DEPREMZEDELERİN DEPREM OLGUSUNU ANLAMLANDIRMA TUTUMLARINA DİNÎ VE SOSYOLOJİK BİR BAKIŞ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 439 - 459, 21.10.2023

Hayrettin Karadeniz , Yavuz Güven Met

Öz

Bu çalışma 06.02.2023 ve 20.02.2023 tarihlerinde Türkiye’de meydana gelen deprem ve bu felaketten etkilenen depremzedelerin deprem olgusunu algılama ve anlamlandırma tutumlarını konu edinmektedir. Türkiye’nin bir deprem ülkesi olması hasebiyle kendi özel tarihi boyunca sürekli yüzleştiği bu doğal afet, meydana geldiği coğrafyada büyük yıkımlara sebep olmakta ve toplumsal hayatın işleyişini tehdit eder hale gelmektedir. Afetzedelerin depreme dair görüş ve tutumlarını analiz etmeye çalıştığımız bu araştırma kapsamında deprem bölgesinden Giresun’a gelen depremzedelerle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Özünde nitel bir çalışma olan bu araştırmada bazı kantitatif verilerden de yararlanılmış olup, deprem olgusu hermeneutik bir perspektiften irdelenmeye çalışılmıştır. Araştırmada, literatür üzerinden Türkiye’nin deprem tarihine ve bir risk faktörü olarak deprem gerçeğine değinilmiş ve yapılan görüşmelerden yola çıkarak depremi farklı bireylerin farklı yorumlama biçimleri incelenmiştir. Bu kapsamda katılımcılar depremi algılama ve yorumlama hususunda farklı görüş benimsemiş olsalar da bile daha çok dinsel ve ilahi anlamlar yüklemişlerdir. Ancak büyük bir çoğunluk binaların yıkılma sebebini bizzat insanların sorumsuzluklarına ve meslek etiğinin zafiyetine dayandırmıştır. Katılımcıların çoğu, insanların işledikleri günahlar/kötülükler depremi tetiklediğini iddia ederken daha az bir katılımcı da fay hatlarının kırılması depreme sebep olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Depremzede, Kader, Günah, Ahlak

A RELIGIOUS AND SOCIOLOGICAL OVERVIEW OF THE ATTITUDES OF EARTHQUAKE VICTIMS TO MAKE SENSE OF THE EARTHQUAKE PHENOMENON

Öz

This study focuses on the earthquake that struck Turkey on 06/02/2023 and 20/02/2023 and the attitudes of earthquake victims influenced by this disaster toward perceiving and making sense of the earthquake phenomenon. As Turkey is an earthquake country, this natural disaster, which it has constantly faced throughout its special history, causes great destruction in the geography where it occurs and threatens the functioning of social life. In the context of this research, where we tried to analyze the views and attitudes of disaster survivors about the earthquake, in-depth interviews were held with earthquake survivors who came to Giresun from the earthquake zone. In this study, which is basically a qualitative study, some quantitative data were also utilized and the earthquake phenomenon was tried to be analyzed from a hermeneutic perspective. In the study, Turkey's earthquake history and the reality of earthquake as a risk factor were discussed through the literature, and the different ways of interpreting the earthquake by different individuals were analyzed based on the conducted interviews. In this context, even though the participants had different views on the perception and interpretation of the earthquake, they mostly attributed religious and divine meanings to it. However, a large majority attributed the cause of the collapse of the buildings to the irresponsibility of the people themselves and the lack of professional ethics. Most of the participants argued that the earthquake was triggered by the sins/evils committed by people, while a smaller number of participants believed that the breakage of fault lines caused the earthquake.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, earthquake victims, fate, sin, ethics.

Etik Beyan

Etik Beyan formu eklenmiştir.

