Boomerang Effect of Mohammad Bin Salman in Saudi Arabia Foreign Policy

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 203 - 230, 28.06.2019

Mustafa Öztop

https://doi.org/10.26513/tocd.468840

Cited By: 1

Öz

In this
study, Saudi Arabia Foreign Policy (SAFP) is discussed and it was tried to show
that foreign policy can be utilized as a tool for safety of the regime. The
throne in Saudi Arabia was generally given to the elder one among sons of the
founder leader King Abdulaziz bin Saud. Recently, grandsons of the founder
leader have started to become heirs to the throne due to decreasing in number
of sons and their old age. One of the grandsons, Mohammed bin Salman rose to
power rapidly and became crown prince after his father became king. Influences
of global and regional actors in internal affairs of the term of King Salman
bin Abdulaziz were observed. It is considered that Mohammad bin Salman enhanced
his efficiency in domestic policy and put his opponents out of action by having
some variety of relations with those actors. In this sense, in the study,
together with investigating SAFP with boomerang effect concept of constructive
approach among the theories of international relations, which emphasizes the
transitivity between internal affairs and foreign policy, reflections of the
processes in foreign policy onto domestic policy were evaluated. A new era has
started in Saudi Arabia in terms of throne struggles and social upheaval that
tried to be realized. The hypothesis claiming that foreign policy becomes more
important and explanation capacity of constructivism increases in such cases
that identities regenerate or undergo change, is supported with many case
studies about the moves of Mohammad bin Salman directed to foreign policy.

Anahtar Kelimeler

Saudi Arabia, Foreign Policy, Mohammad bin Salman, Constructivism, Boomerang Effect

Suudi Arabistan Dış Politikasında Muhammed Bin Selman’ın “Bumerang” Etkisi

Öz

Bu çalışmada, Suudi Arabistan Dış Politikası (SADP) ele alınmış ve rejimin
güvenliği için dış politikanın araçsallaştırılabileceği gösterilmeye
çalışılmıştır. Suudi Arabistan’da taht, kurucu lider Kral Abdülaziz bin Suud’un
oğulları arasından çoğunlukla yaşça büyük olana verilmiştir. Son dönemde kurucu
liderin oğullarının ölüm sebebiyle sayılarının azalması veya çok yaşlı olmaları
nedeniyle, torunlarının da tahta varis olmaları durumu ortaya çıkmıştır. Torunlardan
biri olan Muhammed bin Selman, babasının tahta geçişiyle devlet kademelerinde
hızla yükselmiş ve veliaht prens olmuştur. Kral Selman bin Abdülaziz döneminde
yaşanan iç politika gelişmelerinde, küresel ve bölgesel aktörlerin etkileri
gözlenmiştir. Muhammed bin Selman’ın bu aktörlerle çeşitli işbirlikleri yaparak
iç politikada etkinliğini arttırdığı ve rakiplerini saf dışı bıraktığı
düşünülmektedir. Bu anlamda çalışmada, Uluslararası İlişkiler teorilerinden
inşacı yaklaşımın dış politika ve iç politika arasındaki geçişkenliği
vurgulayan “bumerang etkisi” kavramı ile SADP incelenirken, dış politikada
yaşanan süreçlerin iç politikada yansımaları değerlendirilmiştir. Suudi
Arabistan’da, taht mücadelesi ve gerçekleştirilmek istenen toplumsal değişim
açısından yeni bir döneme girilmiştir. Kimliklerin yeni oluştuğu ya da değişim
geçirdiği böyle dönemlerde dış politikanın daha önemli hale geldiği ve
inşacılığın açıklama kapasitesinin arttığı varsayımı, Muhammed bin Selman’ın
dış politikaya dönük hamlelerinde pek çok örnek olayla desteklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dış Politika, Suudi Arabistan, Muhammed bin Selman, Bumerang Etkisi, İnşacılık, Bumerang Etkisi

