UZAKTAN EĞİTİM SÜRECİNDE ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ BAKIŞ AÇISI İLE ORTAÖĞRETİM TARİH DERSLERİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 3, 197 - 225, 31.12.2022

Recep Turgut

Öz

Ülkemizde Covid 19 salgını tüm dünyada olduğu gibi geleneksel yüz yüze eğitim yerine uzaktan eğitim sürecini bir zorunluluk olarak ortaya çıkarmıştır. Ortaöğretim tarih dersleri de bu süreçten etkilenmiştir. Bu araştırmanın temel amacı lise öğrencileri ve tarih öğretmenlerinin lise tarih derslerinde uzaktan eğitim sürecinde karşılaştıkları sorunlar, uzaktan eğitimin sunduğu avantajlar/olumlu durumların neler olduğu ayrıca bu süreçte karşılaştıkları sorunlara karşı ne tür tedbirler aldıklarının belirlenmesidir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi çerçevesinde veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Nitel verilerin toplanmasında Yozgat merkez ve ilçelerde görev yapan toplam 21 tarih öğretmeni ile Yozgat merkez ilçede 4 farklı lise türünde okuyan toplam 40 öğrenciye yönelik görüşme formu kullanılarak elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucuna göre olumlu durumlar teması altında tarih öğretmenlerinin en fazla vurguladığı olumlu yönler derslerde görsel materyal kullanımının artması ve teknoloji araçlarının sağladığı kolaylık iken öğrencilerin daha çok vurguladığı olumlu yönler ise daha fazla soru çözümü yapılabilmesi ve öğretmenlerin görsel unsurları kullanmasıdır. Olumsuz durumlar teması altında tarih öğretmenlerinin en fazla vurguladıkları olumsuzluklar derse katılımın düşük olması ve öğrencilerin motivasyon eksikliği ayrıca internet bağlantı sorunu ile etkileşimin olmamasıdır. Öğrenci görüşlerine bakıldığında konuların anlaşılmasında yaşanan zorluklar ve evde derse girmenin ortaya çıkardığı olumsuzlukların daha çok vurgulandığı görülmektedir. Alınan tedbirler teması altında öğretmenler öğrencileri derse katabilmek için onları motive etmeye çalıştıklarını ayrıca veli ve öğrenci görüşmeleri gerçekleştirdiklerini ifade ederken öğrenciler de motivasyonlarını artırmak için farklı seçenekler ürettiklerini ifade etmişlerdir. Hem öğretmen hem de öğrenci görüşlerinde olumsuz görüşlerin olumlu görüşlere göre daha fazla vurgulandığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan Eğitim, Tarih Dersleri, Ortaöğretim, Öğretmen, Öğrenci, Distance Education, History Lessons, Secondary Education, Teacher, Student

SECONDARY EDUCATION HISTORY LESSONS FROM THE PERSPECTIVE OF TEACHERS AND STUDENTS IN THE DISTANCE EDUCATION PROCESS

Öz

The COVID 19 epidemic in our country has revealed the distance education process as a necessity instead of traditional face-to-face education as it is in the whole world. Secondary education history courses were also affected by this process. The main purpose of this research is to determine the problems that high school students and history teachers face in the distance education process in high school history lessons, the advantages/positive situations offered by distance education, and what kind of precautions they take against the problems they encounter in this process. In this study, a semi-structured interview form was used as a data collection tool within the framework of qualitative research method. In the collection of qualitative data, the data obtained by using the interview form for a total of 21 history teachers working in the center and districts of Yozgat and a total of 40 students studying in 4 different high schools in the central district of Yozgat were analyzed by descriptive analysis method. According to the results of the research, the most emphasized positive aspects by history teachers under the theme of positive situations are the increase in the use of visual materials in the lessons and the convenience provided by technology tools, while the positive aspects that students emphasize more are more question solving and teachers' use of visual elements. Under the theme of negative situations, the most emphasized negatives by history teachers are low participation in the lesson, lack of motivation of students and lack of interaction with internet connection problem. When the students' opinions are examined, it is seen that the difficulties experienced in understanding the subjects and the negativities of taking the course at home are emphasized more. Under the theme of the measures taken, the teachers stated that they tried to motivate the students to participate in the lesson, and they also held parent and student interviews, while the students also stated that they produced different options to increase their motivation. It is seen that negative opinions are emphasized more than positive opinions in both teacher and student opinions.