Kaynakça

• Arslan, A. (2018). Felsefeye giriş. (26th ed.). BB101 Yayınları-17.
• Arslan, M. (2019). İslâm iş ahlakının temelleri ve İbn Haldun'da ahlak medeniyet ilişkisi. İbn Haldun Çalışmaları Dergisi, 4(1), 101-128.
• Beck, U. (1994). The reinvention of politics: towards a theory of reflexive modernization. (In) U. Beck, A. Giddens and S. Lash (eds.), Reflexive Modernization, pp. 1-55.
• Çakır, B. (2007). Belirsizlik ve korkunun yeni düzenin oluşmasına katkısı. Sosyoloji Konferansları-Istanbul Journal of Sociological Studies, 0(36), 63-82. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/100938
• Çuhacı, A. (2007). Ulrıch Beck'in risk toplumu kuramı. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(14), 129-157.
• Dural, H. (2011). HAARP ve deprem silahları uydurmacası. https://www.academia.edu/38512962/HAARP_ve_Deprem_Silahlari_Uydurmacasi.pdf
• Harvey, V. A. (1994). Hermenötik. (A. Güç, Trans.). Uludağ İlahiyat Dergisi 6(6), 343-355. https://acikerisim.uludag.edu.tr/bitstream/11452/13900/1/6_6_25.pdf
• Karakuş, U. (2013). Depremi yaşamış ve yaşamamış öğrencilerin deprem algılarının, metafor analizi ile incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(29), 97-116.
• Karaosman, M. (2020, September-October). Kur’ân’dan Hareketle Doğal Âfetlerin ve Salgın Hastalıkların İlâhî Bir Ceza Olarak Nitelendirilmesi Sorunu. Tefsir Araştırmaları Dergisi, 4(2) 98-120. https://doi.org/10.31121/tader.781039
• Karapınar, A. (2018). Hermeneutik metodoloji; “2001: a space odyssey” filmi üzerine hermeneutik bir inceleme. Yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karataş, K. (1999, September-October). Depremin Düşündürdükleri. Ufkun Ötesi Aylık Dergi-3, pp. 4-6.
• Kumbasar, N. (2023). Mühendislik etiği ve güçlendirme. Türkiye Mühendislik Haberleri, 423 - 2003/1.
• Kur’an-ı Kerim (2011). (H. Altuntaş & M. Şahin, Trans., 12th ed.). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Levinas, E. (1993). God, Death and Time. (B. Bergo, Trans., 2000). Stanford University Press. https://grattoncourses.files.wordpress.com/2013/08/emmanuel-levinas-bettina-bergo-god-death-and-time-2000.pdf
• Özmen, C. (2022). İbn Haldun’un ahlak kuramında karakter gelişimini engelleyen faktörler. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 124-136. DOI:10.33437/ksusbd.971769.
• Ritzer, G. (2012). Modern Sosyoloji Kuramları, (H. Hülür, Trans.). De Ki Yayınları.
• Temiz, Y. E. (2019). İlk yetişkinlik dönemindeki bireylerde dua ve başa çıkma tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6 (1), 177-206.
• Yelboğa, N. (2023). Kahramanmaraş depremi özelinde travmatik yas ve sosyal hizmetin yas danışmanlığı müdahalesi. International Journal of Social Sciences, 7(1) , 97-121. doi: http://dx.doi.org/10.30830/tobider.sayi.13.6
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (8th facsimile). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, E. (2008). Risk toplumunda (depremle) yaşamak. Akademik İncelemeler Dergisi, 3(1), 75-85.
• Yıldız, N. (2011) Etik ile ahlak ayırımı. Felsefe Arkivi, 23-36.
• Giresun Valiliği. (February 24, 2023). Deprem bölgelerine yardım ve Giresun'daki depremzede vatandaşlarımız. 2023/43 Nolu Basın Bülteni. http://www.giresun.gov.tr/bulten-no-202343-giresun-valiligi---deprem-bolgelerine-yardim-ve-giresundaki-depremzede-vatandaslarimiz-24022023
• Giresun Valiliği. (April 28, 2023). Deprem bölgelerine yardım ve Giresun'daki depremzede vatandaşlarımız ile askıda gıda kampanyası. 2023/129 Nolu Basın Bülteni. http://www.giresun.gov.tr/bulten-no-2023129-giresun-valiligi---deprem-bolgelerine-yardim-ve-giresundaki-depremzede-vatandaslarimiz-ile-askida-gida-kampanyasi-28042023
• Giresun Valiliği. (May 5, 2023). Deprem bölgelerine yardım ve Giresun'daki depremzede vatandaşlarımız ile askıda gıda kampanyası. 2023/130 Nolu Basın Bülteni. http://www.giresun.gov.tr/bulten-no-2023130-giresun-valiligi---deprem-bolgelerine-yardim-ve-giresundaki-depremzede-vatandaslarimiz-ile-askida-gida-kampanyasi-05052023
• Giresun Valiliği. (May 25, 2023). Deprem bölgelerine yardım ve Giresun'daki depremzede vatandaşlarımız. 2023/137 Nolu Basın Bülteni. http://www.giresun.gov.tr/bulten-no-2023137-giresun-valiligi---deprem-bolgelerine-yardim-ve-giresundaki-depremzede-vatandaslarimiz
• İçişleri Bakanlığı. (April 14, 2023). Bakanımız Sn. Süleyman Soylu, Kahramanmaraş afet koordinasyon merkezinde açıklamalarda bulundu https://www.icisleri.gov.tr/bakanimiz-sn-suleyman-soylu-kahramanmaras-afet-koordinasyon-merkezinde-aciklamalarda-bulundu
• KRDAE. (2023). 06 Şubat 2023 Sofalıcı- Şehitkamil- Gaziantep; Ekinözü- Kahramanmaraş ve 20 Şubat 2023 Hatay depremleri ön değerlendirme raporu. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü. http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/wp-content/uploads/2023/02/022023_Kahramanmaras-Gaziantep_Hatay_-BDTIM_On_degerlendirme_raporu.pdf (Access: July 7, 2023).
• T.C. AFAD Başkanlığı (May 1, 2023). Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremler hk. basın bülteni-36. https://www.afad.gov.tr/kahramanmarasta-meydana-gelen-depremler-hk-36