Kaynakça

• Akçapa, M., 2016. Suudi Arabistan’ın Savunma Harcamaları ve Silahlanma Faaliyetleri. V. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi – Bildiriler Kitabı II, 12-15 Mayıs, Isparta, 137-150.
• Ataman, M., 2009. Suudi Arabistan Dış Politikasında Yeniden Yapılanma Çabası: Kral Abdullah Dönemi, Ortadoğu Analiz, 1(7-8), 64-73.
• Ataman, M., 2015. Kral Abdullah Sonrası Dönemde Suudi Arabistan: Sudeyrilerin Geri Dönüşü. SETA Perspektif, 88, Ankara.
• Ataman, M., Akdoğan, İ., 2015. Ortadoğu Yıllığı. Açılım Kitap, 529s, İstanbul.
• Akdoğan, İ., Kalaycı, R., 2014. Suudi Arabistan’da İhyacı Hareketler Olarak Sahve ve Vehhabilik, Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 1(1), 157-186. Bostancı, M., 2013. Suudi Arabistan Devleti’nin Kuruluşu ve Türkiye-Suudi Arabistan İlişkileri (1928-1990). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 430s, Ankara.
• Büyükkara, M. A., 2004. İhvandan Cüheyman’a Suudi Arabistan ve Vehhabilik. Rağbet Yayınları, 300s, İstanbul.
• Çalışkan, Ş., 2010. İslam Konferansı Örgütü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisan Tezi, 81s, Ankara.
• Diriöz, A. O., 2012. Suudi Arabistan Dış Politikası ve Bölge Ülkeleri ile İlişkileri. Ortadoğu Analiz, 4(39), 94-100.
• Domazeti, R., 2016. 1990-2010 Yılları Arasında Suudi Arabistan’ın Balkan Politikaları. Marmara Üniversitesi, Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 113s, İstanbul.
• Domazeti, R., 2017. Suudi Arabistan-ABD İlişkileri. İNSAMER.
• Efegil, E., 2013. Suudi Arabistan’ın Dış Politikasını Şekillendiren Faktörler. Ortadoğu Analiz, 5(53), 104-113.
• Long, D. E., Maisel, S., 2010. The Kingdom of Saudi Arabia. University Press of Florida, Florida.
• Niblock, T., 2006. Power, Legitimacy and Survival, Routledge, London and New York.
• Nonneman, G., 2006. Omni-balancing and Relative Autonomy in Multiple Environments. Aarts, P. (Ed.), Saudi Arabia in the Balance: Political Economy, Society, Foreign Affairs. Hurst & Company, London.
• Özev, M. H., 2016. Siyasi Ekonomik Çıkarlar ve Kimlik Politikaları Çerçevesinde 1929-2015 Arası Türkiye-Suudi Arabistan İlişkileri. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, 2(2), 11-28.
• Rumelili. B., 2014. Küresel Siyasete Giriş. Balta, E. (Ed.), İnşacılık/Konstrüktivizm (151-173). İletişim Yayınları, 581s, İstanbul.
• Öztop, M., 2017. Küresel ve Bölgesel Gelişmeler Işığında Kudüs Meselesi. ORDAF, İstanbul.
• Şahin, M., Doğan, H., 2016. G20’nin Arap Üyesi: Suudi Arabistan. Akademik Ortadoğu, 11(1), 29-57.
• Türel, Y., 2004. Uluslararası Politikada Ortadoğu (Birinci Dünya Savaşı’ndan 2000’e). Akçağ Yayınları, Ankara.
• Wynbrandt, J., 2004. The Brief History of Saudi Arabia. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data, USA.
• Yelseli, D., 2017. Suudi Arabistan’ın Yemen Müdahalesi ve Avrupa Birliği’nin Müdahaleye Bakışı, Yüksek Lisans Tezi, 83s, İstanbul.
