Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni Adaylarının Mesleklerine Yönelik Kaygı Durumlarının İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 279 - 292, 30.07.2023

Yasemin Tuncel Ahmet Yıkılmaz

https://doi.org/10.22282/tojras.1287801

Öz

Toplumun gelecek kuşaklarını şekillendiren eğitim örgütlerinin niteliğini artırmak, var olan sorunların ortadan kaldırılmasıyla mümkün olabilir. Eğitimle ilgili önemli sorunlardan bir kısmını eğitim örgütlerinin başrolündeki öğretmen ve öğretmen adaylarının yaşadığı öz mesleki kaygılar oluşturur. Mesleki kaygının artması, öğretmen adaylarının performansını olumsuz etkilemekte olup, onların biyolojik sağlığını da tehdit eden tedirginlik halidir. Bu bakımdan öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının hangi düzeyde olduğunu ortaya çıkarmak önemli görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının mesleklerine yönelik kaygı durumlarının incelenmesi amacıyla yapılan bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini 2020-2021 eğitim öğretim yılında üniversitelerin beden eğitimi ve spor yüksekokullarında öğrenim görmekte olan (Iğdır Üniversitesi ve Kafkas Üniversitesi) Beden eğitimi ve spor öğretmeni adayları, örneklem grubunu ise gönüllülük esasına dayalı olarak seçilen 345 (187 erkek, 158 kadın) öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Cabi ve Yalçınalp (2013) tarafından geliştirilen “Öğretmen Adaylarına Yönelik Mesleki Kaygı Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22.0 programı kullanılmıştır. Normallik ve homojenlik sınamasının akabinde ikili gruplarda bağımsız gruplarda t testi, ikiden fazla grupların olduğu değişkenlerde ise tek yönlü varyans analizi ve LSD post-hoc test düzeltmesi yapılmıştır. Değerler ortalama ve standart sapma şeklinde sunulmuştur ve 0.05 anlamlılık düzeyinde incelenmiştir. Araştırma sonucunda; beden eğitimi öğretmeni adaylarının mesleklerine yönelik kaygı durumlarının kadın ve erkekler açısından herhangi bir anlamlı farklılık olmadığı görülmektedir. Yaş değişkeni açısından 27 yaş ve üzerinde olan öğretmen adaylarının diğer yaş gruplarına göre mesleki kaygı düzeylerinin yüksek olduğu görülürken, mezun olunan lise türü değişkeni açısından da anlamlı farklılığa rastlanmıştır. Ancak öğrenim görülen sınıf değişkeni açısından anlamlı farklılık görülmemiştir. Akademik not ortalaması yüksek olan beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının düşük olanlara göre mesleki kaygı durumunun daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Annenin eğitim düzeyi değişkeni açısından; ilkokul, ortaokul ve önlisans mezunlarının lise ve lisans mezunlarına göre daha yüksek kaygı içerinde olduğu, baba eğitim durumu değişkeni açısından ise herhangi bir anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür. Gelir düzeyi açısından beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının mesleki kaygı durumları arasında herhangi bir anlamlı farklılığın olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beden eğitimi ve spor, öğretmen adayı, mesleki kaygı..

Examination of Physical Education and Sports Teachers' Anxiety Regarding Their Professions

Öz

Increasing the quality of educational organizations that shape the future generations of society can only be possible by eliminating existing problems. Some of the important problems related to education are the self-professional concerns experienced by teachers and teacher candidates, who are the leading roles of educational organizations. The increase in professional anxiety negatively affects the performance of teacher candidates and is a state of uneasiness that threatens their biological health. In this respect, it is important to reveal the level of professional anxiety of teacher candidates. The aim of this study is to examine the anxiety levels of physical education and sports teacher candidates towards their profession. The population of the research consists of physical education and sports teacher candidates studying in physical education and sports colleges of universities (Iğdır University and Kafkas University) in the 2020-2021 academic year, and the sample group consists of 345 (187 male, 158 female) teacher candidates selected on a voluntary basis. As a data collection tool in the research; The "Vocational Anxiety Scale for Pre-Teachers" developed by Cabi and Yalçınalp (2013) was used. SPSS 22.0 program was used in the analysis of the data. After testing for normality and homogeneity, t-test was performed for independent groups in paired groups, and one-way analysis of variance and LSD post-hoc test correction was performed for variables with more than two groups. Values are presented as mean and standard deviation and analyzed at 0.05 significance level. As a result of the research; It is seen that there is no significant difference in the anxiety levels of physical education teacher candidates towards their profession in terms of men and women. In terms of age variable, it was observed that the professional anxiety levels of teacher candidates aged 27 and over were higher than other age groups, while a significant difference was found in terms of the type of high school graduated from. However, no significant difference was observed in terms of the class variable studied. It was determined that the physical education and sports teacher candidates with a high academic grade point average had higher occupational anxiety than those with a low academic grade point average. In terms of mother's education level variable; It has been observed that primary, secondary and associate degree graduates have higher anxiety than high school and undergraduate graduates, and there is no significant difference in terms of the father's education level variable. It was concluded that there was no significant difference between the professional anxiety levels of physical education and sports teacher candidates in terms of income level.

