SIRA DIŞI KAHRAMANLAR, GERÇEKÜSTÜ ATMOSFERLER: GRASS’IN “TENEKE TRAMPET” VE RUSHDIE’NİN “GECEYARISI ÇOCUKLARI” ROMANLARINDA BÜYÜLÜ GERÇEKÇİ ÖGELERİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 293 - 308, 25.09.2023

Derya Koray Düşünceli , Gonca Kişmir

Öz

Gerçek ile fantastik unsurların birleştiği bir akım olarak tanımlanan büyülü gerçeklik kavramı, edebiyatta özellikle 20. yüzyılda sosyo-politik ve ekonomik açıdan yaşananların anlatıldığı sayısız romanda göze çarpmaktadır. Çağdaş Alman Edebiyatı yazarlarından Günter Grass, “Teneke Trampet” (Die Blechtrommel, 1959) romanında İkinci Dünya Savaşı’nda ve sonrasında yaşananları büyümeyi reddeden cüce Oskar Matzerath’in gözünden anlatır. Hint asıllı İngiliz yazar Salman Rushdie, “Geceyarısı Çocukları” (Midnight’s Children) adlı romanında ise telepati yeteneği olan ana karakter Salim Sina’nın hayatı ekseninde Hindistan’ın bağımsızlık süreciyle birlikte politik ve sosyal değişimlerin izdüşümlerini aktarır. Bu çalışmada büyülü gerçekçiliğin önde gelen kuramcılarından Wendy B. Faris’in büyülü gerçekçilik tanımı ve sınıflandırması kullanılarak, romanlarda politik ve tarihsel olayların büyülü gerçekçilik ögeler ile nasıl kurgulandığı ve bu ögeler arasındaki benzerlikler ile farklılıklar karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalı çalışmada, ayrıca romanlarda doğaüstü durumlarla ve sıra dışı ana karakterlerle politik ve tarihi atmosferin nasıl yeniden biçimlendirildiği ve neye işaret ettikleri de irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Büyülü Gerçekçilik, Büyülü Gerçekçi Roman, Günter Grass, Salman Rushdie

EXTRAORDINARY HEROES, SURREAL ATMOSPHERES: A COMPARISON OF MAGICAL REALIST ELEMENTS IN GRASS’S “TIN TRUMPET” AND RUSHDIE’S “MIDNIGHT’S CHILDREN”

Öz

The concept of magical reality, which is defined as a movement in which real and fantastic elements are combined, stands out in numerous novels in literature, especially in the 20th century, in which socio-political and economic events are described. Günter Grass, one of the writers of contemporary German literature, in his novel “The Tin Drum” (Die Blechtrommel, 1959) describes the events of the Second World War and its aftermath through the eyes of Oskar Matzerath, a dwarf who refuses to grow up. In his novel “Midnight’s Children” (1981) Salman Rushdie, a British writer of Indian origin, conveys the projections of political and social changes with the independence process of India through the life of the main character Salim Sina, who has the ability of telepathy. This study uses the definition and classification of magical realism by Wendy B. Faris, one of the leading theorists of magical realism, to compare how political and historical events in novels are constructed with magical realism elements and the similarities and differences between these elements. In this comparative study, it is also analyzed how the political and historical atmosphere is reshaped by supernatural situations and extraordinary main characters in the novels and what they signify.

