GÜNCEL KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARINA KURGUSAL OLMAYAN BİR YAKLAŞIM: ŞİDDET, DİN VE KÜLTÜR ARASINDAKİ BAKIŞIMSIZLIK

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 347 - 375, 25.09.2023

Mustafa Güleç

Öz

Kamusal söylemde, tipik olarak birbirinden farklı iki kavram olan "din" ve "şiddet", kitle iletişim araçları vasıtasıyla günümüzde sıklıkla aynı bağlamda kullanılmaktadır. Bu sürecin bir sonucu olarak, din ve şiddet o kadar tartışılmaz bir biçimde iç içe geçmiş görünmektedir ki, bu birlikteliği sorgulamak bile anlamsız bir eylem olarak değerlendirilebilmektedir. İnsan algısının ana yönlendirici unsuru olarak din, şiddet ve kitle iletişim araçları arasındaki kavramsal veya algısal bağlantılar, bu makalede gösterilmekte ve bu doğrultuda tartışılmaktadır. Algı öyle bir biçimde yönetilmektedir ki, din gibi özünde ve ontolojik olarak barış üreten bir kurum bile kitle iletişim araçları vasıtasıyla şiddet gibi zıt anlamlılarıyla sorunsuz bir biçimde yan yana getirilebilmekte ve anılabilmektedir. Aslında, bu iki kavramın, bir dikotominin iki zıt ucunu oluşturması gerekir. Ancak, bu durumda, söz konusu ikili karşıtlık kurnazca, dinin doğrudan şiddet ve terörle eşitlendiği ve tam tersinin yani şiddet ve terörün de din ile birlikte bir solukta anılabildiği tekilliğe dönüştürülmektedir. Kitle iletişim araçlarının bu dönüşüm sürecindeki belirleyici rolü, düşünce denetimi de dikkate alınarak, eleştirel bir biçimde tartışılmaktadır. Bu bağlamda, gerekli rızayı ya da itirazı üretirken, düşünce ve eylem denetimi uygulamak için sert ve yumuşak güç kullanımının olası işlevleri ön plana çıkarılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din, Şiddet, Kitle İleitişim Araçları, Terör, Kültür, Düşünce Denetimi, Sert ve Yumuşak Güç

A NON-FICTIONAL APPROACH TO CURRENT MASS MEDIA: ASYMMETRY BETWEEN VIOLENCE, RELIGION AND CULTURE

Öz

In public discourse, the two typically different concepts “religion” and “violence” are frequently used nowadays in the same context through the agency of mass media. As a result of this process, religion and violence seem so indisputably intertwined that even questioning this combination can be considered meaningless. The conceptual or perceptive connections between religion, violence and mass media as main guiding elements of human perception are illustrated and accordingly discussed in this paper. The perception is managed in such a manner that even intrinsically and ontologically a peace generating institution like religion can smoothly be put and mentioned together with its antonyms such as violence through the medium of mass media. In fact, these two concepts should form the two opposite ends of a dichotomy. However, in this case, the binary opposition concerned is transformed cunningly into the singularity, in which religion is directly equated with violence and terror and vice versa, in which violence and terror can be mentioned in the same breath as religion. The decisive role of mass media in this transformation process is also critically discussed by taking thought control into account. In this respect, probable functions of the use of hard and soft power are brought to the fore in order to exert thought and action control whilst manufacturing necessary consent or dissent.

Anahtar Kelimeler

Religion, Violence, Mass Media, Terror, Culture, Thought Control, Soft and Hard Power

Kaynakça

• Aydın, Nurullah. 2012. Küresel Terör ve Terörizm, Medeniyetler Çatışması mı, Medeniyetler Uzlaşması mı? İstanbul: Kum Saati Yayın Dağıtım.
• Dedeoğlu, Gözde. 2014. Demokrasi, Basın ve Haber Etiği: Eleştirel Söylem Çözümlemesi Yaklaşımıyla Bir İnceleme. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Elsässer, Jürgen. 2015. Batılı Gizli Servislerden IŞİD’e Giden Yol. Çevirmen: Emre Ertem, 2. Basım. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Güleç, Mustafa. 2019. “Hollanda Bağlamında Göçmen Kimliği” in: Semra Kılıç Karatay & Farhad Mikayilov (eds.). Proceeding Book, Atlas International Congress on Social Sciences IV, October 18-20, 2019. Ankara: ISPEC Publishing House.
• Herman, Edward S & Chomsky, Noam. 1994. Manufacturing Consent: The Political Economy of the Mass Media. London: Vintage Publishing.
• Kurnaz, Atilla & Alsancak, Fatmanur. 2022. “Avrupa’da İslam Karşıtlığına Güncel Bakış” in: Jass Studies – The Journal of Academic Social Science Studies, 15 (92) p. 161-182.
• Öymen, Onur. 2014. Bir Propaganda Silahı Olarak Basın: Dünyada ve Türkiye’de sansür, baskı ve yönlendirme. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Saraçlı, Murat. 2019. “Zenofobi (Yabancı Düşmanlığı) ve İslamofobi Sorunları Çerçevesinde Avrupa Birliği’nin Göç Sorununa Yaklaşımları” in: Bilal Karabulut, Mustafa Nail Alkan, Fırat Purtaş, Kadir Ertaç Çelik (eds.) Kimlik ve Göç ve Çalışmaları Uluslararası Sempozyum Bildiri E-Kitabı. Ankara: Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Taştekin, Fehim. 2016. Karanlık Çöktüğünde, IŞİD: Din Adına Şiddetin Dünü ve Bugünü. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık.
• Türkyılmaz, Ümran. 2021. Amin Maalouf’un Penceresinden Göç ve Kimlik. Ankara: Gazi Kitabevi.