ERZİNCAN’DA SİYASAL YAŞAMIN TEMSİLCİLERİ: SİYASAL ELİTLER (1980-2022)

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 3, 248 - 278, 31.12.2022

İsmail Kıran

Öz

Türkiye’de iktidar sahibi insanların daha iyi anlaşılabilmesi ile toplumun ekonomik, sosyal ve politik gelişmelerin değerlendirilmesi için siyasal elitlerin bilinmesi gerekmektedir. Siyasal elitler kadar ekonomik ve askeri elitler de önemlidir. Üçü de iktidar seçkinlerini meydana getirirler. Siyasal elitler, siyaset kurumunun içinde en üst veya ona en yakın konumda bulunanlar için kullanılmaktadır. Elitler, “seçilenler” ve “atananlar” olmak üzere ikiye ayrılırlar. Bunları belirleyici mahiyette en üst düzeyinde görev yapan partililer, milletvekilleri, başbakan ve cumhurbaşkanları buna örnektirler. Pareto’nun vurgusunu yaptığı gibi siyasal elitler dönemliktir ve tarih her zaman onların dolaşımının mezarlığına şahitlik eder. Fakat halktan çıkış hareketinin tekrar halka dönüşü de kolay olamamaktadır. Nitel araştırma yöntemi uygulanarak yapılan bu çalışma 12 Eylül 1980’de yapılan hükümet darbesinden sonra başlayan sürecin günümüze kadar Erzincan siyasetinde etkili olan “siyasal elitler”in toplumda meydana getirdiği dönüşümü irdelemektedir. Sosyal yaşantıyı belirleyen, topluma rota çizen ve geleceğin belirleniminde söz sahibi olan bu elitler incelenmiştir. Bu amaçla 1980 yılından beri Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görev yapan milletvekillerinin profillerinin sosyolojik açıdan incelenmesi esas alınmıştır. Çünkü Erzincan özelinde olmakla beraber bütün siyasal elitler toplumu yönlendirme sürecinde en üst konuma sahiptirler. Karar verme süreci ve şekillendirme onların eliyle olmaktadır. Bunun yanında toplumu ilgilendiren büyük kararların pozitif veya negatif olarak alınmasında da onların her zaman etkisi vardır.

Anahtar Kelimeler

Erzincan,, siyasal elit,, ekonomik elit,, askeri elit, Erzincan, Political Elite, Economic Elite, Military Elite

Teşekkür

Teşekkür ederim

REPRESENTATIVES OF POLITICAL LIFE IN ERZINCAN: POLITICAL ELITES (1980-2022)

Öz

It is necessary to know the political elites in order to better understand the people who have power in Turkey and to evaluate the economic, social and political developments of the society. The economic and military elites are as important as the political elites, and all three make up the power elite. Political elites are used for those who are at the top or closest position within the political establishment. In general, elites are divided into “elected” and “appointed”. Members of the parties, deputies, prime ministers and presidents, who serve at the highest level with a decisive nature, are examples of this. Political elites are periodic, as Pareto stressed, and history always bears witness to the graveyard of their circulation. However, it is not easy for the movement of exit from the people to return to the people again. This study, which was carried out by applying the qualitative research method, is about the transformation that the “political elites”, who have been influential in Erzincan politics until today, the process that started after the coup d’etat on September 12, 1980. These elites, who determine the social life, draw a route to the society and have a say in the determination of the future, have been examined. For this, the sociological analysis of the profiles of the deputies who have been serving in the Grand National Assembly of Turkey since 1980 has been taken as a basis. Because all the political elites, especially in Erzincan, have the highest position in directing the society. The decision-making process and shaping are done by them. In addition, they always have a trace in the positive or negative decisions of the society.

