COMPARISON OF FOSTER FAMILY MODELS IN EUROPE AND THE MODEL IN TÜRKİYE

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 4, 229 - 241

Ercan Küçükoba

Öz

The care and protection of children in need of protection is carried out through institutional care and family care. The foster family model, which undertakes the care and upbringing of the child and provides care in the family environment, is one of the family-based care methods. Foster care means that voluntary families or individuals take care of children under the control of the state. As a result of the European Union's reintegration initiatives, foster care models have become increasingly important. Foster care models have been seen for many years as a cheaper alternative to institutional care. Today, foster care models are considered the best option for caring for children who cannot stay with their biological families. With the establishment of the Ministry of Family and Social Policies in Türkiye in 2011, the sustainability of the foster family, the foster family nuclear family communication, the selection of the appropriate foster family and the high benefit of the models for the child under protection have started to be discussed more. The aim of this study is to evaluate the foster family models applied in Europe and Türkiye and to determine the similarities and differences that arise when compared with our country in this context. In addition, it is aimed to develop the foster family model applied in our country and to explain the aspects that need to be corrected and to encourage the practices that are progressing in a positive direction. Within the framework of these aims and objectives, it has been understood that different protective family service models that set an example in the European Union have been pushed into crime, studies have been carried out on groups with special needs, and that protective families and professional staff have a closer interaction. It can be said that there are different policies in the selection of foster families, that sustainability is important, and that policies are produced to raise the child in touch with democratic values. In Türkiye, despite the quantitative increase in the foster family, it needs to be developed with holistic policies.

Anahtar Kelimeler

Foster Family Model, Europe, Child Care

AVRUPA'DAKİ KORUYUCU AİLE MODELLERİ İLE TÜRKİYE'DEKİ MODELİN KARŞILAŞTIRILMASI

Öz

Korunmaya muhtaç çocukların bakımı ve korunması kurum bakımı ve aile bakımı yoluyla gerçekleştirilmektedir. Çocuğun bakımını ve yetiştirilmesini üstlenen ve aile ortamında bakımını sağlayan koruyucu aile modeli, aile temelli bakım yöntemlerinden biridir. Koruyucu aile uygulaması, gönüllü ailelerin veya kişilerin devletin kontrolü altında olan çocukların bakımını üstlenmesi anlamına gelmektedir. Avrupa Birliği'nin topluma kazandırma girişimlerinin bir sonucu olarak koruyucu aile modelleri giderek daha önemli hale gelmiştir. Koruyucu aile modelleri uzun yıllar boyunca kurumda bakıma göre daha ucuz bir alternatif olarak görülmüştür. Günümüzde ise koruyucu aile modelleri, biyolojik ailelerinin yanında kalamayan çocukların bakımı için en iyi seçenek olarak kabul edilmektedir. Türkiye’de 2011 yılında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının kurulmasıyla koruyucu ailenin sürdürülebilirliği, koruyucu aile çekirdek aile iletişimi ,uygun koruyucu ailenin seçimi ve modellerin koruma altındaki çocuk için yüksek yararı daha çok tartışılmaya başlanmıştır.Bu çalışmanın amacı Avrupa’da ve Türkiye’de uygulanan koruyucu aile modellerinin değerlendirilmesi, bu bağlamda ülkemizle karşılaştırıldığında ortaya çıkan benzerliklerin ve farklılıkların tespit edilmesidir. Ayrıca ülkemizde tatbik edilen koruyucu aile modelinin geliştirilmesi ve düzeltilmesi gereken taraflarının açıklanması, olumlu yönde seyreden uygulamaların ise teşvik edilmesi hedeflenmiştir. Söz konusu amaç ve hedefler çerçevesinde, Avrupa Birliği’nde örnek teşkil eden farklı koruyucu aile hizmet modellerinde suça itilmiş ,özel gereksinimli gruplar ile ilgili çalışmalar yapıldığı,yaşlı ve genç yetişkin bireylerin koruyucu aile kapsamına alındığı, koruyucu ailelerle meslek elemanlarının daha sıkı bir etkileşimde olduğu anlaşılmıştır.Koruyucu aile seçiminde farklı politikalar olduğu ,sürdürülebilirliğin önemli olduğu ,çocuğun demokratik değerlerle iç içe yetiştirilmesine yönelik politikalar üretildiği söylenebilir.Türkiye’de ise koruyucu ailenin nicel artışına karşın bütüncül politikalarla geliştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Koruyucu Aile Modeli, Avrupa, Çocuk Bakımı

