AN ASSESSMENT OF THE NATURE OF THE RETRANSLATION ACTION AND THE FACTORS PREPARING THE GROUND FOR THIS ACTION

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 62 - 80, 31.03.2023

Serhat Arslan

Öz

The first part of our study, which is about retranslation and consists of three main parts, focuses on the nature of retranslation. The second part emphasises the factors determining this action and the translators' position in this process. In the last part, concrete examples of retranslation activities carried out in our target culture -in their fields- as a result of the retranslation activity are selected and presented. As a result of the research carried out within the framework of our study, the following primary findings have been reached: The act of retranslation has a complex structure as an action performed for different reasons. Therefore, all retranslation activities are carried out independently of each other. In this respect, the current definitions of retranslation in the translation studies literature should be re-evaluated and addressed. In addition, retranslation, which differs from the revision act in translation studies, is more subject than the act of a revision in the field. Various factors determine retranslation activities in this direction. However, publishing houses are generally involved in retranslation activities and instead lead such activities with commercial concerns. The act of retranslating can be done by the same translator who brought a source text to the target culture, or it can be done by a different translator(s). In this direction, the act of retranslation can have a multifaceted structure. As a result of our study, it has been concluded that the retranslation action, which has a multifaceted structure, cannot have general validity in terms of both its definition and the factors determining this action, that retranslation activities are carried out within a supply-demand balance, that these activities are a type of action that can be carried out continuously within the framework of a dynamic structure, and they are/should be the subject of many translation studies research.

Anahtar Kelimeler

Retranslation, Translation Studies, Translator, Target Text

YENİDEN ÇEVİRİ EYLEMİNİN DOĞASI VE BU EYLEME ZEMİN HAZIRLAYAN ETKENLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Çalışmamızın konusunu oluşturan yeniden çeviri eylemi, farklı gerekçelere bağlı olarak gerçekleştirilen bir eylem olup karmaşık bir yapıya sahiptir. Dolayısıyla tüm yeniden çeviri faaliyetleri birbirinden bağımsız bir biçimde gerçekleştirilmektedir. Bu yönüyle çeviribilim literatüründe ortaya konulmuş yeniden çeviri eylemine yönelik tanımlamalar, yeniden değerlendirilip ele alınmalıdır. Çeviribilim alanında yer verilen revizyon eyleminden farklılık gösteren yeniden çeviri eylemi, alanda revizyon eyleminden daha fazla konu edinmekte, bu doğrultuda yeniden çeviri faaliyetleri çeşitli etkenlerce belirlenmektedir. Bu hususların başında ise “düzeltme”, “yeniden yorumlama”, “güncelleme”, “dilsel açıdan geliştirme” ve “ekleme” gibi temel faktörler ve işlemler gelir. Bununla birlikte yayınevleri de yeniden çeviri faaliyetlerine müdahil olmakta ve daha ziyade ticari kaygılarla bu tür faaliyetlere öncülük etmektedir. Yeniden çeviri eylemi bir kaynak metni erek kültüre kazandıran aynı çevirmen tarafından yapılabileceği gibi, farklı çevirmen(ler) eliyle de gerçekleştirilebilir. Bu doğrultuda çalışmamız çerçevesinde erek kültürümüzde gerçekleştirilen yeniden çeviri eylemlerine yönelik kendi alanında yeniden çeviri faaliyeti neticesinde gündem oluşturan somut örnekler seçilerek ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yeniden Çeviri, Çeviribilim, Çevirmen, Erek Metin