Anahtar Kelimeler

Distance Education, History Lessons, Secondary Education, Teacher, Student

Kaynakça

• Akyürek, M. İ. (2020). Uzaktan eğitim: Bir alanyazın taraması. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-9.
• Arık, S., Karakaya, F., Çimen, O. ve Yılmaz, M. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde uygulanan uzaktan eğitim hakkında ortaöğretim öğrencilerinin görüşlerinin belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(2), 631-659.
• Arslan, K. ve Arı, A. (2021). Covid-19 (koronavirüs) pandemisinde gerçekleştirilen çevrim içi eğitime yönelik öğretmen görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(4), 1598-1617.
• Aydemir, A. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmen ile öğrenci-veli iletişimi: Sosyal bilgiler öğretmenlerinin deneyimleri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 813-827.
• Balaman, F. ve Tiryaki, S. (2021). Corona virüs (covid-19) nedeniyle mecburi yürütülen uzaktan eğitim hakkında öğretmen görüşleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Ararştırmaları Dergisi, 10(1), 52-84.
• Balım, A., Altay, E. ve Öztaş, B. (2022). Covid-19 sürecinde uzaktan eğitime yönelik öğretmenlerle yapılan çalışmaların incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(62), 503-526.
• Başaran, M., Ülger, I., Demirtaş, M., Kara, E., Geyik, C. ve Vural, Ö. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin teknoloji kullanım durumlarının incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(37), 4619-4645.
• Baysal, E., Ocak, G., Ergün, M. ve Yurtseven, R. (2022). Ortaöğretimde uzaktan eğitim aracı olarak EBA ve EBA TV kullanımına ilişkin öğrenci, öğretmen ve veli görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 82-96.
• Bozkurt, A. (2017). Türkiye’de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 85-124.
• Bulut, S. ve Kırmızı, F. (2021). Covid-19 salgını sürecinde uzaktan eğitimde Türkçe dersine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(4), 1-30.
• Can, E. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
• Can, E. ve Ozan, C. (2021). Eğitim bilişim ağı (EBA): Covid-19 küresel salgınının yansımaları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1553-1595. Çakın, M. ve Akyavuz, E. (2020). Covid-19 süreci ve eğitime yansıması: Öğretmen görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(2), 165-186.
• Çelebi, C. ve Yılmaz, F. (2021). Student opinions and suggestions of about distance education. Research on Education and Psychology (REP), 5(2), 302-323. Çelik, B. (2022). Öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi: Aydın ili örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(61), 23-51.
• Çiçek, İ., Tanhan, A. ve Tanrıverdi, S. (2020). Covid-19 ve eğitim. Milli Eğitim, 49(1/Özel Sayı), 1091-1104.
• Demir, A. ve Çiftçi, F. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde egzersizin lise öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerine etkisinin incelenmesi. Spormetre-The Journal of Physical Education and Sport Sciences, 18(3), 169-179.
• Demir, E. (2014). Uzaktan eğitime genel bir bakış. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(39), 203-212.
• Demirçelik, E., Mert, R. ve Yıldırım, Z. (2021). Kayseri’deki 9. sınıf öğrencilerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 227-235.
• Doğan, M. ve Kahraman, İ. (2022). Ortaöğretim öğrencilerinin oluşturdukları metaforlar: Acil uzaktan eğitimde matematik dersi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 9(1), 79-93.
• Doğan, S. ve Koçak, E. (2020). EBA sistemi bağlamında uzaktan eğitim faaliyetleri üzerine bir inceleme. Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(14), 110-124.
• Doğrukök, B., Kurnaz, A., Barışık, C. ve Kaynar, H. (2021). Lise öğrencilerinin uzaktan eğitime ilişkin algılarının farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 146-169.
