THE RISE OF A SOCIALIST REALIST: MAXIM GORKY’S ROMANTICISM

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 59 - 83, 31.12.2021

Emine Öztürk , Mürüvvet Özlem Parer

Öz

The Soviet writer Maxim Gorky (Alexei Maximovich Peshkov, 1868-1936), who declared socialist realism movement in Russian literature, made his name known to the literary circles for the first time with his romantic works such as Makar Chudra (1892), Chelkash (1984), Song of the Falcon (1898), Old Izergil (1895), Song of the Stormy Petrel (1901). Although he is known especially with his Soviet Era works, Gorky, when he was a young author, wrote several romantic works, which are full of humanism giving hope to the people and provoking the social awareness and rebellion in Russian society before 1905 revolution. In the years when Gorky started his literary activities, romanticism came to the fore again with the literary diversifications experienced in the period when realism in Russian literature had been trapped in a dead-end. The romanticism of this transition period also affected the art of the young Gorky, who had just started his writing career, and led to the rise of the works that were the subject of this article. Motifs such as individual freedom, happiness, victory, struggle, love are dominant in Gorky’s early period romantic works. As this works narrated bosiacs, prostitutes, peasant, gypsies, shepherds in a romantic atmosphere, they attracted the attention with their distinctness in the Russian literature of 1890s. Especially he was called as ‘the messenger of the revolution’ after The Song of Stormy Petrel. Song of the Falcon and The Song of Stormy Petrel became the anthem of the revolutionary groups during the 1905 revolution. With the advantage of allegory which romanticism provides, he summoned the people in that period for the struggle and perseverance. Examining this revolutionary-romanticism, which leads the young Maxim Gorky to become the cult name of socialist realism, is important for a better understanding of the author's art. In this article, it is aimed to analyze romantic motifs with text-based method.

BİR SOSYALİST REALİSTİN DOĞUŞU: MAKSİM GORKİ ROMANTİZMİ

Öz

Rus edebiyatında sosyalist realizm akımını başlatan, Sovyet yazarı Maksim Gorki (Aleksey Maksimoviç Peşkov, 1868-1936) Makar Çudra (1892), Çelkaş (1894), Şahin Türküsü (1898), Kocakarı İzergil (1895), Fırtına Habercisi (1901) gibi romantik eserleriyle adını ilk kez edebiyat çevrelerine duyurmuştur. Daha çok Sovyet dönemi eserleriyle tanınsa da Gorki, genç bir yazarken, 1905 devrimi öncesinde, Rus toplumunu uyanışa ve baş kaldırmaya davet eden, insanlara umut aşılayan, hümanizm dolu bir dizi romantik eser kaleme almıştır. Gorki’nin edebiyat faaliyetlerine başladığı yıllarda, Rus edebiyatında realizmin bir nevi çıkmaza girdiği dönemde yaşanılan sanatsal çeşitlenmeyle birlikte romantizm de yeniden öne çıkmıştır. Bu geçiş döneminin romantizmi, yazarlık kariyerine henüz yeni başlayan genç Gorki’nin de sanatını etkilemiş ve makaleye konu olan eserlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Gorki’nin erken dönem romantik eserlerinde bireysel özgürlük, mutluluk, zafer, mücadele, aşk gibi motifler baskındır. Bu eserler toplumun alt kesiminden gelen bosyakları, hayat kadınlarını, köylüleri, çingeneleri, çobanları romantik bir atmosferde, sanatsal bir şekilde anlattığı için 1890’lı yılların Rus edebiyatında farklılıklarıyla göze çarpmıştır. Özellikle Fırtına Habercisi eseriyle kendisine “devrimin habercisi” yakıştırması yapılmıştır. Şahin Türküsü ve Fırtına Habercisi eserleri 1905 devrimi sırasında devrimci çevrelerin marşı haline gelmiştir. Romantizmin verdiği sembolik anlatım fırsatıyla yazar, o dönemdeki insanlara mücadele ve azim çağrıları yapmıştır. Genç Maksim Gorki’yi toplumcu gerçekçiliğin kült ismi olma yolunda ilerleten bu devrimci-romantizmin irdelenmesi yazarın sanat anlayışının daha iyi kavranabilmesi açısından önem taşımaktadır. Makalede metne dayalı yöntemle romantik motif incelemeleri yapılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Maksim Gorki, Romantizm, Romantik öyküler, Rus romantizmi, Türküler

Kaynakça

• Alekseyev, M. P. ve Belçikov, N. F. (1954). İstoriya russkoy literaturı: litaratura 1890-1917 godov (Cilt X). Moskva: Akademiya nauk.
• Baldick, C. (2001). "Romanticism", The Concise Oxford Dictionary of Literary Terms. New York: Oxford University Press, 222-224
• Fedorov, A. V. (2007). Vvedenie v literaturovedenie. Moskva: Oniks.
• Golubkov, M. M. (2000). Maksim Gorki. Moskva: izd. Moskovskogo universitata.
• Goorfinkel, N. (1992). Gorki. (H. Portakal, Çev.) İstanbul: Kaynak.
• Gorki, M. (1960). Rasskazı, oçerki, vospominaniya, pyesı, İzdatelstvo “Lenizdat”, Moskva
• Gorki, M. (1989). Edebiyat Yaşamım (2 b.). (Ş. Yeğin, Çev.) İstanbul: Payel.
• Gureviç, A. M. (1980). Romantizm v russkoy literature. Moskva: Prosveşeniye.
• Keldış, V. A. (2001). "Ruskaya literatura "serebryannogo veka" kak slojnaya tselestnost", Russkaya literatura rubeja vekov (1890-e - naçalo 1920-h godov), Ed. İ. S. Bagdasaryan, Moskva: İMLİ RAN "Nasledie", 13-96
• Mann, Y. (2001). Russkaya literatura XIX v. - Epoha romantizma. Moskva: Aspekt Press.
• Maymin, E. A. (1975). O russkom romantizme. Moskva: Prosveşenie.
• Yegorova, L. P. (2014). İstoriya russkoy literaturı XX veka: Pervaya polovina . Moskva: Flinta.