Anahtar Kelimeler

Magical Realism, Magical Realist Novel, Günter Grass, Salman Rushdie

Kaynakça

• Albayrak, K. (2017). Heterokroni Olarak Ev: Andreas Maier’in “Das Haus” Adlı Eserinde Mekân ve Bellek. Idil Sanat ve Dil Dergisi, 39 (6), s. 3075-3089. DOI: 10.7816/idil-06-39-06 [12.09.2023].
• Albayrak, K. (2017). Heterokroni Olarak Ev: Andreas Maier’in “Das Haus” Adlı Eserinde Mekân ve Bellek. Idil Sanat ve Dil Dergisi, 39 (6), s. 3075-3089. DOI: 10.7816/idil-06-39-06 [12.09.2023].
• Altınkaya, A. (1997). Phantasie und Wirklichkeit im Roman Die Blechtrommel von Günter Grass (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Altınkaya, A. (1997). Phantasie und Wirklichkeit im Roman Die Blechtrommel von Günter Grass (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Arargüç, M. F. (2016). Büyülü Gerçekçilik ve Louis de Berniéres’nin Latin Amerika Üçlemesi. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Arargüç, M. F. (2016). Büyülü Gerçekçilik ve Louis de Berniéres’nin Latin Amerika Üçlemesi. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Aytaç, G. (2012). Çağdaş Alman Edebiyatı. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Aytaç, G. (2012). Çağdaş Alman Edebiyatı. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Balduf, A., Nunzio, N. D., Plütz, M. ve Neuhaus, L. (2015). Realität vs. Fiktion. Günter Grass’ “Blechtrommel” als autobiographischer und historischer Roman. München: GRIN Verlag.
• Balduf, A., Nunzio, N. D., Plütz, M. ve Neuhaus, L. (2015). Realität vs. Fiktion. Günter Grass’ “Blechtrommel” als autobiographischer und historischer Roman. München: GRIN Verlag.
• Carpentier, A. (1995). The Baroque and The Marvelous Real. In: L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.) Magical Realism: Theory, History, Community (p. 89-108). N.C.: Duke University Press.
• Carpentier, A. (1995). The Baroque and The Marvelous Real. In: L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.) Magical Realism: Theory, History, Community (p. 89-108). N.C.: Duke University Press.
• Dönen, G. (2013). Uwe Timm’in “Sıcak Yaz”ında Konu, Sembol ve Motif Yapısı (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dönen, G. (2013). Uwe Timm’in “Sıcak Yaz”ında Konu, Sembol ve Motif Yapısı (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Emir, D. ve Diler, H. E. (2011). Büyülü Gerçekçilik: Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm ve Angela Carter’ın Büyülü Oyuncakçı Dükkânı İsimli Eserlerinin Karşılaştırması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), s. 51-62. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4772/65677 [11.09.2023].
• Emir, D. ve Diler, H. E. (2011). Büyülü Gerçekçilik: Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm ve Angela Carter’ın Büyülü Oyuncakçı Dükkânı İsimli Eserlerinin Karşılaştırması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), s. 51-62. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4772/65677 [11.09.2023].
• Erdem, S. (2011). Büyülü Gerçekçilik ve Halk Anlatıları. Milli Folklor Dergisi, 91, s. 175-188. Erişim adresi: https://atif.sobiad.com/index.jsp?modul=makale-goruntule&id=L-AgDXUBu-adCBSEKRZ5 [5.08.2023].
• Erdem, S. (2011). Büyülü Gerçekçilik ve Halk Anlatıları. Milli Folklor Dergisi, 91, s. 175-188. Erişim adresi: https://atif.sobiad.com/index.jsp?modul=makale-goruntule&id=L-AgDXUBu-adCBSEKRZ5 [5.08.2023].
• Faris, W. B. (1995). Scheherazade’s Children: Magical Realism and Postmodern Fiction. In: L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.) Magical Realism: Theory, History, Community (p. 163-190). Durham & London: Duke University Press.
• Faris, W. B. (1995). Scheherazade’s Children: Magical Realism and Postmodern Fiction. In: L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.) Magical Realism: Theory, History, Community (p. 163-190). Durham & London: Duke University Press.
• Faris, W. B. (2004). Ordinary Enchantments: Magical Realism and The Remystification of Narrative. Nashville: Varderbilt University press.
• Faris, W. B. (2004). Ordinary Enchantments: Magical Realism and The Remystification of Narrative. Nashville: Varderbilt University press.
• Grass, G. (2016) Teneke Trampet (Çev. Fikret Çalışlar). Ankara: Akılçelen Yayıncılık.
• Grass, G. (2016) Teneke Trampet (Çev. Fikret Çalışlar). Ankara: Akılçelen Yayıncılık.
• Guenther, I. (1995). Magic Realism, New Objectivity, and the Arts during the Weimar Republic. In: L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.) Magical Realism: Theory, History, Community (p. 33-74). Durham & London: Duke University Press.
• Guenther, I. (1995). Magic Realism, New Objectivity, and the Arts during the Weimar Republic. In: L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.) Magical Realism: Theory, History, Community (p. 33-74). Durham & London: Duke University Press.
• Kalay, F. ve Akar, M. (2013). Rushdie’nin Geceyarısı Çocukları ve Grass’ın Teneke Trampet Adlı Romanlarında Tarih ile Bütünleşmiş Bedenler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (13), s. 155-176. DOI: 10.14520/adyusbd.500
• Kalay, F. ve Akar, M. (2013). Rushdie’nin Geceyarısı Çocukları ve Grass’ın Teneke Trampet Adlı Romanlarında Tarih ile Bütünleşmiş Bedenler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (13), s. 155-176. DOI: 10.14520/adyusbd.500