Anahtar Kelimeler

Erzincan, Political Elite, Economic Elite, Military Elite

Kaynakça

• Aldemir, Evren. Kültür (Milli Eğitim) Bakanlarından Saffet Arıkan’ın Çalışmaları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• Alptemoçin, Ahmet Kurtcebe. Özallı Yıllar Bir Rüyanın Ardından, ed: Semra Topçu, Ankara: Gökçe Ofset, 2008.
• Aron, Raymond. Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, Ankara: Bilgi Yayınları, 1994.
• Arslan, Ali. Elit Sosyolojisi, Ankara: Phoenix Yayınları, 2007.
• Aslan, Ömer. M. Şemsettin Günaltay Ulusal Sempozyumu, 16-18 Ekim, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDE) VIII-II, 2015.
• Atabeyli, Hüsamettin. Pencereden Gördüklerim, İstanbul: Trend Yayınları, 2006.
• Basar, Erdoğan. Milli Eğitim Bakanlarının Eğitim Faaliyetleri (1920–1960), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 2004.
• Bottomore, Tom B. Seçkinler ve Toplum, çev: E. Mutlu, Ankara: Gündoğan Yayınları, 1990.
• Cem, İsmail. Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi, İstanbul: Cem Yayınları, 1979.
• Comte, Aguste Le Positivisme, Par J. Stuart Mille, Ancıenne Libraırie Germer Baillière Et C: Paris, 1893.
• Coşkun, Ali. Görüşlerimiz Yayınlanmış Makaleler, Ankara: İş Dünyası Vakfı Yayınları, 2015.
• Çoker, Fahri. Türk Tarih Kurumu Kuruluş Amacı ve Çalışmaları, Ankara: T.T.K. Basımevi, 1983.
• Çakır, Kasım. Son Başbakan Binali Yıldırım-2, Konya: Çimke Yayınları, 2019.
• Darwin, Charles. İnsanın Türeyişi, Çev: Ö. Ünalan, Ankara: Onur Yayınları, 1978.
• Dereli, Toker. Robert Michels, Demokrasi ve Oligarşinin Tunç Kanunu, Çalışma ve Toplum, 4. Cilt, 2008.
• Dinçer, Bülent. Özaslan, Metin. Kavasoğlu, Taner. İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, Ankara: DPT Yayını, No 2671, 2003.
• Doğu Anadolu Bölgesi’nin Geri Kalmışlığı Üzerine Bir Derleme Doğu Anadolu ve Erzincan, haz: Ersal Yavi, Ankara: T.C. Erzincan Valiliği Yayınları, 1994.
• Donat, Yavuz. Off The Record Yavuz Donat Kitabı, Söyleşi: Ş. Bursalı, İstanbul: Turkuaz Yayınları, 2019.
• Gramsci, Antonio. Felsefe ve Politika Sorunları, çev. Adnan Cemgil, İstanbul: Payel Yayınları, 1975.
• Gül, Osman Kubilay. “27 Aralık 1939 Erzincan Depremi’nin Sivas ve İlçelerine Etkileri”, Zeitschrift für die Welt der Türken ZFWT Vol. 3, No: 2, 2011.
• Gültekin, Burcu. “L’économie Turque Entre Néo-Libéralizme et Pesanteur Etatique”, La Turquie Aujourd’hui, par Olivier Roy, Universalis: France, 2004.
• Günaltay, Mehmet Şemsettin. Zulmetten Nura, İstanbul: Furkan Basım Yayınları, 1996.
• İnan, Kamran. Siyaset Yılları, İstanbul: Timaş Yayınları, 2003.
• Kabaş, Sedef. Hayatını Seçen Kadın Hocaların Hocası Nermin Abadan Unat, İstanbul: Doğan Yayınları, 2010.
• Kadıoğlu, Ayşe. Cumhuriyet İradesi Demokrasi Muhakemesi, İstanbul: Metis Yayınları, 1999.
• Kançal, Salgur. “Şemsettin Günaltay: İktidar ve Bilgi Kavşağında Bir Şahsiyet” (içinde) 75 Yılında Türkiye’de Sosyoloji, haz: İsmail Çoşkun, İstanbul: Bağlam Yayınları, 1991.
• Karakuş, Emin. 40 Yıllık Bir Gazeteci Gözü İle İşte Ankara, İstanbul: Hürriyet Yayınları, 1977.
• Karavelioğlu, Kamil. Bir Devrim İki İktidar 27 Mayıs 12 Mart, 12 Eylül, İstanbul: Gürer Yayınları, 2007.
• Karpat, Kemal. Osmanlı’dan Günümüze Elitler ve Din, İstanbul: Timaş Yayınları, 2010.
