Cahit Tanyol u Anlamaya Çalışmak

Yıl 2008, Cilt: 2 Sayı: 3 - Cilt: 2 Sayı: 3, 131 - 146, 25.07.2016

Hüseyin Bal

Öz

Cahit Tanyol Cumhuriyet’in kuruluş sürecine yakından tanık olur. O, elit bir eğitim kadrosu tarafından yetiştirilir, meslek yaşamına önce Türkçe öğretmeni olarak başlar. İstanbul Üniversitesi felsefe bölümünü bitirdikten sonra bir süre felsefe öğretmenliği yapar. Daha sonra sosyoloji bölümüne asistan olarak girer ve akademik hayatı başlar. Genç yaşta fikir hayatına katılır. Dönemin önde gelen edebiyatçı ve fikir adamlarıyla birlikte dergiler çıkartır. Gazetelerde köşe yazarlığı yapar. O düşünce hayatında eleştirel bir aydındır. Bu nedenle ne İsa’ya ne de Musa’ya yaranabilir. Onu ne “Sağ” ne de “Sol” anlar. Kişiler, liderler yerine onların biçimlendirdiği fikir sistemlerini önemser. Bu nedenle bir sistem olarak Marksizm’i ve Kemalizm’i değerlendirir. Tanyol Türk sosyolojinde özgün bir sosyolog olarak yerini alır. Eğitimde kullanılan “yakından uzağa”, “bilinenden bilinmeyene”, “somuttan soyuta” ilkelerine uygun olarak sosyal gerçekliği anlamak için, işe kendi yaşadığı bölgedeki köy monografileriyle başlar. Daha sonra din, ahlak, laiklik ve politika üzerine araştırmalar ve incelemeler yapar, genellemelere ulaşır. Türkiye gerçekliğine uygun bir sosyolojinin inşasında aktif rol alır.

Anahtar Kelimeler

Elit, edebiyat, sosyoloji, din, ahlak, laiklik

Cahit Tanyol u Anlamaya Çalışmak

Öz

Cahit Tanyol closely witnessed the construction process of the Republic. He is educated by an élite cadre; and started his career as a Turkish teacher first. After graduating from the Department of Philosophy at Istanbul University, he worked as a philosophy teacher for a while. Then, he became a research assistant at the Sociology Department at İstanbul University and started his academic career. He, together with some prominent writers and philosophers of the era, published several journals. Moreover, Tanyol wrote columns in some newspapers. He has been a critical intellectual in his thoughts. This has compelled him into an in-between position. Neither “left”, nor “right” has comprehended him properly. Rather than persons or leaders, he has given priority to the systems of thought they shape. Thus, he analyzed Marxism and Kemalism as systems of thoughts. Tanyol took his place within Turkish sociology as a distinctive sociologist. Consistent with the principles of pedagogy, such as “from near to distant”, “from familiar to unfamiliar” and “from concrete to abstract”, he started with village monographs to understand social reality. Later on, he examined and conducted researches on religion, ethics, secularism and politics. He took an active part in the construction of sociology proper for Turkey’s context.

Anahtar Kelimeler

elite, letters, sociology, religion, ethics, secularism

Kaynakça

• Bottomore, T. B., 1997, Seçkinler ve Toplum, çev. Mutlu, E., Gündoğan Yayınları, Ankara.
• Kelekçi, C. & Tanyol, C., 2008, Türkiye’de Sosyoloji (İsimler ve Eserler), der. Özdemir, M. Ç., Phoenix Yayınları, Ankara.
• Dombrowosky, W. R., 1991, “Tonnies, Simmel, Weber-Almanya‟da Modernizasyona İlk Yaklaşımlar, Güncel Sonuçlar ve Eleştirel Bir Bakış”, içinde 75. Yılında Türkiye’de Sosyoloji, haz. Coşkun, İ., Bağlam Yayınları, İstanbul.
• Tanyol, C., 1994, Laiklik ve İrtica, 2. Basım, Altın Kitapları, İstanbul.
• _____, 1981, Atatürk ve Halkçılık, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara.
• _____, 1970, Sosyolojik Açıdan Din Ahlak Lâiklik ve Politika Üzerine Diyaloglar, Okat Yayınları, İstanbul.
• _____, 1960, Sosyal Ahlâk, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Tanyol, T., 2003, “Cahit Tanyol İle Söyleşi”, Cogito, Sayı 35.
• Uygun, H., 1996, “Cahit Tanyol”, içinde Türk Toplumbilimcileri, der. Kongar, E., s. 339
• , Remzi Kitapevi, İstanbul.
• T. Tanyol, 2003, Hayata, Edebiyata, Düşünceye Dair Cahit Tanyol İle Söyleşi, Cogito.
• E. Çav, 2004, Türk Düşünce Dünyasında Cahit Tanyol, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi,
• Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.