ALMAN EDEBİYATINDA TANIKLIK EDİLMEYEN TARİHİN KURGULANMASI: MARCEL BEYER ÖRNEĞİNDE

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 31 - 41, 25.09.2023

Gonca Kişmir

Öz

Bu çalışmada Alman edebiyatında İkinci Dünya Savaşı sonrasında üçüncü anımsama kuşağının yakın tarihi nasıl hatırladığı incelenmiştir. Özellikle Berlin Duvarı’nın yıkılmasından sonra ikinci kuşağın yerini üçüncü kuşağa bırakması, “yeni bir savaş sonrası edebiyatı” (Garbe: 2002) akımını ortaya çıkarır. Edebi metinlerde anlatılan tarihi olayların aktarılma biçimleri geçmiş ile ilgili farklı referans noktalarına işaret etmektedir. Bu çalışmada birinci ve ikinci anımsama kuşağı yazarlarının aksine İkinci Dünya Savaş’ı ve sonrasına tanıklık etmemiş üçüncü anımsama kuşağı yazarlarının yapıtlarında neden Nazi dönemi ve Yahudi Soykırımı gibi konuları ele aldığı sorusuna cevap verilmeye çalışılmıştır. Bu sorunun cevabı Marcel Beyer örneğinde açıklanarak, farklı yazar kuşak bellekleri üzerinden iletişimsel ve kültürel belleğin içerik ve biçimsel özellikleri irdelenmiştir. Marcel Beyer, Nazi dönemi ve sonrasına ait tarihi bilgileri/belgeleri “Yarasalar”(1995), “Spione” (2000) ve “Kaltenburg” (2008) romanlarında modern ve post modern anlatım tekniklerini bir arada kullanarak, kurmaca unsurlarla sahneler. Marcel Beyer’in romanlarını resmi tarihte yer edinen kişi ve olaylardan hareketle kurgulaması kendi kuşağının tarihine karşı aldığı sorumluluğun da bir göstergesidir. Bu çalışmada, yazar Marcel Beyer’den yola çıkılarak iletişimsel ve kuşak belleğinin okuyucuya neden ve nasıl aktarıldığı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İkinci Dünya Savaşı, Anımsama Kuşağı, İletişimsel bellek, Kuşak belleği, Marcel Beyer

FICTIONALIZING THE UNWITNESSED HISTORY IN GERMAN LITERATURE: A CASE OF MARCEL BEYER

Öz

The present study examines the perspectives of the third post-war generation of writers on history in German literature after World War II. The second post-war generation was replaced by the third generation, especially after the fall of the Berlin Wall, with the start of a "new post-war literature" (Garbe: 2002). Communicating styles of narrating historical events in literary texts indicate different reference points about the past. The present research seeks to understand the motives behind memory work related to the Nazi period and the Jewish Holocaust practised by third-generation authors who did not witness the Second World War and its aftermath by themselves, contrary to the first- and second-generation writers. The literary works of Marcel Beyer have been analyzed as an example of a third-generation author, along with the examination of the content and formal characteristics of communicative and cultural memory of different generations of authors. Marcel Beyer has used modern and post-modern narration techniques in his novels "Flughunde"(1995), "Spione" (2000) and "Kaltenburg" (2008) to stage historical information and details of the Nazi period and after, with fictional elements. The fact that Marcel Beyer constructs his novels based on people's memories and events in official history also indicates his responsibility towards his generation's history. Based on the author Marcel Beyer's work, this study examines why and how communicative and generational memory is transferred to the reader.

Anahtar Kelimeler

Second World War, Reminiscence Generation, Communicative memory, Generational memory, Marcel Beyer

