A PIONEER FIGURE IN WOMEN'S PARTICIPATION IN SPORTS: HALET ÇAMBEL IN THE HISTORY OF TURKISH FENCING

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 191 - 222, 16.08.2024

Yildiz Bozkus

Öz

This study will first provide information on the historical development of fencing sport in Turkey. In this context, the historical background of this sport, which is professionally played in the disciplines of Epee, Foil, and Sabre today, will be emphasized during the Ottoman and Republican periods. Subsequently, the impact of women's rights and educational efforts during the Republican era on women's inclination towards sports will be evaluated.
The study will also address the policies under which women were directed towards sports during the Republican era. Within this framework, sports activities conducted at universities, schools, and student dormitories, as well as the participation of women in these activities, will be discussed. It will also touch upon the historical development of fencing in Turkey, including the visibility of women in various fields within sports disciplines.
Furthermore, by starting from the achievements of female athletes in the Republican era at national and international levels, the role and significance of Halet Çambel in Turkish fencing history will be evaluated. Alongside Çambel's life and education, her role in Turkish fencing history will be examined. Within this context, the representation of Turkish female fencers in Olympic Games and other international events, and the position of fencing in contemporary Turkish sports will also be assessed.
Through this study, which will delve into the family, education, and sports achievements of Halet Çambel, who achieved success in many fields nationally and internationally during the Republican era, it aims to provide a general overview of where Turkish female fencers stand in the present day fencing scene.

Anahtar Kelimeler

Halet Çambel, Fencing, Female Athletes, Republican Era, Turkish Sport

KADINLARIN SPORA KATILIMINDA ÖNCÜ BİR ŞAHSİYET: TÜRK ESKRİM TARİHİNDE HALET ÇAMBEL

Öz

Bu çalışmada öncelikle Türkiye'de eskrim sporunun tarihsel gelişimine dair bilgiler verilecektir. Bu kapsamda günümüzde Epe, Flöre ve Kılıç dallarında profesyonel olarak oynanan bu sporun Osmanlı ve Cumhuriyet dönemindeki tarihsel arka planı üzerinde durulacaktır. Daha sonra Cumhuriyet döneminde kadın hakları ve eğitim alanındaki çalışmaların, kadınların spora yönelmelerinde ne tür bir etkisi olduğu değerlendirilecektir.
Çalışmada ayrıca Cumhuriyet döneminde kadınların hangi politikalar çerçevesinde spora yönlendirildikleri ele alınacaktır. Bu çerçevede üniversitelerde, okullarda ve öğrenci yurtlarında gerçekleştirilen spor aktiviteleri ve bu aktivitelerde kadınların yeri üzerinde de durulacaktır. Spor branşlarında genel itibariyle kadınların hangi alanlarda daha fazla görünür oldukları, bu spor dalları arasında eskrimin yeri ve Türkiye'deki tarihsel gelişimine de değinilecektir.
Daha sonra, kadın sporcuların Cumhuriyet döneminde ulusal ve uluslararası düzeyde spor alanında elde ettikleri başarılardan hareketle Halet Çambel’in Türk eskrim tarihindeki yeri ve önemi değerlendirilecektir. Çambel’in hayatı ve eğitiminin yanı sıra Türk eskrim tarihindeki rolü üzerinde de durulacaktır. Bu çerçevede günümüzde Türk kadın sporcularının eskrim Olimpiyat Oyunları'nda ve diğer uluslararası etkinliklerde ülkemizi nasıl temsil ettikleri ve eskrimin günümüzde Türk sporundaki yeri de değerlendirilecektir.
Cumhuriyet döneminde ulusal ve uluslararası düzeyde pek çok alanda başarılar elde eden Halet Çambel’in ailesi, eğitimi ve spor alanındaki başarılarının ele alınacağı bu çalışma ile aynı zamanda Türk kadın sporcularının eskrim alanında günümüzde nerede olduklarına dair genel bir tabloyu da ortaya koymayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Halet Çambel, Eskrim, Kadın Sporcular, Cumhuriyet Dönemi, Türk Sporu

