EÜAŞ Afşin-Elbistan Havzası Kışlaköy Linyit İşletmesinde Bulunan Organik Materyallerin Tarımda Kullanım Olanaklarının Belirlenmesi

Yıl 2017, Özel Sayı, 46 - 54, 17.09.2017

Ayten Namlı Muhittin Onur Akça Hanife Akça

https://doi.org/10.21657/topraksu.338306

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma kapsamında,
Afşin Elbistan Linyit işletme sahasında mevcut organik materyallerden elde
edilen humik asit, organik toprak düzenleyicisi ve organomineral gübrelerin
buğday bitkisi ve bazı toprak özellikleri üzerine etkilerini belirlemek
amacıyla sera denemesi kurulmuştur. Sera denemesi sonuçlarına göre; en yüksek
pH tek başına 15 kg da^-1 DAP uygulamasında belirlenmiş, mineral,
organik ve organomineral gübrelerin artan düzeylerde uygulanması toprakların EC
değerlerini kontrole göre artırmıştır. Denemeye alınan uygulamaların tamamında
toprakların organik madde miktarı kontrol ve tek başına mineral gübre
uygulamalarına göre önemli artış göstermiştir. En yüksek alınabilir P kapsamı
organik toprak düzenleyicisi ile DAP gübresinin birlikte uygulamasında
belirlenmiş, en yüksek N ise 10.10.10 organomineral gübre uygulamasında
belirlenmiştir. Bütün uygulamalarda bitki boyu kontrole göre artış
göstermiştir. Buğday bitkisi en yüksek yaş ağırlık 10.10.10 organomineral gübre
uygulamasında, kuru ağırlık ise en yüksek tek başına 15.15.15 kimyasal gübre
uygulamasında belirlenmiştir. Buğday bitkisi N ve P içerikleri en fazla 1lt
humik asit uygulanmış topraklarda belirlenmiştir. Sonuç olarak AEL işletme
sahasında önemli miktarlarda bulunan organik materyallerin içerik analizlerinin
yapılarak organik toprak düzenleyicisi, organomineral gübre, K-humat ve humik
asit şeklinde değerlendirilmesinin buğday yetiştiriciliğinde önemli olduğu
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Buğday, gidya, humik asit, organik toprak düzenleyici, toprak

