serum concentrations of 25-Hydroxyvitamin D and breast cancer prognostic characteristics: a case-control and a case series study. PLoS One 2011; 28;6(2):e17251.
• 9. Galunska B, Gerova D, Kosev P, Anakievski D, Hinev A, Serum 25-hydroxy vitamin D levels in Bulgarian patients with prostate cancer: a pilot study. Clin Lab 2015; 61:329-35.
• 10. Wieczorek K, Braczkowski RS, Skrzypek M, Stryjewski PJ, Kuczaj A, Al-Srory G, The comparison between vitamin d concentration in upper silesia patients with prostate cancer and with benign prostatic hyperplasia. J Biol Regul Homeost Agents 2015; 29:207-11.
• 11. Petrou S, Mamais I, Lavranos G, Tzanetakou IP, Chrysostomou S, Effect of Vitamin D supplementation in prostate cancer: a systematic review of randomized control trials. Int J Vitam Nutr Res 2019; 30:1-13.
• 12. Persons KS, Eddy VJ, Chadid S, Deoliveira R, Saha AK, Ray R. Antigrowth effect of 1,25-dihydroxyvitamin D3-3-bromoacetate alone or in combination with 5-amino-imidazole-4-carboxamide-1- beta-4-ribofuranoside in pancreatic cancer cells. Anticancer Res 2010; 30:1875–80.
• 13. Ohlsson B, Albrechtsson E, Axelson J. Vitamins A and D but not E and K decreased the cell number in human pancreatic cancer cell lines. Scand. J. Gastroenterol 2004; 39:882–5.
• 14. Alptekin İM, Anti-kanser etkiler ışığında D vitamini ve kanser. ACU Sağlık Bil Dergisi 2017; (2):70-74.
• 15. Lee JH, O’Keefe JH, Bell D, Hensrud DD, Holick MF, Vitamin D deficiency an important, common and easily treatable cardiovascular risk factor? J Am Coll Cardiol 2008; 52(24): 1949-1956.
• 16. Wang TJ, Pencina MJ, Booth SL, Jacques PF, Ingelsson E, Lanier K, et al, Vitamin D deficiency and risk of cardiovascular disease. Circulation 2008; 117(4): 503-511.
• 17. Nyomba BL, Bouillon R, De Moor P, Influence of vitamin D status on insülin secretion and glucose tolerance in the rabbit. Endocrinology 1984; 115: 191-197.
• 18. Hyppönen E, Laara E, Reunanen A, Jarvelin MR, Virtanen SM, Intake of vitamin D and risk of type-1 diabetes: a birth-cohort study. Lancet 2001; 358(9292): 1500-1503.
• 19. Chiara M.A. Cefalo, Caterina Conte,Gian Pio Sorice, Simona Moffa, Vinsin A. Sun, Francesca Cinti, Enrica Salomone, Giovanna Muscogiuri, Alex A.G. Brocchi, Alfredo Pontecorvi, Teresa Mezza, Andrea Giaccari, Effect of vitamin D supplementation on obesity-induced insulin resistance: a double-blind, randomized, placebo-controlled trial. Obesity 2018; 26: 651-657.
• 20. Wu CJ Kao TW Tsai CK Chang YW Peng TC Yang HF Wu LW Chen WL, Was the calf circumference associated with serum vitamin D level in obesity and non-obesity adults. Clinica Chimica Acta; International Journal of Clinical Chemistry 2018; 481:42-48.
• 21. Greene-Finestone LS, Garriguet D, Brooks S, Langlois K, Whiting SJ, Overweight and obesity are associated with lower vitamin D status in Canadian children and adolescents. Paediatr Child Health 2017; 22(8):438-444.
• 22. Ong MW, Tan CH, Cheng AKS, Prevalence and determinants of vitamin D deficiency among the overweight and obese Singaporeans seeking weight management including bariatric surgery: a relationship with bone. Health Obesity Surgery 2018; 28(8):2 305-2312.
• 23. Gürbüz M, Yüksel N, D Vitamini ve Şizofreni. Turk J Osteoporos; 19(1): 2013.
• 24. Aydın N, Oral E, D vitamini ve psikiyatrik hastalıklar. Turkiye Klinikleri J Pediatr Sci 2012; 8(2):104-9.
• 25. Wagner CL, Greer FR, American Academy of Pediatrics Section on Breastfeeding, American Academy of Pediatrics Committee on Nutrition. Prevention of rickets and vitamin D deficiency in infants, children and adolescent. Pediatrics 2008; 122: 1142-1149.
• 26. Fidan F, Alkan BM, Tosun A, Çağın pandemisi: D vitamini eksikliği ve yetersizliği. Türk Osteoporoz Dergisi 2014; 20(2):71-74.