• Elcil, Ş. ve Şahiner, D. (2014). Uzaktan eğitimde iletişimsel engeller. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 6(1), 21-33.
• Giannini, S., Jenkins, R. ve Saavedra, J. (2021, 30 Mart). Mission: Recovering Education 2021. Erişim (11/01/2022): https://webarchive.unesco.org/web/20220102165646/https://gemreportunesco.wpcomstaging.com/2021/03/30/mission-recovering-education-2021/
• Gökçe, T., Dizgin, M., Ayçiçek, H., Demir, M. ve Batur, T. (2021). Covid-19 döneminde uygulanan uzaktan eğitime yönelik öğrencilerin tutumlarının değerlendirilmesi: Lise öğrencileri örneği. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3), 310-321.
• Gürer, S. Ş. (2022). Mesleki ve teknik liselerde görev yapan meslek dersi öğretmenlerinin Covid-19 salgını sürecindeki harmanlanmış eğitim deneyimleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 8(2), 74-99.
• Gürgan, U. ve Beler, S. (2021). Lise düzeyindeki öğrencilerin korona virüs fobisinin okula yönelik tutum ve kariyer kaygılarına etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 8(3), 35-61.
• İçme, T., Yıldırım, T. ve Büyük, U. (2022). Z kuşağı öğrencilerinin uzaktan eğitim algıları. Erciyes Akademi, 36(1), 82-102.
• İskenderoğlu, T. ve Konyalıhatipoğlu, M. (2021). Matematik öğretmenlerinin bakış açısıyla covid-19 salgını sürecinde uzaktan canlı dersler. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(52), 235-262.
• Işık, A., Işık, İ. ve Güler, İ. (2008). Uzaktan eğitimde güvenlik uygulamaları. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 1(2), 1-3.
• Karakaya, F., Adıgüzel, M., Üçüncü, G., Çimen, O. ve Yılmaz, M. (2021). Teachers’ views towards the effects of covid-19 pandemic in the education process in Turkey. Participatory Educational Research, 8(2), 17-30.
• Karbeyaz, A., Yurtdakal, K. ve Kurt, M. (2021). Öğrencilerin covid 19 sürecinde uzaktan eğitim ile ilgili yaşadığı sorunlar ve olası çözüm yolları. EKEV Akademi Dergisi(88), 71-97.
• Kaya, Z. (2002). Uzaktan eğitim. Ankara: Pegem A.
• Kayır, G., & Uçar, Ş. (2022). Lise öğrencilerinin covid-19 pandemi dönemi akademik motivasyonsuzluklarının incelenmesi. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(1), 209-226.
• Koç, E. (2020). An evaluation of distance learning in higher education through the eyes of course instructors. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 25-39.
• Koeze, E. ve Popper, N. (2020, 28 Ekim). The virus changed the way we internet. Erişim (14/05/2021): https://www.nytimes.com/interactive/2020/04/07/technology/coronavirus-internet-use.html
• Korkut, Ş. ve Memişoğlu, H. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenleri ve öğrenci görüşlerine göre uzaktan eğitim süreci. USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi(7), 1639-1682.
• Li, C. ve Lalani, F. (2020, 29 Nisan). The COVID-19 pandemic has changed education forever. This is how. Erişim (10/10/2021): https://www.weforum.org/agenda/2020/04/coronavirus-education-global-covid19-online-digital-learning/
• Özbay, Ö. (2015). Dünyada ve Türkiye’de uzaktan eğitimin güncel durumu. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 376-394.
• Özdoğan, A. ve Berkant, H. (2020). Covid-19 pandemi dönemindeki uzaktan eğitime ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim, 49(Özel Sayı), 13-43.
• Reimers, F. ve Schleicher, A. (2020). 2020 Covid-19 pandemisine karşı eğitimde atılabilecek adımlara rehberlik edecek bir çerçeve. OECD. Erişim (13/12/2021): https://globaled.gse.harvard.edu/files/geii/files/framework_guide_v4_tr.pdf
• Rosenberg, M. J. (2001). E-Learning: strategies for delivering knowledge in the digital age. New York: NY: McGraw-Hill Companies.
• Shaikh, G. ve Özdaş, F. (2022). Uzaktan eğitim sürecinde ingilizce öğretmenlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi: nitel bir analiz. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 59-91.
• Sidekli, S., Altıntaş, S. ve Altıntaş, E. (2021). The future of distance education in primary schools during covid-19 pandemic. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 7(3), 328-342.