Kaynakça

• Arslan, S. (2022). Erek Metnin Revizyonu Faaliyetine Yönelik Çeviri Eylemi Kuramı Temelinde Bir Değerlendirme . RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 31, 1808-1820. https://doi.org/10.29000/rumelide.1222077
• Beese, S. (2015). Das (zweite) andere Geschlecht – der Diskurs „Frau“ im Wandel: Simone de Beauvoirs „Le deuxième sexe“ in deutscher Erst- und Neuübersetzung. Berlin: Frank & Timme Verlag für wissenschaftliche Literatur.
• Berk Albahten, Ö. ve Tahir Gürçağlar, Ş. (2019). The Making and Reading of a Bibliography of Retranslations. In Özlem Berk Albachten & Şehnaz Tahir Gürçağlar (Ed.), Perspectives on Retranslation: Ideology, Paratexts, Methods (ss. 212-230). New York and London: Routledge. https://www.academia.edu/39876433/The_Making_and_Reading_of_a_Bibliography_of_Retranslations
• Birkan Baydan, E. (2015). Tanzimat Dönemi Çeviri Romanlarında ‘Yeniden Çeviri’ Örnekleri. The Journal of Academic Social Science Studies (JASS), 39, 173-187. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3097
• Brownlie, S. (2006). Narrative Theory and Retranslation Theory. Across Languages and Cultures, 7 (2), 145-170. https://doi.org/10.1556/Acr.7.2006.2.1
• Büyükkarcı Yılmaz, F. (2017). Sadî’nin Bostân’ının Türk Edebiyatindaki Yeniden Çevirileri ve Çeviri Stratejileri. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (22), 183-198. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12023
• Cadera, S. M. ve Walsh, A. S. (2022). Retranslation and Reception – a Theoretical Overview. In Susanne M. Cadera & Andrew Samuel Walsh (Ed.), Retranslation and Reception: Studies in a European Context (ss. 1-22). Leiden, Boston: Brill. https://brill.com/display/title/61936?language=en
• Cengiz-Parlak, B. (2020). Yeniden Çeviri Hipotezi Bağlamında Çeviri İntihali. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, 12, 17-28. https://doi.org/10.26650/iujts.2020.12.0002
• Chakhachiro, R. (2005). Revision for Quality. Perspectives: Studies in Translatology, 13 (3), 225-238. https://doi.org/10.1080/09076760508668994
• Deane-Cox, S. (2014). Retranslation: translation, literature and reinterpretation. London, New York: Bloomsbury Publishing.
• Ezika, C. (2021). On The Retranslation of the Igbo Missal. Theory and Practice in Language Studies, 11 (3), 286-294. http://dx.doi.org/10.17507/tpls.1103.08
• Franz, M. (2019). Neue Originale: Die Neuübersetzung im Prozess der Klassikerbildung. In P. Wojcik, S. Matuschek, S. Picard & M. Wolting (Ed.), Klassik als kulturelle Praxis: Funktional, intermedial, transkulturell (ss. 519-530). Berlin, Boston: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110615760-032
• Gökduman, U. C. (2019). Yeniden çeviride yan metinsel ögeler: Yeniden çevirmen olarak Cemil Meriç’in Balzac çevirisi üzerine bir inceleme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Ö5, 334-345. https://doi.org/10.29000/rumelide.606204
• Gulyás, A. (2022). Retranslations and Their Reception in Context. In Susanne M. Cadera & Andrew Samuel Walsh (Ed.), Retranslation and Reception: Studies in a European Context (ss. 215-232). Leiden, Boston: Brill. https://doi.org/10.1163/9789004517875_012
• Hawking, S. (2013). Zamanın Kısa Tarihi. Çev. Barış Gönülşen (1. Baskı), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Hawking, S. (2018). Zamanın Kısa Tarihi. Çev. Mehmet Ata Arslan (58. Baskı), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Hawking, S. (2022). Zamanın Kısa Tarihi. Çev. Mehmet Ata Arslan (109. Baskı), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Heidegger, M. (2004). Varlık ve Zaman. Çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları.
• Heidegger, M. (2008). Varlık ve Zaman. Çev. Kaan H. Ökten, İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Heidegger, M. (2018). Varlık ve Zaman. Çev. Kaan H. Ökten, İstanbul: Alfa Kitap.
• Işıklar Koçak, M. (2017). Readers Of Retranslations on Online Platforms. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (15), 413-430. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11839
• Koskinen, K. ve Paloposki O. (2003). Retranslations in the Age of Digital Reproduction. In Tradução, retradução e adaptação (Translation, retranslation and adaption), John Milton & Marie-Hélène Catherine Torres (eds). Special issue of Cadernos de tradução, 1 (11), 19-38. https://periodicos.ufsc.br/index.php/traducao/article/download/6175/5730/19084