Anahtar Kelimeler

Physical Education and Sports, Teacher Candidate, Occupational Anxiety

Kaynakça

• Adıgüzelli, Y. (2015).Examination of occupational concern of pre-service teachers based on various variables in turkey.Educational Research and Reviews, 10(4), 397-402.
• Akgün, F., & Özgür, H. (2014). Examination of the anxiety levels and attitudes of the information technology pre-service teachers towards the teaching profession. Egitimde Kuram ve Uygulama, 10(5), 1206-1223.
• Akkaya, Ş. (1999). Üniversite son sınıftaki öğrencilerin kaygılarını etkileyen etmenler.19 Mayıs Üniversitesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bölümü. http://www.belgeler.com/blg/4a1/niversite-sonsiniftakiöğrencilerin-kaygilarini etkileyen-etmenler / 01. 09. 2012.
• Alisinanoglu, F., Kesicioglu, A. S., & Ünal, E. (2010). Okul öncesi öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları Ve Sorunları II Sempozyumu’nda Sunulmuş Bildiri.
• Altun, T. (2015). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançları, öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Aydın, A., & Tekneci, E. (2013). Attitudes towards profession and anxiety levels of education of mentally handicapped students. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(2), 1-12.
• Bandura, A. (1995). Exercise of personal and collective efficacy in changing societies. In A. Bandura (Ed.), Self-efficacy in changing societies (pp. 1-45). New York: Cambridge University Press.
• Bozdam A. (2008). Öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Cabı, E., & Yalçınalp, S. (2013). Öğretmen adaylarına yönelik mesleki kaygı ölçeği (mkö): geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44), 85-96.
• Caymaz, B. (2008). Fen ve teknoloji ve sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlığına ilişkin öz yeterlik algıları. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ceyhan, A. A. (2004). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programı öğretmen adaylarının umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 91-102.
• Cüceloğlu, D. (2016). İnsan ve davranışı psikolojinin temel kavramları.(28. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çakmak, Ö., & Hevedanlı, M (2005). Eğitim ve fen-edebiyat fakülteleri biyoloji bölümü öğrencilerinin kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(14).
• Çelik, M. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının kişilik özellikleri ve mesleki kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• Çetin, S. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kamu personeli seçme sınavına (kpss) yönelik kaygılarının incelenmesi. Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 42(197), 158-168.
• Çınar, B. (2018). Turizm rehberliği bölümü öğrencilerinde genel özyeterlilik algısı, mesleki kaygı ve mesleği yapma niyeti ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Çubukçu, Z., & Dönmez, A. (2011). The examination of the professional anxiety levels of teacher candidates. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 7(1), 3-25.
• Deveci, S. E., Çalmaz, A., & Açık, Y. (2012). Doğu anadolu’da yeni açılan bir üniversitenin öğrencilerinde kaygı düzeylerinin sağlık, sosyal ve demografik faktörler ile ilişkisi. Dicle Tıp Dergisi, 39(2), 189-196.
• Dilmaç, O. (2010). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. 24, 49-65.
• Dursun, S., & Karagün, E. (2012). Öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin incelenmesi.kocaeli üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksekokulu son sınıf öğrencileri üzerine bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 93-112.
• Elkatmış, M., Demirbaş, M., & Ertuğrul, N. (2013). Eğitim fakültesi öğrencileri ile formasyon eğitimi alan fen edebiyat fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik öz yeterlik inançları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 41-50.
• Gümrükçü Bilgici, B., & Deniz, Ü. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının gelecek kaygılarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2353-2372.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24.Basım). Ankara: Nobel Yayınları.
• Mergen, H., Arslan, H., Mergen, B. E., & Arslan, E. (2014). Öğretmen adaylarının mesleklerine yönelik tutum ve kaygıları. E-Journal Of New World Sciences Academy Education Sciences, 9(2), 162-177.
• Özsarı, İ. (2008). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin kpss merkezi sınavı odaklı gelecek kaygıları ve mesleki beklentileri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Öztürk, C. (2018). Fen bilgisi ve sınıf öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik kaygı düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Saracoğlu, A. S., Kumral, O., & Kanmaz, A. (2009).Ortaöğretim sosyal alanlar öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik yeterlikleri, kaygıları ve akademik güdülenme düzeyleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 38-54.
• Sekmenli, T. (2000). Lise 1.sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri ile sürekli kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Bilim Uzmanlığı Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Şen, S. Y. (2016). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri, empati kurma becerileri ve mesleki kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Taşğın, Ö. (2006). Beden eğitimi ve spor yüksekokulunda okuyan öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 679-686.
• Tümerdem, R. (2007). Dicle üniversitesi eğitim fakültesi ve fen – edebiyat fakültesi kimya son sınıf öğrencilerinin kaygılarını etkileyen etmenler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 36-45.
• Tümkaya, D. D. S., & Çavuşoğlu, İ. (2010). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 19, 468-481.
• Türkdoğan, S. C. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörlere göre mesleki kaygıları. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Ülper, H., & Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. Turkish Studies, 7(2), 1115-1131.
• Ünaldı, Ü. E., & Alaz, A. (2008). Coğrafya öğretmenliğinde okuyan öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 1-13.
• Varol, Y. K., Erbas, M. K., & Ünlü, H. (2014). Beden eğitimi öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını yordama gücü. Atatürk Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dergisi, 12(2), 113-123.
• Yıldırım, A. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının meslekî öz-yeterlik algıları ile meslekî kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yörükoğlu, A. (1985). Gençlik çağı. Ankara: T. İş Bankası Kültür Yayınları.