İBRAHİM ABDULKADİR EL-MÂZİNÎ VE “EL-BAHS ‘ANİ’Z-ZEHEB” İSİMLİ HİKÂYESİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 168 - 189, 11.07.2021

Orhan Çelik , İsmail Ekinci

Öz

Modern Arap Edebiyatı, Fransız Napolyon Bonoparte’nin 1789 yılında Mısır’ı işgal etmesiyle başlayan bir dönem olarak bilinmektedir. Mısır’ın işgali sonrasında Doğu ile Batı arasında hemen hemen her alanda etkileşimler olmuş, Arap Edebiyatı da bu etkileşimlerden nasibini almıştır. Bu yeni dönemin en meşhur Arap Edebiyatçılarından biri olan İbrahim Abdulkadir el-Mâzinî, Kahire’de 1890 yılında doğup ve 1949 yılında aynı yerde vefat etmiştir. Eğitimini Doğu Batı etkileşimin yoğun olduğu bu dönemlerde tamamlamıştır. el-Mâzinî Yüksek Öğretmen Okulu’nda okurken Abdurrahman Şükrî ile tanışmış ve Abdurrahman Şükrî ve Mahmut Akkâd ile bir araya gelerek Modernist İngiliz Ekolü olan Dîvân Topluluğunu oluşturmuşlardır. Edebi kişiliği itibarıyla el-Mâzinî’nin hayatının iki ayrı dönemde incelenmesi gerekmektedir. İlk dönem eserlerinde acı ve eleme dair konuları işleyen el-Mâzinî, Abdurrahman Şükri ile üslup bakımından yollarını ayırdıktan sonra daha çok mizahi eserler üzerine okumalar yapmış ve iğneleyici bir tarzda eserler ortaya koymuştur. el-Mâzinî yirmi öyküden oluşan fi’t-Târîk isimli eserinde yer alan “el-Bahs ‘ani’z-Zeheb” adlı hikâyesinde Ahmet ile arasındaki diyaloglara yer vermektedir. Ahmet Lenin’in yanlıları anlamında kullandığı Bolşevizm düşüncesinden etkilenen, her türlü ayrımcılık eseri olan sınıflara ve gelir adaletsizliğine isyan eden bir bireydir. Özel mülkiyetin olmadığı bir dünya öngörüsünde bulunma, devletin gücünü ezilen, haksızlığa uğrayan insanların elinde toplamaya çalışma gibi öğretiler ışığında geliştirdiği bir dünya görüşüne sahiptir. Hikâyede kolay bir şekilde para kazanmanın yolları konusunda ortaya konulan fikirler ve bu çerçevede gelişen ütopik kurgularla örülü diyaloglar yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belâgati, Edebiyat, Kısa Hikâye, el-Mâzinî, Mısır

IBRAHIM ABDULKADIR AL-MAZIN AND HIS “AL-BAHS ANI’Z-ZAHAB” NAMED STORY

Öz

Modern Arabic Literature is known as a period when the French Napoleon Bonaparte invaded Egypt in 1789. After the invasion of Egypt, there were interactions between the East and the West in almost every field, and Arabic literature has also received its share from these interactions. Ibrahim Abdulkadir al-Mazin, one of the most famous Arabic literary figures of this new era, was born in Cairo in 1890 and died in the same place in 1949. He completed his education in these periods of intense East-West interaction. Al-Mazin met Abdurrahman Shukri while he was studying at the Higher Teachers’ School and came together with Abdurrahman Shukri and Mahmood Akkad to form the Dewan Group, the Modernist British School. Due to his literary personality, the life of al-Mazin should be examined in two different periods. Al-Mazin, who dealt with the issues of pain and elimination in his early works, after separating his ways with Abdurrahman Shukri in terms of style, he read more on humorous works and produced works in a sarcastic style. Al-Mazin includes his dialogues with Ahmet in his story “al-Bahs ani’z-Zahab” in his work named fi’t-Tarik, which consists of twenty stories. Ahmet is an individual who is influenced by the idea of Bolshevism, which he uses in terms of the proponents of Lenin, and rebelled against classes and income injustice, which are the work of all kinds of discrimination. He has a world view he has developed in the light of teachings such as predicting a world without private property, trying to gather the power of the state in the hands of the oppressed and wronged people. In the story, there are ideas put forward on ways to make money easily and dialogues built with utopian fictions developed within this framework.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Rhetoric, Literature, Short Story, al-Mazin, Egypt

Kaynakça

• Ali Muhammed, H. (2006). el-Edebu'l-‘Arabiyyu'l-Hadîs: er-Ru’yetu ve’t-Teşkîl. Riyad: Mektebetu’r-Rüşd, 6. Baskı.
• Ayyıldız, E. (2003) “İbrahim Abdulkadir el-Mâzinî”. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, TDV Yayınları, 28/197.
• Dâğır, Y. E. (1956). Masâdiru’d-Dirâsâti’l-Edebiyye. Beyrut: Mektebetu’ş-Şarkıyye.
• Dayf, Ş. (1992). el-Edebu’l-‘Arabiyyu’l-Mu‘âsır fî Mısr. Kahire: Daru’l- Me’arif, 10. Baskı.
• Ebu’ş-Şebab, V. (1988). el-Kadîm ve’l-Cedîd fi’ş-Şi‘ri’l-‘Arabiyyi’l-Hadîs. Beyrut: Dâru’n-Nahdati’l-‘Arabiyye.
• Er, R. (2012). Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi. Ankara: Vadi Yayınları.
• Fâhûrî, H. (1986). el-Câmi‘ fî Târîhî’l-Edebi’l-‘Arabî. Beyrut: Dâru’l-Cîl.
• Fâhûrî, H. (1991). el-Mû‘cez fi’l-Edebi’l-‘Arabî ve Târîhih. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 2. Baskı.
• Kabbiş, A. (1994). Târîhu’ş-Şi‘ri’l-‘Arabiyyi’l-Hadîs. Beyrut: Dâru’l-Cîl.
• Keser, Âdem. İbrahim Abdulkâdir el-Mâzinî’nin Sunduku’d Dünya Adlı Eserindeki Hikayelerin Teknik ve Tematik Açıdan incelenmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Mâzinî, İ. A. (2009). Dîvânu İbrahim ‘Abdulkâdir el-Mâzinî el-A‘mâlu’ş-Şi‘riyyetu’l-Kâmile. thk. Neş’et el-Masrî. Kahire: Mektebetu Cezîreti’l-Verd.
• Mâzinî, İ. A. (2012) fi’t-Tarîk. Kahire: Muessesetu Hindâvî.
• Sekkut, H. - Jones, M. (1980). A‘lâmu’l-Edebi’l-Mu‘âsır fî Mısr. Kahire: Dâru’l-Kutubi’l-Mısriyye.
• Ürün, A. K. (2015). Modern Arap Edebiyatı. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Yalar, M. (2003). Modern Arap Şiiri: Kavram-Kaynak-Yapı. Bursa: Arasta Yayınları.
• Zor, S. (2017). Dîvân Grubu’nun Modern Arap Edebiyatındaki Yeri. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.