• Kujamäki, P. (2001). Finnish comet in German skies : Translation, retranslation and norms. TARGET-International Journal of Translation Studies, 13 (1), 45-70. https://doi.org/10.1075/target.13.1.04kuj
• Künzli, A. (2007a). The Ethical Dimension of Translation Revision. An Empirical Study. The Journal of Specialised Translation, 8, 42-56. urn:nbn:se:su:diva-9769
• Li, Y. (2013). A General Review of Existing Retranslation Study. Theory and Practice in Language Studies, 3 (10), 1908-1912. http://www.academypublication.com/issues/past/tpls/vol03/10/26.pdf
• Mill, J. S. (1946). Faydacılık. Çev. Şahap Nazmi Coşkunlar. İstanbul: Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları.
• Mill, J. S. (1986). Faydacılık. Çev. Şahap Nazmi Coşkunlar (3. Baskı). İstanbul: Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları.
• Mill, J. S. (2017). Faydacılık. Çev. Selin Aktuyun. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Mill, J. S. (2017). Faydacılık. Çev. Gökhan Murteza. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Mill, J. S. (2021). Faydacılık. Çev. Erkut Soyer. İstanbul: Kapra Yayıncılık.
• Mill, J. S. (2021). Faydacılık (cep boy-tam metin). Çev. Erkut Soyer. İstanbul: Karbon Kitaplar.
• Mill, J. S. (2022). Faydacılık. Çev. Barış Özkul. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Okyavuz, A. Ş. (2016). Yeniden Çeviriler: Farklilaşan Yorumlar ve Sunumlar. Frankofoni, 29, 189-206. http://repository.bilkent.edu.tr/handle/11693/54543
• Paloposki O. ve Koskinen, K. (2003). Reprocessing texts. The fine line between retranslating and revising. Across Languages and Cultures, 11 (1), 29-49. https://doi.org/10.1556/Acr.11.2010.1.2 Pöckl, W. (2004). Zwischen Zufall und Notwendigkeit: Neuübersetzungen. Internationales Archiv für Sozialgeschichte der deutschen Literatur (IASL), 29 (2), 200-210. https://doi.org/10.1515/IASL.2004.2.200 Pym, A. (1998). Method in Translation History. New York : Routledge Publishing.
• Rösel, M. (2017). Revision und Neuübersetzung. Die Apokryphen in der Lutherbibel 2017: In Albrecht Buschmann (Ed.), Gutes Übersetzen: Neue Perspektiven für Theorie und Praxis des Literaturübersetzens (ss.283-295). Berlin, München, Boston: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783050065359-015
• Sharifpour, P. ve Sharififar, M. (2021). An Investigation of Retranslation Hypothesis in English Translations Of Rūmī’s Poetry. Translation Review, 111 (1), 26-41. https://doi.org/10.1080/07374836.2020.1860843
• Susam-Sarajeva, Ş. (2003). Multiple-entry visa to travelling theory: Retranslations of literary and cultural theories. TARGET-International Journal of Translation Studies, 15 (1), 1-36. https://doi.org/10.1075/target.15.1.02sus
• Yi-yi Shih, C. (2006). Revision from Translators’ Point of View / An interview study. TARGET-International Journal of Translation Studies, 18 (2), 295-312. https://doi.org/10.1075/target.18.2
• Taş, S. (2015). Yeniden Çevirilerin Kaynak Metne Dönüşü : Fahrenheit 451’in Farklı Çevirileri. The Journal of Academic Social Science Studies (JASS), 37, 387-398. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3015
• Toury, G. (2012). Descriptive Translation Studies – and beyond (Revised edition). Amsterdam/Philadelphia : John Benjamins Publishing Company https://doi.org/10.1075/btl.100
• Van Poucke, P. ve Gallego, G. S. (2019). Retranslation in Context. Cadernos de Tradução, 39 (1), 10-22. https://doi.org/10.5007/2175-7968.2019v39n1p10
• Vanderschelden, I. (2000). Why Retranslate the French Classics? The Impact of Retranslation on Quality. In Myriam Salama-Carr (Ed.), On Translating French Literature and Film II (ss. 1-18). Amsterdam, Atlanta: Editions Rodopi B. V.
• Venuti, L. (2004). Retranslations: the creation of value. Bucknell Review, 47, 25-38.
• Venuti, L. (2013). Translation Changes Everything: Theory and Practice. New York: Routled-ge Publishing. Zhang, H. ve Ma, H. (2018). Intertextuality in retranslation. Perspectives: Studies in Translation Theory and Practice, 26 (4), 576-592. https://doi.org/10.1080/0907676X.2018.1448875
• Zi-ying, L. ve Min-Hsiu, L. (2018). The “Second” Bride: The retranslation of romance novels. Babel, 64 (2), 186-204. https://doi.org/10.1075/babel.00030.lee