Kaynakça

• Akyıldız R (1979). Afşin-Elbistan Linyit Kömürü Havzası Gidyaları'nın Bölge Tarım Topraklarının Fiziksel Özelliklerine Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi (Basılmamış), Ankara Üniversitesi, Ankara. Anonymous (1973). Reports, On The Examination of Elbistan Coal in Respect Of It's Suitability for the Production of Humus Fertilizer, Unpublished Report, 1-12, Ankara. Bouyoucos G J (1951). A Recalibration of Hydrometer for Marking Mechanical Analysis of Soil. Agronomy Journal, 43:434-439. Bremner J M (1965). Methods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Properties. Ed. C.A. Black Amer. Soc. Of Agron. Inc. Pub. Agron. Series No: 9. Madison, Wisconsin, Usa. Cheng B T (1977). Soil organic matter as a Plant nutrient. Proc. Int. Symp. Organic Matter Studies. 1:IAEA, Vienna. Çimen F, Ok S S (2004). Properties of Gyttja Materials and Their Humic and Fulvic Acids in Afsin-Elbistan Region. (International Soil Congress Natural Research Management for Sustainable Development. Uluslararası Toprak Kongresi'nde Sözlü Sunum. 7-10 Haziran 2004, Erzurum. Erdal İ, Bozkurt M A, Çimrin K, Karaca S, Sağlam M (1999). Kireçli Bir Toprakta Yetiştirilen Mısır Bitkisi (Zea Mays L.) Gelişimi ve Fosfor Alımı Üzerine Humik Asit ve Fosfor Uygulamasının Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü, Van. Hamilton M A, Westermann D T, James D W (1993). Factors affecting zinc uptake in cropping systems. Soil Sci Soc Am J 57(5):1310-1315. Jackson M L (1962). Soil Chemical Analysis Prentice Hall. Inc. Cliffs., Usa. Kacar B, İnal A (2008). Ziraat Fakültesi, Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları No: 3, Ankara. Karabatak İ (2006). Organik Madde Uygulamalarının Kireçli Topraklarda Mineral Fosfor Fraksiyonlarına Etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi. Fen Bilimleri Enst. Toprak Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Karaca A, Turgay C, Tamer N (2006). Effects of a Humic Deposit (Gyttja) on Soil Chemical and Microbiological Properties and Heavy Metal Availability. Biology and Fertility of Soils 42:585-592. Kaya M, Atak M, Çiftçi CY, Ünver S (2005). Çinko ve Humik Asit Uygulamalarının Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.)Dda Verim ve Bazı Verim Öğeleri Üzerine Etkileri. Süleyman Demirel Üniv., Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, s:9-3 Kaya P, Haktanır K (2005). Gidya, Linyit ve Bunlardan Elde Edilecek Humik Asit Uygulamalarının Buğday Verimi ile Toprağın Biyolojik Aktivitesi Üzerine Etkisi..Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Lisans Bitirme Tezi. Kaya Z (1982). Çukurova Bölgesinde Yaygın Bazı Toprak Serilerinde Fosforun Statüsü ve Toprak-Bitki Sistemindeki Dinamiği. Doçentlik Tezi (Basılmamış), Çukurova Üniversitesi, Adana. Lobartini J C, Oriolı G A, Tan K H (1997). Caracterstics of Soil Humic Acid Fractions Seperated by Ultrafiltration. Commun. Soil Sci. Plant Anal, 28 (9&10):787-796. Loffler C M, Busch R H (1982). Selection for Grain Protein, Grain Yield and Nitrogen Partitioning Efficiency in Hard Red Spring Wheat. Crop Sci. 22:591-595. Loomis W D, Durst R W (1991). Boron and Cell Walls Curr. Topics Plant Biochem. Physiol.10, S, 149-178, USA. Munsuz N, Akyıldız R (1979). Afşin-Elbistan Bölgesi Linyit Kömürü Yataklarından Elde Edilen Gidyaların Bölge Topraklarının Kıvam Limitleri Üzerinde Bir Araştırma. Türk Toprak İlmi Derneği 7 ve 8. Bilimsel Toplantı Tebliğleri, 420¬431. Obrador A, Novillo J, Alvarez J M (2003). Mobility and availability to plants of two zinc sources applied to a calcareous soil. Soil Sci Soc Am J 67:564-572. Peker İ (1978). Düşük Değerlikli Demirciköy Linyitinden Azotlu Gübreler Hazırlanması. Doktora Tezi (Basılmamış), İtü, Maden Fakültesi, İstanbul. Richards L A (1954). Diagnosis and İmprovment of Saline and Alkali Soils. U.S.Dept.Agr.Handbook 60. Sillanpaa M (1972). Trace elements in soils and agriculture. Food & Agriculture Org. Şipal S (1994). Gidyada Bulunan Humin Asitlerine Demir ve Çinkonun Bağlanması ile Oluşturulan Organomineral Komplekslerin Bitki Gelişimine Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Çukurova Üniversitesi, Adana. Tamer N, Karaca A (2006). Gidya ve Linyitin Toprağın Enzim Aktiviteleri Üzerine Etkileri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (38):14-22. Tamer N, Karaca A (2011). Organik toprak düzenleyicilerin toprağın enzim aktiviteleri ile buğday verim ve kalitesi üzerine etkileri. A.Ü. Fen Bil. Enst. Doktora tezi, Ankara. Turgay O C, Karaca A, Unver S, Tamer N (2011). Effects of Coal Derived Humic Substances on Some Soil Properties and Bread Wheat Yield. Communications in Soil Science and Plant Analyses. 42:9, 1050-1070. Ulukan H (2008). Tarla Bitkileri Tarımında Hümik Asit Uygulaması. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 11:(2). Ulusoy S, Ok S (2005). Gidya'nın Humik Asit ile Birlikte Uygulanmasında Elde Edilen Kimyasal Parametreleri.. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Lisans Bitirme Tezi. Ülgen N, Dığdığoğlu A (1975). Gidya Toprağının Gübre Değerinin Saptanması. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü, 1973-1975 Yılları Araştırma Raporları, Genel Yayın No:67, Ankara. Wang X J, Wang Z Q, Li S G (1995). The Effect of Humic Acids on The Availability of Phosphorus Fertilisers in Alkaline Soils. Soil Use and Management, 11(129):99-102. Yağbasanlar T, Çölkesen M, Genç İ, Kıtok Y, Eren N (1990b). Çukurova ve Şanlıurfa Koşullarına Uygun Buğday Çeşitlerinin Saptanması Üzerinde Araştırmalar. II. Makarnalık Buğday (Triticum Durum L.) Kongresi. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2):17-32. Yağmur M, Kaydan D (2008). Kışlık Buğdayda Tane Verimi, Verim Öğeleri ve Fenolojik Dönemler Arasındaki İlişkiler. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 12(4): 9-18. Yalvaç K, Atlı A, Çetin L, Fazıl D, Tuncer T, Ozan A N, Albustan S, Yazar S, Zencirci N, Eser V, Baran İ (1999). Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü'nün Geliştirdiği Ekmeklik ve Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Orta Anadolu'da Verim, Kalite ve Hastalıklara Dayanıklılık Durumları. Orta Anadolu'da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları, S. 95-99, 8-11 Haziran 1999, Konya. Yazıcı M A (2001). Sera Koşullarında Toprağa Uygulanan Gidyanın Buğdayın Büyümesi ve Yeşil Aksam Bor ve Çinko Konsantrasyonu Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Çukurova Üniversitesi, Adana. Yörük M (1981). Afşin-Elbistan Linyit Kömürü Havzasından Elde Olunan Gidya'ların Tarımda Kullanılma Olanakları Üzerinde Bir Araştırma. Doktora Tezi (Basılmamış), Ankara Üniversitesi, Ankara. Yürür N (1994). Serin Iklim Tahılları (Tahıllar I). U.Ü. Yayınları No:7- 030-0256. ISBN: 975-7657-79-4. Bursa. Yürür N, Tosun O, Eser D, Geçit H H (1981). Buğdayda Anasap Verimi ile Bazı Karakterler Arasındaki İlişkiler. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler. A.Ü. Zir. Fak. Yayınları, 755:443. Yürür, N., Turan, Z.M. ve Çakmakçı, S. 1987. Bazı Ekmeklik ve Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Bursa Koşullarında Verim ve Adaptasyon Yeteneği Üzerine Araştırmalar. Tübitak Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim 1987, Toag, S. 59-69, Bursa. Zanetti S, Winzeler M, Feuillet C, Keller B, Messmer M (2001). Genetic Analysis of Breadmaking Quality in Wheat and Spelt. Plant Breeding, 120:13-19. Zeleny L (1947). A Simple Sedimentation Test for Estimating The Bread-Baking and Gluten Qualities of Wheat Flour. Cereal Chem., 24, 465-475.