Kaynakça

• Abel, J. (2018). Die Essays Marcel Beyers, In: Christian Klein (Hg.) Marcel Beyer: Perspektiven auf Autor und Werk. Stuttgart: J.B.Metzler Verlag.
• Agazzi, E. (2005). Erinnerte und rekonstruierte Geschichte. Drei Generationen deutscher Schriftsteller und die Fragen der Vergangenheit. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
• Ammon von, F. (2018). “Muskatplüts Hofton ist hier unbekannt.” Marcel Beyer, das Mittelalter und die Germanistik. In: Christian Klein (Hg.) Marcel Beyer: Perspektiven auf Autor und Werk. J.B.Metzler, Stuttgart: J.B.Metzler Verlag.
• Assmann, A. (2006). Der lange Schatten der Vergangenheit. Erinnerungskultur und Geschichtspolitik. München: Verlag C.H. Beck.
• Assmann, A. (2007). Geschichte im Gedӓchtnis. Von der individuellen Erfahrungzur öffentlichen Inszenierung. München: Verlag C.H. Beck.
• Assmann, A. (2011). History from a Bird’s Eye View: Reimagining the Past in Marcel Beyer’s Kaltenburg, In: Anne Fuchs, Kathleen James-Chakraborty and Linda Shortt (Edit.) Debating German Cultural Identity since 1989. New York: Camden House, Rochester.
• Assmann, J. (2015). Kültürel Bellek. Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik, (Çev. Ayşe Tekin), İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
• Braun, M. (2013). Wem gehört die Geschichte? Erinnerungskultur in Literatur und Film, Münster: Aschendorff Verlag.
• Bude, H. (1997). Die Achtundsechziger Generation im Familienroman der Bundesrepublik. In: H. König, W. Kuhlmann und K. Schwabe (Hgg.). Vertuschte Vergangenheit. Der Fall Schwerte und die NS- Vergangenheit der deutschen Hochschule (p.287-300). München: C.H. Beck.
• Bude, H. (1987). Deutsche Karrieren. Lebenskonstruktionen sozialer Aufsteiger aus der Flakhelfer-Generation, Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.
• Erll, A. (2005). Kollektives Gedӓchtnis und Erinnerungskulturen. Stuttgart/Weimar: Walter de Gruyter.
• Garbe, J. (2002). Deutsche Geschichte in deutschen Geschichten der neunziger Jahre, Würzburg: Königshausen& Neumann.
• Halbwachs, M. (1992). On Collective Memory, (Edit and Trans. Levis A. Coser), Chicago: The University of Chicago Press.
• Herbert, U. (2014). Geschichte Deutschlands im 20. Jahrhundert, München: Verlag C. H. Beck. Howe, N. & Strauss, W. (1992). The New Generation Gap, The Atlantic Monthly, December,Volume 270/6, 67-89.
• Koselleck, R. (2002). Formen und Traditionen des negativen Gedӓchtnisses. In: V. Knigge und N. Frei (Hgg.). Verbrechen erinnern: Die Auseinandersetzung mit Holocaust und Völkermord. München: Verlag C.H. Beck.
• Mannheim, K. (1928). Das Problem der Generationen, Kölner Vierteljahrshefte für Soziologie 7, 309-330.
• Nora, P. (2006). Hafıza Mekânları. (Çev. M. E. Özcan), Ankara: Dost Kitabevi.
• Reulecke, J. (2008). Generation/Generationality, Generativity and Memory, In: Astrid Erll, Ansgar Nünning (Hgg.), Cultural Memory Studies:An International and Interdisciplinary Handbook, Berlin: Walter de Gruyter.
• Ricoeur, P. (2017). Hafıza, Tarih, Unutuş, (Çev. M. E. Özcan), İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Rode, M. B. (2003). Auskünfte von und über Marcel Beyer, Lehrstuhl für Neuere deutsche Literaturwissenschaft, Universitӓt Bamberg.
• Traverso, E. (2019). Geçmişi Kullanma Kılavuzu. Tarih, Bellek, Politika (Çev. Işık Ergüden), İstanbul: İletişim Yayıncılık. Weigel, S. (2005). Zur Dialektik von Geschlecht und Generation um 1800. Stifters Narrenburg als Schauplatz von Umbrüchen im genealogischen Denken, In: Sigrid Weigel, Ohad Parners, Ulrike Vedder und Stefan Willer (Hgg.), Generation. Zur Geneaologie des Konzepts – Konzepte von Genealogie, München: Wilhelm Fink Verlag.
• http://stellwerk-magazin.de/magazin/artikel/2015-11-04-interview-marcel-beyer, date of access: 04.04.2018.
• http://www.berlinerzimmer.de/eliteratur/marcel_beyer_inteview.htm, “Ich bin vom Klischeebild des Bösen abgekommen – Interview im Berliner Zimmer: Jasmin Herold im Gespräch mit Marcel Beyer”. In: Der Tagesspiegel, date of access: 01.04 .2018.
• http://www.deutschlandfunk.de/marcel-beyer-das-blindgeweinte-jahrhundert-von-der- kraft.700.de.html?dram:article_id=389056, date of access: 06.05.2018.