FIRTINA TANRISI’ NIN ANADOLU VE ESKİ YAKIN DOĞU KÜLTÜRLERİNDEKİ İZLERİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 16, 30.06.2019

Keziban Şahin

Öz

Eski çağlardan günümüze
kadar, insanoğlu inanma ihtiyacı üzerine kurulu bir yaşam sürer. Ancak günümüze
oranla antik dünya dinlerinin karmaşık, egzotik ve efsanelerle dolu olduğu su
götürmez bir gerçektir. Bu ilkel inançlara dair yapılan birçok araştırmada, din
ve inanç bakımından birbirinden etkilenen toplumların hatta uygarlıkların
olduğu sonucunu çıkarabiliriz. Çünkü insan, doğası gereği değişime ve
etkileşime açık yapıdadır. Buna bağlı olarak çalışmanın konusu; Anadolu ve Eski
Yakın Doğu inançlarındaki etkileşimin önemli örneklerinden birisi olan, Fırtına Tanrısı üzerinedir. Eskiçağ
dinlerinin birçoğunda tapınım gören bu tanrının genel olarak sıfatı; baş
tanrı ya da baba tanrı olup, etkin bir karakterdir. İnsanlığın meydana
getirdiği kültürel geçişlerin sonucu olarak; Fırtına Tanrısı’ nın kökeni,
gelişimi ve isimleri üzerinde durulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Fırtına Tanrısı, kültürel etkileşim, köken, dağılım

TRACES OF THE STORM GOD IN ANATOLIAN AND OLD NEAR EASTERN CULTURES

Öz

From ancient times to
the present day, human beings live a life founded on the need to believe. But
compared to  complex world of the ancient
religion, ancient religion is an indisputable fact that the exotic and full of
legend. In many studies of these primitive beliefs, we can conclude that there
are societies affected by religion and belief. Due to the nature of human is
open to change and interaction. Accordingly, the subject of the study; It is
about the God of Storm, which is one of the most important examples of the
interaction of Anatolian and Old Near Eastern beliefs. Many of the ancient
religions in general epithet of this god who worshiped, is the chief god or god
father is an active character. As a result of the cultural transitions of humanity;
The origin of the Storm God, it will try to focus on the development and names.