• Kaya, Ü. (2005). Strukturelemente in der Blechtrommel. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 45 (1), s. 11-25. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/dtcfdergisi/issue/66771/1044159 [08.08.2023].
• Kaya, Ü. (2005). Strukturelemente in der Blechtrommel. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 45 (1), s. 11-25. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/dtcfdergisi/issue/66771/1044159 [08.08.2023].
• Kişmir, A. (2018). Pakistan’ın Bedbaht Nesillerini Okumak, Anlamak ve Anlatmak. İstanbul: Demavend Yayınları.
• Kişmir, A. (2018). Pakistan’ın Bedbaht Nesillerini Okumak, Anlamak ve Anlatmak. İstanbul: Demavend Yayınları.
• Loesch, S. (2010). Moderne Pikareske Romane? Ein Vergleich Zwischen Günter Grass’ Die Blechtrommel und Saul Bellows The Adventures of Augie March (Yüksek Lisans Tezi) Alabama Üniversitesi, Alabama. Okçul, M. (2022). Büyülü Gerçekçilik ve Bazuka Kitabındaki Yansıması. Külliye, 3 (2), s. 125-141. DOI: 10.48139/aybukulliye.1162927
• Loesch, S. (2010). Moderne Pikareske Romane? Ein Vergleich Zwischen Günter Grass’ Die Blechtrommel und Saul Bellows The Adventures of Augie March (Yüksek Lisans Tezi) Alabama Üniversitesi, Alabama. Okçul, M. (2022). Büyülü Gerçekçilik ve Bazuka Kitabındaki Yansıması. Külliye, 3 (2), s. 125-141. DOI: 10.48139/aybukulliye.1162927
• Okuyucu, E. D. (2019). Büyülü Gerçekçilik ve İhsan Oktay Anar’ın Romanlarındaki İzleri (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Okuyucu, E. D. (2019). Büyülü Gerçekçilik ve İhsan Oktay Anar’ın Romanlarındaki İzleri (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özüm, A. (2013). Onat Kutlar’ın İshak ve Bilge Karasu’nun Göçmüş Kediler Bahçesi’ndeki Büyülü Gerçekçi Ögeler. Bilig, Yaz 2013/ 66, s. 179-204. Erişim adresi: https://bilig.yesevi.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/2405-published.pdf [5.7.2023].
• Özüm, A. (2013). Onat Kutlar’ın İshak ve Bilge Karasu’nun Göçmüş Kediler Bahçesi’ndeki Büyülü Gerçekçi Ögeler. Bilig, Yaz 2013/ 66, s. 179-204. Erişim adresi: https://bilig.yesevi.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/2405-published.pdf [5.7.2023].
• Rushdie, S. (2000). Geceyarısı Çocukları (Çev. Aslı Biçen). İstanbul: Metis Yayınları.
• Rushdie, S. (2000). Geceyarısı Çocukları (Çev. Aslı Biçen). İstanbul: Metis Yayınları.
• Schranz, H. C. (2009). Von Magischen Realisten und Weißen Tigern”. Die Entwicklung der indo-englischen Literatur nach Salman Rushdies Midnight’s Children (Doktora Tezi), Viyana Üniversitesi, Viyana.
• Schranz, H. C. (2009). Von Magischen Realisten und Weißen Tigern”. Die Entwicklung der indo-englischen Literatur nach Salman Rushdies Midnight’s Children (Doktora Tezi), Viyana Üniversitesi, Viyana.
• Toyman, Y. Ö. (2006). Nazlı Eray’ın Roman Dünyasında Düşsü ve Büyülü Gerçekçiliğin Kurgusu ile Fantastik Unsurlar. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Toyman, Y. Ö. (2006). Nazlı Eray’ın Roman Dünyasında Düşsü ve Büyülü Gerçekçiliğin Kurgusu ile Fantastik Unsurlar. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Turgut, C. Ö. (2003). Latife Tekin’in Yapıtlarında Büyülü Gerçekçilik (Yüksek Lisans Tezi). Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.
• Turgut, C. Ö. (2003). Latife Tekin’in Yapıtlarında Büyülü Gerçekçilik (Yüksek Lisans Tezi). Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.
• Walter, R. (1993). Magical Realism in Contemporary Chicano Fiction. Frankfurt am Main: Vervuert Verlag. Wormweg, H. (1996). Günter Grass mit Selbstzeug-nissen und Bilddokumenten. Hamburg: Rowohlt Taschenbuch Verlag.
• Walter, R. (1993). Magical Realism in Contemporary Chicano Fiction. Frankfurt am Main: Vervuert Verlag. Wormweg, H. (1996). Günter Grass mit Selbstzeug-nissen und Bilddokumenten. Hamburg: Rowohlt Taschenbuch Verlag.
• Yağcı, N. K. (2021). Psikanalistik Edebiyat Kuramı Bağlamında Julio Cortazar, Cristina Fernandez Cubas ve İnci Aral Öykülerinde Tekinsizlik (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Ankara.
• Yağcı, N. K. (2021). Psikanalistik Edebiyat Kuramı Bağlamında Julio Cortazar, Cristina Fernandez Cubas ve İnci Aral Öykülerinde Tekinsizlik (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Ankara.
• Yentür, H. (2021). Animasyon ve Büyülü Gerçekçilik (Sanatta Yeterlik Tezi). Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Eskişehir.
• Yentür, H. (2021). Animasyon ve Büyülü Gerçekçilik (Sanatta Yeterlik Tezi). Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Eskişehir.
• Zamora, L. P. (1995). Magical Romance / Magical Realism: Ghosts in U.S. and Latin American Fiction. In: L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.) Magical Realism: Theory, History, Community (p. 497-550). Durham & London: Duke University Press.
• Zamora, L. P. (1995). Magical Romance / Magical Realism: Ghosts in U.S. and Latin American Fiction. In: L. P. Zamora & W. B. Faris (Eds.) Magical Realism: Theory, History, Community (p. 497-550). Durham & London: Duke University Press.
• Zamora, L. P. ve Faris, W. B. (Ed.). (1995). Magical Realism – Theory, History, Community. Durham & London: Duke University Press.
• Zamora, L. P. ve Faris, W. B. (Ed.). (1995). Magical Realism – Theory, History, Community. Durham & London: Duke University Press.