Temel Dayanakları Bakımından Demokrasi: Antik ve Modern

Yıl 2009, Cilt: 3 Sayı: 6, 125 - 148, 25.07.2016

Muttalip Özcan

Öz

Günümüzde birçok insan demokrasinin en iyi ve insana yakışır tek yönetim biçimi olduğuna sorgulamaksızın inanmaktadır. Oysa antik dönem filozofları demokrasinin iyi olandan bir sapma olduğunu ileri sürmektedir. Demokrasiyi savunanların ve ona karşı çıkanların temel savları nelerdir? Bu soruyu yanıtlamak ve kimin haklı olduğunu anlayabilmek için bu iki farklı yaklaşımın türetildiği ön-kabullerin neler olduğunu ayrı ayrı ortaya koymak ve bunların sağlamlığını ve geçerliliğini yeniden sorgulamak gerekmektedir. Bu tür bir sorgulama hem antik ve modern, klasik ve neo bütün demokrasileri demokrasi yapan şeyin ne olduğunu açığa çıkartacak, hem de “en iyi yönetim biçimi hangisidir?” sorusuna yanıt ararken “iyi”yi nerede aramamız gerektiğini görmemizi sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, iyi, antik, modern, özgürlük, çoğunluk, eşitlik, değer

Democracy with regard to its Basic Foundations: Modern and Ancient

Öz

Nowadays many persons believe that democracy is, beyond all question, the best, unique, and the most humanitarian system of government. Whereas, the ancient Greek philosophers claim that democracy is a declination regime from the “good”. What are the main theses of the persons who approve, and of disapprove of democracy? In order to be able to answer this question and to identify who is right, we have to find out the presuppositions of these two different views on democracy, from which they have been driven each separately, and to re-investigate their validity and coherence. Such investigation would give us an opportunity, not only to be able to pick out where we must search the “good” while we try to find an answer to the question “what is the best form of government?”, but also to bring out the common features of all democracies, whether it is labeled as ancient, modern, classical or neo.

Anahtar Kelimeler

Democracy, good, ancient, modern, freedom, majority, equality, value

Kaynakça

• şey bu insan ve değer anlayışıdır. Günümüzde demokrasi sıradan insan tipinin
• ürünüdür ve insanların gittikçe daha da sıradanlaşmasına yol açan bir siyasal
• toplumsal ortam yaratmaktadır. Dolayısıyla, liberal demokrasiye ilişkin
• görüşlerimizin ve bundan daha önemlisi, hem klasik hem neo-liberallerin ön
• kabullerinin yeniden sorgulanması gerekir. Son olarak, demokrasi, özellikle günümüzde yaygınlaşan biçimiyle neo
• liberal demokrasi, insanların eşitliği fikrinden uzaklaşmaktadır. Bu uzaklaşma
• bizim söz ettiğimiz anlamda insanlar arasında yapısal bir farklılık olduğu
• görüşünden değil, yukarıda belirttiğimiz oligarşi yanlılarının eşitsizlik
• düşüncesinden ve “hak”ı zenginliğe göre belirleme isteklerinden kaynaklanır.
• Aslında sosyal demokratların sakladığı bir gerçeğin, demokrasilerde,
• insanların insanlaşabilmeleri için gerekli beslenme, barınma, çalışma, eğitim
• gibi temel insan hakları bakımından bile eşit olmadığı gerçeğinin itiraf
• edilmesinden başka bir şey değildir. Bu nedenle, son sözü Nietzsche‟ye
• bırakmak uygun olacaktır: demokratik hareket, siyasal kurumların bir çöküş
• biçimidir; insanın küçültülmesini, onun değerinin düşürülmesini, ortalama
• hale getirilmesini simgeler. Karşı değerlendirme başlatılmalı, değerler yeniden
• değerlendirilmelidir. Bunun için yeni bir tip felsefeciye, buyurucuya gerek var.
• Özgür ruhlara, “yani baskı ve çekiç altında vicdanın çelikleşeceği değerlerin
• yeniden değerlendirilmesi, tunçlaşmış bir yürek, bu sorumluluğun ağırlığını
• kaldırabilmesi için” (Nietzsche, 2004: 116).
• Aristoteles, 1993, Politika, çev. Tunçay, M., Remzi Kitabevi, İstanbul.
• _____, (1998) Nikomakhos’a Etik, çev. Babür, S., Ayraç Yayınevi, Ankara.
• _____, (2000) Ruh Üzerine, çev. Özcan, Z., Alfa Kitabevi, İstanbul.
• Bacon, F., 1999, Novum Organum, çev. Akkaş, S. Ö., Doruk Yayıncılık, Ankara.
• Connin, L. J., 1990, “Hayek, Liberalism and Social Knowledge”, Canadian Journal of Political Science, 23 (2, June): 297-315.
• Dewey, J., 1987, Özgürlük ve Kültür, çev. Günyol, V., Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Fukuyama, F., 1999, Tarihin Sonu ve Son İnsan, çev. Dicleli, Z., Gün Yay., İstanbul.
• Giddens, A., 2002, Sağ ve Solun Ötesinde, çev. Sözen, M. & Yücesoy, S., Metis Yayınları, İstanbul.
• Hayek, F. A., 1958, “Freedom, Reason, and Tradition”, Ethics (The University of Chicago Press), 68 (4, July): 229-245.
• Hobbes, T., 2004, Leviathan, çev. Lim, S., Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Kuçuradı, I., 1996, Etik, TFK Yayınları, Ankara.
• _____, 1998, İnsan ve Değerleri, TFK Yayınları, Ankara.
• _____, 2007, “Yirmibirinci Yüzyılın Eşiğinde Demokrasi Kavramı ve Sorunları”, içinde İnsan Hakları: Kavramları ve Sorunları, s. 184-194, TFK Yayınları, Ankara.
• Mill, J. S., 1958, Consideration on Representative Government, Liberal Arts Press Inc., New York.
• _____, 2004, Hürriyet Üstüne, çev. Dostel, M. O., Liberte Yayınları, Ankara.
• Nietzsche, 2004, İyinin ve Kötünün Ötesinde, Çev. İnam, A., Say Yayınları, İstanbul.
• Özcan, M., (2006), İnsan Felsefesi: İnsanın Neliği Üstüne Bir Soruşturma, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Platon, 1998, Devlet, çev. Eyüpoğlu, S. & Cimcoz, M. A., Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Rousseau, J. J., 2005, Ekonomi Politik, çev. Birkan, İ., İmge Kitabevi, Ankara.