Arazi Kullanımı ve Arazi Şekli Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi için Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemi Tekniklerinin Kullanımı

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 2, - , 20.09.2014

Tülay Tunçay İlhami Bayramin Hasan Sabri Öztürk Mümtaz Kibar Oğuz Başkan

Öz

Bu makalede, Coğrafi Bilgi Sistemi kullanarak Sayısal Yükselti Modelinden elde edilen arazi şekilleri hakkında bilgilerin elde edilmesi ve uydu verisinden elde edilen arazi örtüsünün arazi şekilleri sınıfları ve toprak oluşumu ile olan ilişkisini açıklamaktadır. Beypazarı ve çevresi çeşitli arazi şekilleri, arazi kullanımı ve örtüsüne sahip olduğu için seçilmiştir. Proje alanından açılan 44 adet toprak profilinden alınan toprak örnekleri analiz edilmiş ve sınıflandırılmıştır. Toprakların çoğu Entisol ve Inceptisol olarak sınıflandırılmıştır. Genellikle, toprak oluşumu üzerine ana materyalin etkisi arazi şekli ile yönlendirilmiştir. Landsat TM verisi arazi örtüsü kategorilerini belirlemek için sınıflandırılmış ve DEM verileri arazi şekilleri sınıflarını belirlemek için sınıflandırılmıştır. Arazi şekilleri ve arazi örtüsü arasında güçlü bir korelasyon bulunmuştur. Ayrıca, toprak oluşumu ve arazi şekilleri arasında beklenen sonuçlar bulunmuştur. Inceptisol topraklar genel olarak yüksek ve dik eğimli dağlık ve tepelik alanlarda dağılmıştır. Beklendiği gibi orman, meralar ve çıplak alanlar yüksek ve dik eğimli alanlarla güçlü bir şekilde ilişkilidir. Bununla birlikte, beklenenin aksine, tarımsal alanların çoğu aynı zamanda tepe ve dağlık alanlarda da belirlenmiştir.
Sayısal Yükseklik Modeli analizleri ile arazi şekli sınıflandırması dağlık alanlarda bulunan dar vadiler dışında çok başarılı olmuştur. Bu dağlık alanlardaki dar koluviyal vadileri ayırmak ve tanımlamak için, farklı yüksek çözünürlüklü sayısal yükselti modeli ile arazi şekli sınıflandırması test edilmelidir. Landsat TM verisinin
I. seviye arazi örtüsü çalışmaları için çok kullanışlı olduğu belirlenmiştir. Diğer taraftan, yüksek konumsal çözünürlüklü (< 30 m) ve çok-zamanlı verilerin özellikle sulanan alanları ve ağaçların başarılı bir şekilde ayırt edilemediği dar vadilerde kullanılmasına ihtiyaç duyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

-

The Use of Remote Sensing and Geographic Information System Techniques to Determine Relationships between Land Use and Landform

Öz

This paper reports on an exercise in obtaining landform information from a Digital Elevation Model (DEM) using Geographic Information Systems (GIS), and relating land cover information from satellite data to the landform classes and soil formation. The Beypazari area (northern Turkey) was chosen because of its varied landforms, land use and land cover. Soil samples, collected from forty-four soil pits were analysed and classified. Most of the soils were classified as Entisol and Inceptisol. In general, the effect of parent material on soil formation was dominated by landform. Landsat TM data were classified to determine land cover categories, and DEM data were analysed to determine landform classes. A strong correlation was found between landform and land cover. The expected results were observed between the soil formation and landform. Inceptisols were generally distributed over the hills and mountains where higher elevation and steep slopes are. As anticipated, forest, rangelands and barren lands were strongly associated with areas of high elevation and steep slopes. However, contrary to expectations, much of the agricultural land was also associated with hill and mountain areas.
The Landform classification with DEM analyses was very successful except for the narrow valleys located in hilly areas. To separate or identify narrow colluvial valleys in these hilly areas, the different resolution and window size for neighbouring have to be tested for the landform classification. The Landsat TM data were very useful for the 1st level land cover study. On the other hand, higher spatial resolution (< 30 m) and multi-temporal data were needed especially in narrow valleys where irrigated areas and trees were not separated successfully.

Anahtar Kelimeler

Digital elevation model (DEM), GIS, land cover, landform, remote sensing, soil formation, , Sayısal yükseklik modeli (SYM), CBS, arazi örtüsü, arazi şekli, uzaktan algılama, toprak oluşumu