• Silverman, D. (2018). Nitel Verileri Yorumlama (5 b.). (E. Dinç, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
• Şahin , H. ve Aykaç, N. (2022). Covid-19 (pandemi) sürecinde yabancı dil öğretmenlerinin uzaktan eğitimde yaşanan sorunlara yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(2), 1087-1105.
• Şahin, A. N. (2019). Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi dersinin uzaktan eğitim yoluyla öğretilmesi hakkında öğretim elemanlarının görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 477-502.
• Şahin, Z., Abbak, Y., Aslaner, İ. ve Yerlikaya, C. (2022). Covid-19 pandemisi sürecinde lisansüstü öğrencilerin uzaktan eğitime yönelik görüşleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(20), 167-185.
• Taş, H. (2021). Covid-19 salgını sürecinde uygulamaya konan uzaktan eğitimin paydaş görüşleri bağlamında değerlendirilmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 12(23), 23-49.
• TCİB. (2020, 16 Mart). 81 İl Valiliğine Coronavirüs Tedbirleri Konulu Ek Bir Genelge Daha Gönderildi. Erişim (15/01/2021): https://www.icisleri.gov.tr/: https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-koronavirus-tedbirleri-konulu-ek-genelge-gonderildi
• TEDMEM. (2020). Covid 19 sürecinde eğitim: Uzaktan öğrenme, sorunlar ve çözüm önerileri. Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• Teker, N. (1995). Uzaktan öğretimde yapı ve işleyiş (Açık lise örneği). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 28(2), 269-280.
• Telli, S. ve Altun, D. (2020). Coronavirüs ve çevrimiçi (online) eğitimin önlenemeyen yükselişi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-34.
• Temiz, N. (2021). Donanımlı bir okulda covid-19 pandemi dönemi uzaktan eğitim hayat bilgisi dersinin yöntem ve materyal kullanımı açısından incelenmesi. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(3), 738-769.
• TÜBA. (2020). TÜBA Covid-19 Pandemi Değerlendirme Raporu. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA). Erişim (20/12/2021): https://www.tuba.gov.tr/files/images/2020/kovidraporu/Covid-19%20Raporu-Final%2B.pdf
• Türker, A. ve Dündar, E. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde eğitim bilişim ağı (EBA) üzerinden yürütülen uzaktan eğitimlerle ilgili lise öğretmenlerinin görüşleri. Milli Eğitim, Özel Sayı(1), 323-342.
• UNESCO. (2021a). Education: from school closure to recovery. Erişim (15/01/2022): https://www.unesco.org/en/covid-19/education-response
• UNESCO. (2021b). What's next? Lessons on education recovery: Findings from a survey of ministries of education amid the covid 19 pandemic. Erişim (16/01/2022): https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000379117
• UNICEF. (2022). Where are we on education recovery? New York: Unesdoc. Erişim (16/01/2022): https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000381091 Vural, Ö., Altıparmak, E. ve Aras, S. (2022). Lise öğrencilerinin covid-19 ve covid-19 sürecinde okul ile ilgili algılarının metaforlar yoluyla analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 1161-1220.
• WHO. (2020, 11 Mart). WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19. Erişim (09/01/2021): https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-COVID-19---11-march-2020
• Yeşilyurt, H. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi uzaktan eğitim sürecine yönelik görüşleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 7(2), 378-399.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11 b.). Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, K. ve Horzum, M. (2005). Küreselleşme, bilgi teknolojileri ve üniversite. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 103-121.
• Zan, N. (2021). Kimya öğretmenlerinin; Covid-19 sürecinde uzaktan eğitim uygulamaları hakkında görüşleri. Türkiye Kimya Dernegi Dergisi Kısım C: Kimya Egitimi, 6(2), 241-284.