Sürdürülebilir Kalkınma Perspektifinde Sürdürülebilir Şehir Performanslarının Değerlendirilmesi: AB ve Türkiye Karşılaştırması

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 2, 13 - 30, 03.07.2024

Ahmet Kasap

Öz

Bu makale, sürdürülebilir kalkınma perspektifinde sürdürülebilir şehirler için Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) arasındaki farkları ve benzerlikleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, ekonomik, sosyal ve çevresel boyutları ele alarak her iki bölgenin sürdürülebilir şehirler konusundaki uygulamalarını karşılaştırmaktadır. Türkiye ve AB’deki sürdürülebilir şehirler üzerine yapılan literatür taraması ve vaka çalışmaları, sürdürülebilir kalkınmanın bileşenleri üzerine odaklanmaktadır. Araştırma, Türkiye ve AB’nin sürdürülebilir şehirler konusunda nasıl farklılaştığını ve hangi alanlarda benzerlikler taşıdığını ortaya koymaktadır. Ekonomik analizde, enerji kullanımı, ulaşım ve atık yönetimi gibi unsurlar dikkate alınırken; sosyal analizde, toplum katılımı, yaşam kalitesi ve eğitim gibi faktörleri değerlendirmektedir. Çevresel analiz ise su yönetimi, hava kalitesi ve biyolojik çeşitlilik gibi konulara odaklanmaktadır.
Bu çalışmada AB ile Türkiye’nin sürdürülebilir şehirler çerçevesinde karşılaştırması yapılmıştır. Bu çerçevede 2010 sonrası dönem için sürdürülebilir şehir ve topluluklar ana başlığı altındaki göstergeler incelenmiştir. Yapılan karşılaştırmaya göre Türkiye sürdürülebilir şehir konusunda AB ortalamasından daha iyi olduğu konular, su kullanım endeksi, toprak geçirimi ve toplu ulaşımın yüksekliği konularında olurken, düşük kaldığı konular ise konut yoksunluğu, belediye atıklarının geri dönüşümü, su arıtma sistemlerinin kullanımı konusunda olmaktadır. Bu sonuçlara göre Türkiye sürdürülebilir şehirler oluşturabilmek için çok daha kararlı çalışmalar yapması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Kalkınma, Sürdürülebilir Şehirler, Çevre Yönetimi

Evaluation of Sustainable City Performances from the Perspective of Sustainable Development: A Comparison Between the EU and Turkey

Öz

This article aims to analyze the differences and similarities between Turkey and the European Union (EU) regarding sustainable cities from the perspective of sustainable development. The study compares the practices of both regions by addressing economic, social, and environmental dimensions. The literature review and case studies on sustainable cities in Turkey and the EU focus on the components of sustainable development. The research reveals how Turkey and the EU differ in terms of sustainable cities and in which areas they share similarities. The economic analysis considers factors such as energy use, transportation, and waste management; the social analysis evaluates factors such as community participation, quality of life, and education. The environmental analysis focuses on issues such as water management, air quality, and biodiversity.
In this study, the comparison between the EU and Turkey within the framework of sustainable cities is conducted. Indicators under the main heading of sustainable cities and communities for the post-2010 period were examined. According to the comparison, Turkey performs better than the EU average in terms of the water usage index, soil permeability, and high public transportation usage, while it lags behind in housing deprivation, municipal waste recycling, and the use of water treatment systems. These results indicate that Turkey needs to undertake much more determined efforts to create sustainable cities.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Development, Sustainable Cities, Environmental Management

