Büyüyen Yoksulluk ve Yoksunluk Sorunu Karsısında İnsan Hakları

Yıl 2009, Cilt: 3 Sayı: 5, 1 - 26, 25.07.2016

Meryem Koray

Öz

Küreselleşme sürecinde bir yanda zenginlik öte yanda yoksulluğun artması gibi bir olgu ile karşılaşılması, yoksulluğun uluslararası kuruluşlarca yeniden “keşfedilmesine” yol açıyor. Özellikle BM’in yoksulluk ile insan hakları arasında ilişki kurduğu da bilinmekte. Ancak yoksulluk gibi yaygın, fakat dar bir anlayışla ele alınan sorun karşısında bu tartışma ve yaklaşımların sınırlı kaldıkları da ortada. Örneğin yoksullukla ilgili tartışmaların çoğunda yoksullukla bugünkü ekonomik sistem ve politikalar arasında ilişki kurulmadığı, kısacası küreselleşen kapitalizm gibi sisteme ilişkin bir sorun olarak görülmediği gibi, insan hakları ile ilişkisi de ulusal bir çerçevede ele alınmaktadır. Küresel düzeyde düşünülen çare “insani yardımlar” olmakta, sorunu insan haklarına bağlayanlar için de cılız uluslararası yardımların artması asıl mesele haline gelmektedir. Oysa yoksulluk karşısında insan hakları yaklaşımı, gerek anlayışlardaki yetersizlik, gerek uygulamadan gelen sorunlar nedeniyle birçok zaaf içermektedir. Bu zaafları irdelemeye çalışırken, yoksulluğun, ulusal/toplumsal zaaflara bağlı bir mesele olmaktan çok, günümüzdeki egemen sistemin neden olduğu küresel ve ulusal “ekonomik adaletsizlik” olarak görülmesi gerektiğinin vurgulanmasına da ihtiyaç var. Günümüzün egemen anlayışının henüz bu noktaya gelmekten uzak kaldığı düşünülürse, sorunu bu çerçevede tartışmanın öneminin büyük olduğu da ortada.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, farklı yaklaşımlar, insan hakları, sosyo-ekonomik haklar, ekonomik adaletsizlik

Human Rights Discussions before Growing Poverty and Deprivation Problem

Öz

Meeting with growing poverty problem on the one hand and concentrating wealth on the other hand gives way the “discovering” of the poverty again, by the international organizations and by the global public. Therefore a lot of discussions go on, but they seem to be mostly restricted to this extended, but narrowly defined problem. Within this context UN tends to connect the poverty to the violation of human rights. But while most of the debates do not relate this problem to the current economic system and the policies, human rights approaches look generally at this problem within the national framework. In this manner, “human aids” become the essential remedy at the global level, the struggle with the poverty is linked to the acceptance of the socio-economic rights and waited from the constitutionalization of these rights. However; it is obvious that even after their constitutionalization, the realization of these rights meets several obstacles. As a conclusion, I tried to emphasize that poverty must be seen as the “economic injustice” at both level, global or national, caused mainly by the dominant economic system more than the problem of the inefficiencies at the national/social level, and sound solutions seem available after that. In spite of the fact that dominant understanding is far from coming to this point, it is worth discussing the problem from this point of view.

Anahtar Kelimeler

Poverty, different approaches, human rights, socio-economic rights, economic injustice