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Faaliyet Raporu (2022) https://www.aile.gov.tr/media/100242/2021-yili-faaliyet-raporu.pdf (erişim tarihi:22.11.2022)
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Koruyucu Aile Temelli Çocuk Koruma Sistemi Çalıştayı Sonuç Raporu (2020) https://www.aile.gov.tr/media/80648/koruyucu-aile-calistay-raporu.pdf(erişim tarihi:27.11.2022)
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Koruyucu Aile Yönetmeliği Resmi Gazete Tarih:14.12.2012 Sayı:28497
• Baykara Acar, Y. ve Acar, H. (2002), “Sistem Kuramı-Ekolojik Sistem Kuramı ve Sosyal Hizmet: Temel Kavramlar ve Farklılıklar”, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 13 (1), 29-35.
• Boddy, J., Statham, J., Danielsen, I., Geurts, E., Join-Lambert, H., Euillet, S. (2013) Beyond Contact Work with families of children placed away from home in four Euro-pean countries Full Report. University of Sussex. Online: file.php (sussex.ac.uk)
• Büyüktaş ,R.(2022,19 Kasım).Koruyucu Aile Oranı 20 Yılda 17 Kat Arttı.Sabah Gazetesi, https://www.sabah.com.tr/gundem/2022/11/19/koruyucu-aile-orani-20-yilda-17-kat-artti adresinden edinilmiştir.
• Child Welfare (2021). Children's Bureau History https://www.childwelfare.gov/fostercaremonth/about/history/ with Foster Care
• Colton, M. (1999). European trends in foster care. 6th EUSARF Congress, Paris, 1998. International Journal of Child & Family Welfare, 4(2), 182-188.
• Corbillon, M. (1997). Chapter on France, in Colton, M. and Williams, M. (1997) (eds), The World of Foster Care> Aldershot, Arena.
• Dal, V. (2018). Koruyucu aile hizmetinin geliştirilmesinde koruyucu aile derneklerinin rolü. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Politika Anabilim Dalı, Ankara.
• Dumaret, A. C., ve Rosset, D. J. (2005). Adoption and child welfare protection in France. Early Child Development and Care, 175(7-8), 661-670.
• Ertürk, A. (2020). Koruyucu ailelerin gözünden koruyucu aile uygulamaları: Gebze örneği. (Yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, İstanbul.
• Karataş, K. (2007). Türkiye’de çocuk koruma sistemi ve koruyucu aile uygulamaları üzerine bir değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(2), 7-19.
• Karatay, A. (2017). Türkiye’de koruyucu aile: Kökenleri, gelişimi ve bugünü. ÜsküdarÜniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (5), 389-427.
• Korev Yıllara göre devlet ve koruyucu ailede yetiştirilen çocuk oranları https://www.korev.org.tr/p/21/istatistik-bilgileri (erişim tarihi:27.11.2022).
• Laklija, M.(2011) Foster Care Models in Europe-Results of a Conducted Survey Zagreb.
• Opendingdoors (2018) Lessons Learned and Recommendations to Strengthen Families and End Institutionalisation for Children in Europe. Online: www.openingdoors.eu/wp-content/uploads/2020/01/OD-lessons-learned.pdf (openingdoors.eu)
• Özkara, S. (2005). Toplumun Koruyucu Aile Uygulamasına İlişkin Bilgi Görüş ve Değerlendirmeleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Reimer, D. (2021). Furthering quality and accessibility of Foster Care service: DG Employment, Social Affairs and Inclusion .European Comission.
• Şahin, G. (2009), Yetiştirme Yurdu ve Ailesi Yanında Yaşayan Ergenlerin Bağlanma Stilleri ile Kimlik Statüleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tekindal, M., ve Özden, S. A. (2016). Child protection system in Turkey. Foster Care, Childhood and Parenting in Contemporary Europe. Kymenlaakso University of Applied Sciences, Kotka, 44-60.
• Tezel, Z., Demirel, B., ve Kaya, Z. Ş. (2018). Ailelerin koruyucu aile olmaya karar vermelerinde etkili olan etmenler ile koruyucu aile olmanın anlam ve önemi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 19(43 SITKI KOÇMAN'ın Anısına Armağan), 15-36.
• Üstüner, S., Erol, N., Şimşek, Z. (2005). Koruyucu aile bakımı altındaki çocukların davranış ve duygusal sorunları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12(3), 130 - 140.