• Aljezeera, 2015. Saudi and Arab Allies Bomb Houthi Positions in Yemen. Erişim Tarihi: 02.12.2017. http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2015/03/saudi-ambassador-announces- military-operation-yemen-150325234138956.html
• Anadolu Ajansı, 2017. Kudüs Tasarısının BM’de Kabul Edilmesi Dünya Basınında. Erişim Tarihi: 24.12.2017. http://aa.com.tr/tr/dunya/kudus-tasarisinin-bmde-kabul-edilmesi-dunya-basininda-/1012326
• Anadolu Ajansı, 2018. ABD’nin Kudüs Büyükelçiliği Açıldı. Erişim Tarihi: 09.09.2018. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abdnin-kudus-buyukelciligi-acildi/1145275Bakir, A. H., 2015. Kral Selman’ın Dış Politikası: Değişimin Boyutu ve Fırsatları. Erişim Tarihi: 01.12.2017. http://www.aljazeera.com.tr/gorus/kral-selmanin-dis-politikasi-degisimin-boyutu-ve-firsatlar
• BBC, 2017. Veliahtlıktan Alınan Suudi Prens Saraya Kapatıldı. Erişim Tarihi: 18.12.2017. http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-40442099
• Donaghy, R., 2016. Revealed: The UAE-backed Plan to Make Young Saudi Prince a King. Erişsim Tarihi: 10.12.2017. http://www.middleeasteye.net/news/revealed-uae-backed-plan- young-saudi-prince-be-king-1655506265
• Dursunoğlu, A., 2015. Suudi Arabistan’da Yeninden Sudeyri Dönemi. Erişim Tarihi: 01.12.2017. http://www.ydh.com.tr/YD445_suudi-arabistanda-yeniden-sudeyri-donemi.html
• Dünya, 2018. Suudi Kralı’ndan Doğu Kudüs Açıklaması. Erişim Tarihi: 09.09.2018. https://www.dunya.com/dunya/suudi-kralindan-dogu-kudus-aciklamasi-haberi-394363.
• Eş-Şark’ul Evsat, 2017. Tahaddiyatu es-Siyasetu el-Hariciyye es-Suudiyetu ve Muattiyatuha. Erişim Tarihi: 29.11.2017. http://archive.aawsat.com/leader.asp?article=619289&issueno=11839#.Wk3sFbdl_IV.
• Erdemol, M. K., 2017. Savaşı İran’a Taşırız Diyen S. Arabistan Sözünü Tuttu. Erişim Tarihi: 12.12.2017. https://www.birgun. net/haber-detay/savasi-iran-a-tasiriz-diyen-s-arabistan-sozunu-tuttu-163434.html
• Euronews, 2018. ABD İran ile Yapılan Nükleer Anlaşmadan Çekildi. Erişim Tarihi: 07.09.2018. https://tr.euronews.com/2018/05/08/trump-n-iran-karar-icin-geri-say-m-baslad-
• Işık, C. T., 2017. Suudi Arabistan’da Ne Oluyor. Erişim Tarihi: 01.12.2017. http://www.posta.com.tr/suudi-arabistan-da-ne-oluyor-candas-tolga-isik-yazisi-1350084Kardaş, İ., 2017. Bölgesel Dizaynın Aktörleri Sarraf Kumpasında Bilirkişi. Erişim Tarihi: 15.12.2017. http://www.star.com.tr/acik-gorus/bolgesel--dizaynin-aktorleri-sarraf-kumpasinda- bilirkisi-haber-1281525/
• Kardaş, İ., 2018. İsrail’in Yeni Hamisi Kushnerler’in Hikayesi. Erişim Tarihi: 10.09.2018. https://www.star.com.tr/acik-gorus/israilin-yeni-hamisi-kushnerlerin-hikayesi-haber-1294553/
• Radikal, 2015. ABD’den Yemen Saldırısına Destek. Erişim Tarihi: 01.12.2017. http://www.radikal.com.tr/dunya/abdden-yemen-saldirisina-destek-1321695/