Kaynakça

• Agudelo-Vera, C. M., Mels, A. R., Keesman, K. J., & Rijnaarts, H. H. M. (2011). Resource management as a key factor for sustainable urban planning. Journal of Environmental Management, 92(10), 2295-2303.
• Ahvenniemi, H., Huovila, A., Pinto-Seppä, I., & Airaksinen, M. (2017). What are the differences between sustainable and smart cities? Cities, 60, 234-245.
• Ateş, M., & Erinsel Önder, D. (2019). ‘Akıllı Şehir’ Kavramı ve Dönüşen Anlamı Bağlamında Eleştiriler. MEGARON, 14(1), 41-50.
• Bayulken, B., & Huisingh, D. (2015). A literature review of historical trends and emerging theoretical approaches for developing sustainable cities (part 1). Journal of Cleaner Production, 109, 11- 24.
• Beatley, T. (2012). Sustainable Cities and Communities. Island Press.
• Bertoldi, P. (2017). European cities and sustainable urban development. European Commission.
• Bibri, S. E. (2018). A foundational framework for smart sustainable city development: Theoretical, disciplinary, and discursive dimensions and their synergies. Sustainable Cities and Society, 38, 758-794.
• Bibri, S. E., & Krogstie, J. (2017). On the social shaping dimensions of smart sustainable cities: A study in science, technology, and society. Sustainable Cities and Society, 29, 219-246.
• Cohen, B. (2006). Urbanization in developing countries: Current trends, future projections, and key challenges for sustainability. Technology in Society, 28(1-2), 63-80.
• Cuthill, M. (2010). Strengthening the "social" in sustainable development: Developing a conceptual framework for social sustainability in a rapid urban growth region in Australia. Sustainable Development, 18(6), 362- 373.
• Çelik, S. (2019). Sürdürülebilir tarım politikaları ve Türkiye. Tarım Ekonomisi Dergisi, 25(1), 45-60.
• Çelikyay, H. H. (2020). Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) Bağlamında Aracı Şehirler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(1), 265-298.
• Dal, M., & Özdemir, Y. (2020). Dijital Çağda Neden Bir Kent Sürdürülebilir Akıllı Şehir Olmalıdır? Uluslararası Doğu Anadolu Fen Mühendislik ve Tasarım Dergisi, 2(2), 205-215.
• De Jong, M., Yu, C., Joss, S., Wennersten, R., Yu, L., Zhang, X., & Ma, X. (2016). Eco city development in China: Addressing the policy implementation challenge. Journal of Cleaner Production, 134, 31-41.
• Deakin, M., & Reid, A. (2018). Smart cities: Under-gridding the sustainability of city-districts as energy efficient- low carbon zones. Journal of Cleaner Production, 173, 39-48.
• Demir, K. (2017). Kültürel ve rekreasyonel alanların sosyal sürdürülebilirlikteki rolü. Şehir ve Toplum Dergisi, 10(2), 78-92.
• Doğan, E. (2019). Türkiye'de sürdürülebilir şehirler ve çevre yönetimi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
• Doğaner, A. (2022). Sürdürülebilir Ekonomik Kalkınma için Türkiye’de Dirençli Şehirler. Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 1(2), 59-80.
• Erdem, C. (2020). Türkiye'de yenilenebilir enerji politikaları. Enerji Politikaları Dergisi, 15(3), 233-245.
• Erkan, F. (2018). Türkiye'de sürdürülebilir şehirler ve çevre yönetimi. Çevre ve Şehircilik Dergisi, 12(4), 45-60.
• European Commission. (2019). The European Green Deal. Brussels: Author.
• European Commission. (2020). Horizon 2020 and LIFE Programmes. Brussels: European Commission.
• FAO. (2018). The future of food and agriculture: Trends and challenges. Rome: Food and Agriculture Organization.
• Fell, T., & Mattsson, J. (2021). The role of public-private partnerships in housing as a potential contributor to sustainable cities and communities: A systematic review. Sustainability, 13(7783),1-25.
• Gündoğdu, H. G., & Aytekin, A. (2022). İklim Değişikliği, Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar Bağlamında Çok Kriterli Bir Değerlendirme. İnsan ve İnsan, 9(33), 33-52.
• Hu, M.-C., Lagerstedt Wadin, J., Lo, H.-C., & Huang, J.-Y. (2016). Transformation toward an eco-city: Lessons from three Asian cities. Journal of Cleaner Production, 123, 77-87.
