OSMANLIDAN GÜNÜMÜZE MÜZİK POLİTİKALARI EKSENİNDE MEB 2018 ORTAÖĞRETİM MÜZİK ÖĞRETİM PROGRAMLARINDAKİ TÜRK MÜZİĞİ KONU VE KAZANIM SAYILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 157 - 191

Ferhat Şimşek Aslıhan Eruzun Özel

Öz

Bu araştırmada 2018 yılında MEB TTK tarafından hazırlanan 2018 OMDÖP’de (Ortaöğretim Müzik Dersi Öğretim Programı) yer alan Türk müziği konu ve kazanım sayılarının müzik politikaları ekseninde değerlendirilmesi yapılmıştır. Müzik politikaları ekseninde yapılan bir değerlendirme olduğu için Türk müziği öğretimi ile ilgili yapılan “Osmanlıdan günümüze” geçmiş çalışmaların da genel bir değerlendirilmesi yapılmıştır. Türk müziği öğretim uygulamalarının Osmanlıdan itibaren her iktidar döneminde alınan siyâsi kararlarla olumlu ve olumsuz yönlerde etkilendiği ve dönem dönem eğitim-öğretiminin sekteye uğradığı sonucuna ulaşılmıştır. Siyâsi görüşlerin, ideolojilerin müzik eğitim politikalarını yönlendirdiği ve her siyâsi partinin kendi görüşüne daha yakın olan müzik türlerini ön plana çıkardığı gözlemlenmiştir. Osmanlı kültürüne ve geleneğine sık sık vurgu yapan AKP’nin Osmanlı sanatında ayrı bir öneme sahip olan Türk müziği ile ilgili yapılan çalışmaları önemsediği ve MEB TTK tarafından 2018 yılında hazırlanan OMDÖP’de geçmiş yıllara göre Türk müziği konu ve kazanım sayılarına daha fazla yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Türk müziği konu ve kazanım sayılarının bu denli artış göstermesi müziğin farklı türlerinde çalışan bazı akademisyen, eğitimci ve icrâcılar tarafından eleştirilmiş ve müziğin politize edilmeye çalışıldığına dair görüşler sunduğu tespit edilmiştir. Türk müziği eğitimi ve öğretimi ile ilgili atılan olumlu adımların sağ düşünce ekseninde politika yapan siyâsi partiler döneminde olduğu, sol düşünce yapısına sahip siyâsi partilerin Türk müziği eğitimi ve öğretimi hakkında mesafeli davrandıkları sonuçlarına ulaşılmıştır. MEB TTK tarafından hazırlanan 2018 OMDÖP’DE yüzdelik oran olarak da Türk müziği ile ilgili konu ve kazanım sayılarının diğer müzik türlerine göre artış gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Müzik, Türk Müziği, Müzik Eğitimi, Öğretim Programları, MEB, Talim Terbiye Kurulu, MÖDP, Makam, OMDÖP.

ASSESSMENT OF TURKISH MUSIC TOPIC AND ACHIEVEMENT NUMBERS IN THE MINISTRY OF NATIONAL EDUCATION 2018 SECONDARY EDUCATION MUSIC TEACHING PROGRAMS IN THE CONTEXT OF MUSIC POLICIES FROM THE OTTOMAN EMPIRE TO THE PRESENT DAY.

Öz

In this study, an evaluation of the number of topics and learning outcomes related to Turkish music in the 2018 Secondary Education Music Curriculum (OMDÖP) prepared by the Ministry of National Education Board of Education (MEB TTK) in 2018 was conducted in the context of music policies. Since this is an evaluation in the context of music policies, a general evaluation of past studies related to Turkish music education "from the Ottoman period to the present" was also conducted. It was concluded that Turkish music education activities have been influenced positively and negatively by political decisions taken during each ruling period since the Ottoman period, and that educational activities have been interrupted from time to time. It was observed that political views and ideologies guide music education policies and that each political party highlights music genres closer to its own views. It was concluded that the AKP, which frequently emphasizes Ottoman culture and tradition, values studies related to Turkish music, which holds a special place in Ottoman art, and that the 2018 OMDÖP prepared by MEB TTK allocated more topics and learning outcomes to Turkish music compared to previous years. The significant increase in the number of topics and learning outcomes related to Turkish music was criticized by some academics, educators, and performers working in different genres of music, who argued that music was being politicized. It was concluded that positive steps taken regarding Turkish music education and teaching occurred during the periods of political parties with a right-wing perspective, while political parties with a left-wing perspective maintained a distance from Turkish music education and teaching. It was also determined that the percentage of topics and learning outcomes related to Turkish music increased compared to other music genres in the 2018 OMDÖP prepared by MEB TTK.