Anahtar Kelimeler

God of Storm, Cultural Interaction, Origin, Distribution

Kaynakça

• Akurgal, E. (1989) . Anadolu Uygarlıkları. İstanbul: Net Turistlik Yayınlar.
• Akurgal, E. (2005). Anadolu Kültür Tarihi. Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• Alp, S. (1962). Amasya Civarında Zara Bucağında Bulunan Hitit Heykeli ile Diğer Hitit Eserleri. Ankara: TTK Yayını.
• Alparslan Doğan, M. (2006). “Bin Tanrılı Halk”. National Geographic Türkiye Dergisi. (sayı 57): 78-79.
• Coşkun, Y. (1972). "Libasyonla İlgili "sipant-" ve "eku-" Terimleri Üzerinde Bir İnceleme". Ankara: VII. Türk Tarih Kongresi. 89-97.
• Darga, M. (1992). “Hitit Sanatı”. İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Kitapları.
• Dinçol, A. (1982). "Hititler". Görsel Anadolu Tarihi Ansiklopedisi Cilt I. İstanbul: Görsel Yayınları.
• Dinçol, A. (1985). “Ašhella Rituali (CTH 394) ve Hititlerde Salgın Hastalıklara Karşı Yapılan İşlemlere Toplu bir Bakış”. Belleten XLIX/193: 7-8.
• Emre, K. (2002). “Kaya Kabartmaları, Steller, Ortostatlar, Hititler ve Hitit İmparatorluğu”. Kunst- und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland, Bonn: 226-490.
• Emre, K. (2004). ”Hitit Sanatı”. Arkeo Atlas Dergisi. (sayı 3): 50.
• Erhat, A. (2012). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Erkanal, A. (1980). “Eflatun Pınar Anıtı”, Bedrettin Cömert’ e Armağan. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi, Beşeri Bilimler Dergisi. (Özel sayı): 287-301.
• Feliu, L. (2000). ”Concerning the Etymology of Enlil: the An: Anum Approach”. Şapal tibnim mu illakü (ed. G. Del Olmo Lete, vd.). Barcelona: 229- 235.
• Goetze, A. (1930). Die Pestgebet.e des Mursilis. Kleinasiatische Forschungen: 216-217.
• Goetze, A.(1957). Kleinasieni. München: Beck’sche Verlagsbuchhandlung.
• Gurney, O. R. (2011). Hititler. Çev. Pınar Arpaçay. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Haas, V. (1982). “Hethitische Berggötter Und Hurritische Steindämonen, Riten, Kulte und Mythen, Eine Einführung in die altkleinasiatischen religiösen Vorstellungen”. (Mainz am Rhein: Verlag Philipp von Zabern). 22-37.
• Hakman, M. (2013). “Bir Anadolu Tanrısı Olarak Zeus’un Tabiat İle İlişkisi Üzerine Bir Gözlem”. Acta Turcıca Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi (sayı 1): 1-18.
• http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423866352.pdf. [20.01.2019].
• Karauğuz, G. (2001). “M. Ö. II. Binde Konya Bölgesi Hitit Kaya Anıtları ve Yazıtları Üzerine Bazı Gözlemler.” 2001 Yılı Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferansları. Ankara.
• Kramer, S. N. (2002). Sümerler. çev. Özcan Buse. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Landsberger, B. (1943). “Sümerler”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. çev. Mebrure O. Tosun, (C. II, sayı 5). 89
• Narçın, A. (2007). A’dan Z’ye Sümer. İstanbul: Ozan Yayıncılık.
• Neve, P. (1971). Regenkult-Anlagen in Boğazköy-Hattusa. İstanbuler Mitteilungen. Beiheft 5. Tübingen.
• Oshima, T. (2011). Babylion Prayers To Marduk. Germany.
• Özenir, A. S. (2001). “Eflatunpınar Kutsal Anıt-Havuz”. Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferansları, Ankara: 33-66.
• Parpola, S. (1995). “The Assyrian Tree of Life: Tracing tha Origins of Jewish Monotheism and Greek Philosophy”. Journal of Near Eastern Studies. (v. 52, n. 3). Chicago: 161- 208.
• Piotrovskiy, B. B. (t.y). Urartu Dini. çev. İsmail Kaynak. file:///C:/Users/bb/Desktop/urartu%20dini.pdf. 37-43.
• Savaş, Ö. S. (2002). “Fırtına Tanrısı ile Boğa Kültü Üzerine Bazı Gözlemler ve Yorumlar”. Archivum Anatolicum-Anadolu Arşivleri. (cilt 5). Ankara: 97-170.
• http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/10/2180/22624.pdf [29.01.2019].
• Seri, A. (2000). “The fifty names of Marduk in Enuma Elish”. Journal of the American Oriental Society .( v.126, n.4). New York: 507-519.
• Süel, A. ( 1985). ” Hitit Kaynaklarında Tapınak Görevlileri ile İlgili Bir Direktif Metni”. Ankara. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• Uncu, E. (2013). Mezopotamya, Anadolu ve Mısır Medeniyetlerinde Güneş Kültü. History Studies. 5(1). 349-366.
• Ünal, A. (2003). Hititler Devrinde Anadolu 2. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Üstüner, A. C. (2008). Mezopotamya’da Sümer Uygarlığı. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayını.
• Wooley, C. L. (1938). “Bir Ecnebi Kitabında Sümerler”. Yücel Aylık Sanat ve Fikir Mecmuası. çev. Ziya Nebi. İstanbul. (C. VI, sayı 35): 197.