• ILO. (2019). World Employment Social Outlook: Trends 2019. Geneva: International Labour Organization.
• Jim, C. Y. (2004). Green-space preservation and allocation for sustainable greening of compact cities. Cities, 21(4), 311-320.
• Kara, H. (2020). Sanayi ve yenilik politikaları: Türkiye'nin stratejik hedefleri. Sanayi ve Teknoloji Dergisi, 30(4), 121-135.
• Karabetça, A. R. (2021). Ormanlar Gibi Sürdürülebilir ve Dirençli Şehirler Tasarlanabilir mi? The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11(2), 334-346.
• Karaman, F., & Aksoy, Y. (2020). Türkiye'de kentsel sürdürülebilirlik ve çevre yönetimi. Şehir ve Bölge Planlama Dergisi, 28(2), 45-60.
• Karvonen, A., Luque-Ayala, A., Martin, C., McCormick, K., Raven, R., & Voytenko Palgan, Y. (2019). Smart and sustainable cities? Pipedreams, practicalities, and possibilities. Local Environment, 24(7), 557-564.
• MacDonald, A., Clarke, A., Ordonez-Ponce, E., Chai, Z., & Andreasen, J. (2020). Sustainability Managers: The Job Roles and Competencies of Building Sustainable Cities and Communities. Public Performance & Management Review, 43(6), 1413-1444.
• Machado Junior, C., Nassif Mantovani Ribeiro, D. M., da Silva Pereira, R., & Bazanini, R. (2018). Do Brazilian cities want to become smart or sustainable? Journal of Cleaner Production, 199, 214- 221.
• Partigöç, N. S. (2022). Sürdürülebilir Kentsel Planlama Süreçlerinde Akıllı Şehir Yaklaşımının Rolü. Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 3(1), 174-189.
• Pearce, D., & Turner, R. K. (1990). Economics of Natural Resources and the Environment. Harvester Wheatsheaf.
• Portney, K. E. (2003). Taking Sustainable Cities Seriously: Economic Development, the Environment, and Quality of Life in American Cities. MIT Press.
• Portney, K. E. (2005). Public administration review - Civic engagement and sustainable cities in the United States. Public Administration Review, 65(5), 579-591.
• Rydin, Y. (2010). The Purpose of Planning: Creating Sustainable Towns and Cities. Policy Press.
• Saraç, B., & Alptekin, N. (2017). Türkiye’de illerin sürdürülebilir kalkınma göstergelerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(1), 19-49.
• Smith, J., & Wilson, T. (2019). Sustainable land use in urban areas: A comparative analysis of the EU and Turkey. Journal of Land Use Policy, 20(3), 178-196.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Ankara: T.C. Kalkınma Bakanlığı.
• Tunçay, E. H. (2022). Sünger Şehirler. Çevre, İklim ve Sürdürülebilirlik, 23(2), 99-108.
• TÜBİTAK. (2020). Türkiye’de Ar-Ge ve Yenilik Politikaları. Ankara: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu.
• UNEP. (2011). Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication. Nairobi: United Nations Environment Programme.
• United Nations. (2015). Transforming our world: The 2030 Agenda for Sustainable Development. New York: United Nations.
• United Nations. (2018). World Urbanization Prospects: The 2018 Revision. Department of Economic and Social Affairs, Population Division.
• WCED (World Commission on Environment and Development). (1987). Our Common Future. Oxford University Press.
• Yeşildal, A. (2020). Endüstri 4.0, İnovasyon ve Sürdürülebilir Şehirler: Yerel Yönetimler Açısından Bir Değerlendirme. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 11(43), 57-73.
• Yılmaz, A. (2019). Toplumsal katılım ve sosyal sürdürülebilirlik: Türkiye'deki politikalar ve uygulamalar. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 14(1), 101-118.
• Yılmaz, M. (2021). Türkiye'de istihdam politikaları ve sosyal içerme. İş ve Toplum Dergisi, 16(2), 87-102.
• Yiğitcanlar, T., & Dizdaroglu, D. (2015). Ecological approaches in planning for sustainable cities: A review of the literature. Global Journal of Environmental Science and Management, 1(2), 159-188.
• Zhang, X., Skitmore, M., de Jong, M., Huisingh, D., & Gray, M. (2015). Regenerative sustainability for the built environment from vision to reality: an introductory chapter. Journal of Cleaner Production, 109, 1-10.