Anahtar Kelimeler

Music, Turkish Music, Music Education, Teaching Program, MEB, MÖDP, Maqam, OMDÖP

Kaynakça

• Ayas, Onur Güneş, Erken Cumhuriyet Dönemi Müzikte Batılılaşma Politikalarına Karşı Uyum ve Direnç Örüntüleri, Doktora Tezi, İstanbul Üniv. Sos.Bil.Enst., 2013.
• Büyükduman, Bedirhan, Demokrat Parti Döneminde Uygulanan Kültür Politikalarının Türk Makam Müziğine Yansımaları, Yüksek Lisans Tezi, YTÜ Sos.Bil.Enst., 2021.
• Yurtseven, Gürsel, Türkiye Cumhuriyeti’nde Müzik Kurumlaşması ve Kültürel Kimlik Değişimi, Doktora Tezi, YTÜ Sos, Bil. Enst., 2018.
• Şimşek, Ferhat, 2000-2023 Yılları Arası Türk Müziği Eğitim Politikaları” Doktora Tezi, YTÜ Sos.Bil.Enst., 2024.
• Öztürk, Ozan. “Geleneksel Müziklerin Westernizasyonu”, Van: Genel Müzik Eğitiminde Geleneksel Müziklerimiz Sempozyumu, (Yayımlanmamış Bildiri). 2005.
• https://plato.stanford.edu/entries/foucault Erişim Tarihi:10.05.2024.
• https://islamansiklopedisi.org.tr/eflatun Erişim Tarihi:10.05.2024.
• https://www.akparti.org.tr/parti/kurumsal-kimlik/ Erişim Tarihi:11.05.2024.
• https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=359 Erişim Tarihi:21.05.2024.
• https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=359 Erişim Tarihi:21.05.2024.
• https://yurtsever.org.tr/2017/akpnin-muzik-egitiminde-osmanli-modeli-117438/Erişim Tarihi: 23.05.2024.
• Demirgen, Emel ve Nilgün Sazak, "III. Selim Dönemi’nde Enderun-i Hümayun Mekteplerinde Okutulan Müzik Risalesinin Meşk Yöntemi Açısından İncelenmesi" İdil Cilt 3 Sayı 11 DOI: 10.7816/idil-03-11-02
• Güçtekin, Nuri, “İsmail Hakkı Bey ve Osmanlı Devletinde İlk Özel Musiki Okulu: Musiki-i Osmani Mektebi” Rast Müzikoloji Dergisi Cilt II, Sayı 2, 2014 DOI: doi.org/10.12975/rastmd.2014.02.01.00028
• Behar, Cem, Aşk Olmayınca Meşk Olmaz, YKY, İstanbul, 1998.
• Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat,Adın Kitabevi, Ankara, 1993.
• Gökalp, Ziya, Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak, Ötüken Neşriyat, 2017.
• Mansfield, Nick, Öznellik, İstanbul, Babil Kitap, 2021.
• Mardin, Şerif, Türk Modernleşmesi Makaleler IV, İstanbul, İletişim Yayınları, 1991.
• Milli Eğitim Bakanlığı, 9. Sınıf Ortaöğretim Müzik Dersi Öğretmen Kılavuz Kitabı, 2022.
• Milli Eğitim Bakanlığı, 10. Sınıf Ortaöğretim Müzik Dersi Öğretmen Kılavuz Kitabı, 2022.
• Milli Eğitim Bakanlığı, 11. Sınıf Ortaöğretim Müzik Dersi Öğretmen Kılavuz Kitabı, 2022.
• Milli Eğitim Bakanlığı, 12. Sınıf Ortaöğretim Müzik Dersi Öğretmen Kılavuz Kitabı, 2022.
• Milli Eğitim Bakanlığı 2018 Ortaöğretim Müzik Dersi Öğretim Programı, 2018.
• Mutlu Şamil, Osmanlı Devleti’nde Misyoner Okulları. İstanbul: Gökkubbe Yayınları, 1999.