Kaynakça

• Arango, R., 2003, “Basic Social Rights, Constitutional Justice, and Democracy”, Ratio Juris, 16 (2), s. 141-154.
• Bauman, Z., 1999, Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, Sarmal Yayınevi, İstanbul.
• Caney, S., 2001, “International Distributive Justice”, Political Studies, 49, s. 974-997.
• Dale Dorsay, D., 2005, “Global Justice and The Limits of Human Rights”, The Philosophical Quarterly , 55 (221), s. 562-581.
• Fabre, C., 2003, “Justice and Culture: Rawls, Sen, Nussbaum and O’Neill”, Political Studies Review, 1, s. 4-17.
• _____, 1998, “Constitutionalising Social Rights”, The Journal of Political Philosophy, 6 (3), s. 263-284.
• Fritzell, J. & Ritakallio, V. M., 2004, Societal Shifts and the Changed Patterns of Poverty, JF&VMRNantespaper, doc; 23/04/2004; s. 1-27.
• Fuller, L. L., 2005, “Poverty Relief, Global Institutions, and the Problem of Compliance”, Journal of Moral Philosophy, 2 (3), s. 285-297.
• Gasper, D., 1995, “Kalkınma Ahlakı: Yeni Bir Alan mı?”, içinde Piyasa Güçleri ve Küresel kalkınma, (ed.) Renee Prendergast ve Frances Stewart, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Hardt, M. & Negri, A., 2001, İmparatorluk, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Hayek, F. A., 1999, Kölelik Yolu, Liberte, Ankara.
• International Labour Office, 2006, Global Employment Trends- Brief, January, www.ilo.org/public/english/employment/strat/wrest.htm.
• Klaus, M. L. & Klaus, M., 2004, Overcoming Poverty and Respecting Human Rights: Ten Points For Serious Consideration, UnescoBlackwell Publishing, Oxford, s. 313- 320.
• Koray, M., 2005, Avrupa Toplum Modeli, İmge Kitapevi, Ankara.
• _____, 2001, ”Gerçeklerin Stilize Edildiği Dünyada ‘Ötekileşen Yoksulluk”, Toplum ve Bilim, 89, s. 218-241.
• Mbonda, E. M., 2004, “Poverty as a Violation of Human Rights: Towards a Right to Non-poverty”, International Social Science Journal, 56 (180), s. 277 – 288.
• Mishra, R., 2005, “Social Rights as Human Rights-Globalizing Social Protection”, International Social Work, 48 (1), s. 9-20.
• _____, 1998, “Beyond the Nation State: Social Policy in an Age of Globalization”, Social Policy and Administration, 32 (5).
• Noel, A., 2006, “The New Global Politics of Poverty”, Global Social Policy, 6 (3), s. 304- 333.
• OECD, 2006, Employment Outlook- Boosting Jobs and Incomes, OECD, Paris.
• O’Reilly, A., 1993, “Child Prostitution: The Next Push for Human Rights”, Human Rights, 20 (3).
• Petersmann, E.U., 2003, Time for a United Nations ‘Global Compact’ for Integrating Human Rights into the Law of Worldwide Organizations: Lessons from European Integration, web adresi: [http://ejil.oxfordjournals.org/cgi/reprint/13/3/621.pdf].
• Pogge, T., 2005, Ethics and International Affairs, 19 (1), s. 1-7.
• Rawls, J., 2001, “Collected Papers”, (der.) Samuel Freeman, Harvard University Press, Boston.
• Robeyns, I., 2005, “Assesing Global Poverty and Inequality: Income, Resources and Capabilities”, Metaphilosophy, 36 (1/2), s. 30-49
• Rodriguez, G., 2000,” The Role of the United Naions Special Rapporteur on the Human Rights of Migrants”, International Migration, 38 (6), s. 73-79.
• Shaw, M., 2000, Theory of the Global State, Cambridge University Press.
• Sfeir-Younis, A., 2004, “The Violation of Human Rights as a Determinant of Poverty, Unesco 2004, Blackwell Publishing, Oxford, s. 321-325.
• Speth, J. G.,1998, “Poverty: A Denial of Human Rights”, Journal of International Affairs, 52 (1).
• Şenses, F., 2001, Küreselleşmenin Öteki Yüzü, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Tobin, J., 1978, “A Proposal for Monetary Reform”, The Eastern Economic Journal, (4).
• Twiss, S. B., 2000, “History, Human Rights and Globalization”, Journal of Religious Ethics, 32 (1), s. 39-70.
• UNDP, 2005, Human Development Report, United Nations Development Programme, New York.
• Wallerstein, I., 1998, Liberalizmden Sonra, Metis Yayınları, İstanbul.
• Wichterich, C., 2004, Küreselleş(tiril)en Kadın: Eşitsizliğin Geleceğinden Raporlar, Türk Sosyal Bilimler Derneği, Ankara.
• WB, 2000, World Development Report 1999/2000, The World Bank, The World Bank, Washington, DC.
• _____, 2006, World Development Report- Equity and Development, The World Bank, Washington, DC.