THE COMPARATIVE EXAMINATION OF TURKISH TRANSLATIONS OF ANTOINE DE SAINT-EXUPÉRY'S “THE LITTLE PRINCE” IN THE CONTEXT OF THE TARGET-ORIENTED TRANSLATION THEORY

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 4, 133 - 148, 29.12.2023

Sare Nur Cirit , Zeynep Arkan

Öz

Known as one of the most widely read books in the world ‘’The Little Prince’’ was written in 1943 by the French writer Antoine de Saint-Exupery, who was also a pilot. In the work, the world of grown-ups is presented from perspective of a small child. Known as one of the bestsellers, the book has been translated into many languages. In this context the research focuses on the book titled ‘’The Little Prince’’. The aim of this study is to descriptively examine the translations of Antoine de Saint-Exupery's ‘’The Little Prince’’ by Ayşe Nur (Azra Erhat) and Tomris Uyar and comparing them according to Gideon Toury’s ‘’Target Oriented Translation Theory’’ initial norms. Related to this, fifteen examples were selected from the translations and evaluated whether the examples are ‘’acceptable’’ or ‘’adequate’’. The data of the research were evaluated using the descriptive analysis method. In the light of findings obtained from the study, Tomris Uyar’s translation preferences were considered as ‘’acceptable translation’’ in the cause of her choices being more target oriented. On the other hand Ayşe Nur (Azra Erhat)’s translation preferences were evaluated as ‘’adequate translation’’ because they were made by adhering more closely to the source language. Based on the finding obtained, it is recommended to evaluate the selected examples within a different framework of another theory. In addition, examining translation samples from the field of children’s literatura in various languages under different theories will contribute to the field.

Anahtar Kelimeler

Translation Studies, Target-Oriented Theory, Gideon Toury, Antoine de Saint-Exupery, The Little Prince

ANTONIE DE EXUPERY’NİN ‘’KÜÇÜK PRENS’’ ESERİNİN TÜRKÇE ÇEVİRİLERİNİN EREK ODAKLI ÇEVİRİ KURAMI BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ

Öz

Dünyada en çok okunan kitaplardan biri olarak bilinen ‘’Küçük Prens’’ 1943 yılında hem pilot hem de yazar olan Fransız Antoine de Saint-Exupey tarafından yazılmıştır. Eser kapsamında yetişkinlerin dünyası küçük bir çocuğun bakış açısı ile sunulmuştur. En çok satılan kitap olarak da tanınan eser pek çok dile çevrilmiştir. Bu bağlamda araştırma ‘’Küçük Prens’’ adını taşıyan bu kitaba odaklanmıştır. Bu çalışmanın amacı, Antoine de Saint-Exupery ‘nin Küçük Prens adlı eserinin Ayşe Nur (Azra Erhat) ve Tomris Uyar tarafından yapılan çevirilerinin Gideon Toury’nin “Erek Odaklı Çeviri Kuramı” öncül normlara göre karşılaştırılarak betimleyici olarak incelenmesidir. Bu bağlamda belirtilen çevirilerden on beş örnek seçilmiş ve örneklerin kuram bağlamında ‘’yeterli çeviri’’ ya da ‘’kabul edilebilir çeviri’’ olup olmadığı değerlendirilmiştir. Çalışma nitel araştırma yöntemi ile yapılmıştır. Çalışma yapılırken veri toplama tekniği olarak doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri betimsel analiz yöntemi ile değerlendirilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular ışığında, Tomris Uyar’ın çeviri tercihlerinin daha erek odaklı ve erek kültüre yakın olduğundan dolayı ‘’kabul edilebilir çeviri’’, Ayşe Nur (Azra Erhat)’un çeviri tercihlerinin daha kaynak dile bağlı kalınarak yapıldığı ve bu yüzden ‘’yeterli çeviri’’ olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulardan hareketle seçilen çeviri örneklerinin başka bir kuram çerçevesinde değerlendirilmesi önerilmiştir. Bunun yanında çocuk edebiyatı alanında çeşitli dillerdeki eserlerin çevirilerinin de farklı kuramlar kapsamında incelenmesinin alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çeviribilim, Erek Odaklı Kuram, Gideon Toury, Antoine de Saint-Exupery, Küçük Prens

Kaynakça

• Akgün, F. (2016). Türkçede Küçük Prens Çevirileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz (Master's thesis, Eastern Mediterranean University (EMU)-Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ)).
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Bengi, I. (1993). Çeviri eleştirisi bağlamında eleştirel bilincin oluşması ve eleştiri, üst-eleştiri, çeviribilim ilişkileri. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 4, 25-50.
• Bengi, I., İnce, Ü., (1995). Çeviri Eğitiminde Kaynak Metni Yorumlamaya ve Çeviri Metni Oluşturmaya Yönelik Yöntem Arayışları: Geniş Bir Bakış Açısı. Çeviribilim, 1, 125-142.
• Demir, E. (2019). Notlarım: Bilimsel Araştırma Paradigmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalı, 1, 17.
• Ece, A., (2007). Erek Odaklı Kuram, Skopos Kuramı ve Bağıntı Kuramı bağlamında çeviri eğitimi. Eğitim Bilimleri Dergisi, (26), 49-58.
• Exupery, A. S. Le Petit Prince, (1987) Paris: Reynal and Hitchcock Yayınevi Fondation Antoine de Saint-Evupery, (2021, Ekim). Jean de Saint Exupery (1863-1904). https://www.antoinedesaintexupery.com/personne/jean-de-saint-exupery-1863-1904/
• Genç, A & Yalçın P. (2021). Jean Cocteau'nun “Dehşet Çocuklar” İsimli Eserinin Erek Odaklı Çeviri Kuramı Işığında Çeviri Stratejileri ve İşlemleri Açısından İncelenmesi. International Journal of Language Academy, 9(3).
• Kocabıçak, (2018, 25 Mart). Tomris Uyar. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/uyar-tomris
• Neydim, N. (2005). Küçükprens çevirilerindeki çevirmen kararlarına erek odaklı bakışla karşılaştırmalı bir inceleme. Studien zur deutschen Sprache und Literatur, (17).
• Öner, I. B. (2001). Çeviribilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Öztürk, G. M. (2021). Gideon Toury’nin Erek Odaklı Çeviri Kuramı Kapsamında Orhan Hançerlioğlu’nun “Ali” Adlı Romanının Gürcüce Çevirisinin İncelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (25), 954-967.
• Toury, G. (1980). In search of a theory of translation. Porter Institute for Poetics and Semiotics, Tel Aviv University, 9-27.
• Toury, G. (2012). Descriptive translation studies: And beyond. Descriptive Translation Studies, 1-366.
• Türk Edebiyatçılar, (2023, 16 Ağustos). Azra Erhat Kimdir? Hayatı ve Eserleri. https://www.turkedebiyatcilar.net/azraerhat-kimdir-hayati-eserleri
• Woods, K. (2004, 6 April). The Little Prince (Translation). TheLittlePrince.pdf (ubc.ca)
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11 baski: 1999-2018).
• Zafer, S., & Söylemez, A. S. (2022). George Orwell'in ‘1984’romanının iki Türkçe çevirisindeki eğretilemeli ifadelerin norm ve eşdeğerlik temelli betimleyici bir incelemesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (26), 1191-1207.
• Zeytinkaya, D. (2016). Gideon Toury’nin Erek Odaklı Kuramı Işığında Bedrettin Tuncel’in İnsandan Kaçan Başlıklı Çevirisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (4), 35-47.