Kaynakça

• Atalay, Ayşe, “Türkiye’de Osmanlı Döneminde ve Uluslaşma Sürecinde Kadın ve Spor”, Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri, 2.2 (2007): 24-29.
• İbrahim Bacak, Eskrim Sporu Yapan Lise ve Üniversite Öğrencilerinin Karakter Yapıları ile Zihinsel Dayanıklılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Boğaziçi Üniversitesi, Arşiv ve Dokümantasyon Merkezi, https://arsivmerkezi.bogazici.edu.tr/collections/halet-cambel.php E.T.04.02.2024.
• Braidwood, Robert J., Halet Çambel, and Patty Jo Watson, “Prehistoric investigations in southeastern Turkey”, Science, 164.3885 (1969): 1275-1276.
• Çambel, Halet, and Aslı Özyar, Karatepe-Aslantaş: Azatiwataya: Die Bildwerke, von Zabern, Mainz, 2003. Çambel, Halet, “The Southeast Anatolian Prehistoric Project and its Significance for Culture History”, Belleten, 38(151), (1974), s.361-378.
• Çambel, Halet, “The Southeast Anatolian Prehistoric Project and its Significance for Culture History”, Belleten 38.151 (1974): 361-378.
• Çambel, Halet, Corpus of hieroglyphic Luwian inscriptions, Volume 2, Karatepe-Aslantas: The Inscriptions: Facsimile Edition. de Gruyter Pub., 1999.
• Çambel, Halet, “Karatepe-Aslantaş Açık Hava Müzesi Çok Yönlü Bir Proje”, TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 8 (2010): 131-136.
• Dirican, Murat, “Yaşamını Arkeolojiye ve Anadolu’ya Adamış Bir Bilim Kadını, Halet Çambel”, TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, Sayı:359, Ekim 1997. ss.72-80.
• Ertuğrul, Erman, “Halet Çambel: “Halkın içinde bir büyü”, https://arkeofili.com/halet-cambel-halkin-icinde-bir-buyu/ , 8 Mart 2019.
• Fischer, Marcel, “Fencing Sport”, In: Krutsch, W., Mayr, H.O., Musahl, V., Della Villa, F., Tscholl, P.M., Jones, H. (eds) Injury and Health Risk Management in Sports, Springer, Berlin, Heidelberg, 2020. https://doi.org/10.1007/978-3-662-60752-7_89
• Gökşen, Cengiz, “Halet Çambel’in Osmaniye halk bilimi çalışmalarına sağladığı katkılar”, Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 6(2), (2012), 989-1005.
• Karpınar, Türkan, “Bir Cumhuriyet Kadını; Prof. Dr. Halet Çambel”, Asia Minor Studies, 2 (2019): 259-264. Kokochashvili, George and Shalva Kokochashvili, “Fencing sport weapon handles (grips), the short chronology and history”, www.academia.edu, 2016.
• Özdoğan, Mehmet, Nezih Başgelen, “İş’i Görev, Arkeoloji’yi Bilgi, Bilim’i Değer Olarak Gören bir İnsan: Halet Çambel”, www.academia.edu, (2024) :5-36, https://www.academia.edu/9962317/I_s_i_Go_rev_Arkeolojiyi_Bilgi_Bilimi_Deg_er_Olarak_Go_ren_Bir_I_nsan_Halet_C_ambel E.T.04.02.2024.
• Özdoğan, Mehmet, “Öncü Kimliği ile Halet Çambel”, Madde, Diyalektik ve Toplum, Cilt 4, Sayı 2, s.146.
• Özdoğan, Mehmet, and Nezih Başgelen, “Kuşakları Etkileyen Bir Öncü, Yaşadığı Döneme Damgasını Vuran Bir Bilim İnsanı: Halet Çambel Yaşamı, Bilimsel Çalışmaları, Projeleri ve Etkileri”, Halet Çambel ile Buluşma, (2012), s.13-57.
• “Türkiye'deki kadın sporcuların ilham kaynakları: Halet Çambel ve Suat Fetgeri Aşeni”, TRT Haber, https://www.trthaber.com/haber/spor/turkiyedeki-kadin-sporcularin-ilham-kaynaklari-halet-cambel-ve-suat-fetgeri-aseni-805448.html , 04.02.2024.
• “Olimpiyatların Öncü Türk Kadınları: Halet Çambel ve Suat Fetgeri Aşeni”, https://olimpiyatkomitesi.org.tr/Haber-Detay/Olimpiyatlarin-Oncu-Turk-Kadinlaricolon;-Halet-Cambel-ve-Suat-Fetgeri-Aseni/9054 E.T.04.02.2024.
• “Halet Çambel”, http://www.akyaka.org/cakirhan/halet_cambel/halet_cambel_hakkinda.htm E.T.09.02.2024. “TÜBA Şeref Üyesi Prof. Dr. Halet Çambel Vefat Etti”, https://www.tuba.gov.tr/tr/haberler/ E.t.09.02.2024.
• “Türkiye'deki kadın sporcuların ilham kaynakları: Halet Çambel ve Suat Fetgeri Aşeni”, https://www.aa.com.tr/tr/info/infografik/36364 , Anadolu Ajansı, 2024.