• Keçeciler, Mehmet. Merkez Siyasetin Perde Arkası, söy.: H. Gönültaş, İstanbul: Hayykitap, 2014.
• Kumaş, Rahmi. Parlamentonun Boyutları, İstanbul: Çağdaş Yayınları, 1985.
• Lewis, Bernard. Modern Türkiye’nin Doğuşu, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2000.
• Mardin, Şerif. “Türk Siyasasını Açıklayabilecek Bir Anahtar: Merkez-Çevre İlişkileri”, Der: Ersin Kalaycıoğlu, Ali Yaşar Sarıbay, Türkiye’de Politik Değişim ve Modernleştirme, Alfa Yayımcılık, Alfa: 629, Dizi No: 023, İstanbul, 2000.
• Meriç, Cemil. Saint-Simon İlk Sosyolog, İlk Sosyalist, İstanbul: İletişim Yayınları, 1995.
• Mills, C. Wright, İktidar Seçkinleri, çev: Ü. Oskay, Ankara: Bilgi Yayınları, 1974.
• Nietzsche, Fredrich. Böyle Buyurdu Zerdüşt, çev: Turan Oflazoğlu, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2001.
• Özbek, Nizamettin. Erzincan’dan Kemah’tan, Ankara: Emel Matbaacılık, 1982.
• Özgişi, Tunca. Türk Parlamento Tarihinde Cumhuriyet Senatosu, Ankara: TBMM Basımevi 2012.
• Özgül, Bülent. Seçim ve Seçim Sistemleri, Türkiye’deki Seçim Sistemi Uygulamaları ve Bir Model Önerisi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 2002.
• Pabuçcu, Köksal. Adam Gibi Vali Recep Yazıcıoğlu, İstanbul: Nesil Yayınları, 2010.
• Pareto, Vilfredo. Les Syst èmes Socialistes, Paris: Libraires-Editeurs, 1902.
• Pareto, Vilfredo. The Mind And Society, 4 Cilt, New York: Harcourt, Brace and Company, 1935.
• Pareto, Vilfredo. Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü, çev: Merve Zeynep Doğan, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2010.
• Sanal, Türker. Demirel Hükümetleri, Ankara: Sim Matbaacılık, 2000.
• Sorguç, Bahir. 1920’den 1981'e Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul: MEB Yayınları, 1982. Süsoy, Yener. Virgülüne Dokunmadan, İstanbul: Amazon Yayınları, 1990.
• TBBM Albümü-1920-2010, 1. Cilt 1920-1950, ed: Sema Yıldırım ve Behçet Kemal Zeynel, Ankara: TBMM Yayını, 2010.
• TBBM Albümü-1920-2010, 2. Cilt 1950-1980, ed: Sema Yıldırım ve Behçet Kemal Zeynel, Ankara: TBMM Yayını, 2010.
• TBMM Albümü 1920-2010, 3.Cilt 1983-2010, ed: Sema Yıldırım ve Behçet Kemal Zeynel, Ankara: TBMM Yayını, 2010.
• 26. DÖNEM TBMM ALBÜMÜ, Ankara: TBMM Basım, Yayın ve Halkla İlişkiler Başkanlığı Basımevi, 2018.
• Toprak, Mehmet Ali. “Mekânsal Planlama Politikaları ve Kentlerin Sosyo-Ekonomik Durumu Işığında Türkiye’de Üniversiteleşme Süreci”, Ege Coğrafya Dergisi, 21/2, 2012.
• Touraine, Alain. Critique de la Modernité, Paris: Fayard, 1992.
• TÜİK, Seçilmiş Göstergelerle 2013 Erzincan, Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, 2014.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi, Başbakanlarımız ve Genel Kurul Konuşmaları, cilt 8, Haz: İrfan Neziroğlu, Tuncer Yılmaz, Ankara: TBMM Basımevi, 2014.
• Yavuz, Turgay. Özal’ın Mirası Ekrem Pakdemirli’nin Anıları, İstanbul: Ufuk Yayınları, 2013.
• Weber, Max. L’éthique Protestante et l’esprit du capitalisme, Paris: Le Monde Flammarion, 2009.
• Erzincan milletvekilleri listesi - Vikipedihttps://tr.wikipedia.org › wiki › Erzi, Erişim Tarihi, 26.11.2021.
• evrak.cm.gov.nc.tr/.../27Aralik1949-Hursoz.pdf?...1... erişim tarihi 20.05.2016.
• 27.Dönem Milletvekilleri Listesi-TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET ...https:// www.tbmm.gov.tr › owa › mi... erişim tarihi 02.12.2021.