• Republic of Bulgaria M Ministry of Foreign Affairs Diplomatic Institute, 2017. Erişim Tarihi: 10.12.2017. http://bdi.mfa.government.bg/download/algamdi.pdf
• Timeturk, 2017. Suudi Arabistan’da Prens ve Alimlere Tutuklama. Erişim Tarihi: 15.12.2017. https://www.timeturk.com/suudi-arabistan-da-muhalif-prens-ve-alimlere-tutuklama/haber-721444
• TRT Haber, 2017. Suudi Arabistan’da 11 Prens ve Bazı Bakanlar Gözaltına Alındı. Erişim Tarihi: 15.12.2017. http://www.trthaber.com/haber/dunya/suudi-arabistanda-11-prens-ve-bazi-bakanlar-gozaltina-alindi-340116.html
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, 2017. Erişim Tarihi: 15.12.2017. http://www.mfa.gov.tr/suudi-arabistan-siyasi-gorunumu.tr.mfa
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, 2017. Erişim Tarihi: 18.12.2017. http://www.mfa.gov.tr/iit-olaganustu-zirvesi-kudus-icin-ozgurluk-konulu-istanbul-deklarasyonu.tr.mfa
• Hürriyet, 2017. FBI Eski Ajanının İddiası: Suudi Prens Çatışmada Öldürüldü. Erişim Tarihi: 25.12.2017. http://www.hurriyet.com.tr/fbi-eski-ajaninin-iddiasi-suudi-prens-catismada-olduruldu-40636125
• Hürriyet, 2017. Trump, Sisi ve Kral Selman Dünya Küresine Ellerini Koydu. Erişim Tarihi: 01.12.2017. http://www.hurriyet.com.tr/galeri-trump-sisi-ve-krali-selman-bin-abdulaziz-dunya-kuresine-ellerini-koydu-40465340
• Middle East Eye, 2018. Arabic Press Review: Saudi Opposition movement launched form Paris. Erişim Tarihi: 07.10.2018. https://www.middleeasteye.net/news/arabic-press-review-2020124217
• Sabah, 2017. Katar’a Büyük Şok… 7 Ülke İlişkileri Kesti, İlk Açıklama. Erişim Tarihi: 01.12.2017 https://www.sabah.com.tr/dunya/2017/06/05/katara-buyuk-sok-7-ulke-iliskileri-kesti-ilk-aciklama
• Sputnik, 2017. Suudi Veliaht Prensi: Ilımlı İslam’a Dönüyoruz. Erişim Tarihi: 10.12.2017 https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201710241030727863-suudi-veliaht-prens-ilimli-islam/
• Sputnik, 2017. Husiler Suudi Hamlesini Boşa Çıkardı Veliaht Prens Tehlikeli Bir Süreç İçinde. Erişim Tarihi: 15.12.2017. https://tr.sputniknews.com/ceyda_karan_eksen/201712041031277014-husiler-suudi-hamlesini-bosa-cikardi/
• Sputnik, 2017. Yılanların Başları Üzerinde Dans Eden Salih’i Husiler Öldürdü. Erişim Tarihi: 15.12.2017. https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201712041031250802-yilan-baslari-uzerinde-dans-eden-salihi-husiler-oldurdu/
• Sputnik, 2018. Suud Kralı’ndan Trump’a: Barış Planında Doğu Kudüs Filistin’in Başkenti Olarak Yer Almalı. Erişim Tarihi: 01.10.2018. https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201807301034522659-suudi-krali-trump-uyari-baris-plani-dogu-kudus-filistin-baskenti/
• Yaşa, İ., 2017. Krallık Öncesi Temizlik. Erişim Tarihi: 10.12.2017. http://dirilispostasi.com/a-7400-krallik-oncesi-temizlik.html