Gidya ve Poliakrilamid Uygulamalarının Farklı Tekstürdeki Toprakların Bazı Fiziksel Özellikleri Üzerine Etkileri

Yıl 2017, Özel Sayı, 55 - 65, 17.09.2017

Tuğrul Yakupoğlu Gonca Yüce

https://doi.org/10.21657/topraksu.338307

Öz

Bu çalışmada, killi
ve kumlu topraklara uygulanan poliakrilamid (PAM) ve gidyanın toprakların bazı
fiziksel özelliklerinde zamana bağımlı olarak meydana getirdiği değişimler
incelenmiştir. Çalışmanın amacına yönelik olarak fırın kuru ağırlık esasına
göre gidya ve PAM'ın farklı doz kombinasyonları deneme konusu topraklara
uygulanmıştır. Tesadüf parselleri deneme desenine göre kurgulanan çalışma, sera
koşullarında tutulan plastik saksılarda yürütülmüştür. Deneme kurulduktan sonra
4. 8. ve 12. aylarda saksılar bozularak gerekli ölçümler yapılmıştır.
Toprakların fiziksel özelliklerindeki değişimi değerlendirmek için doğrusal
uzama katsayısı (COLE), likit limit (LL), plastik limit (PL) ve doygun hidrolik
iletkenlik (K) değerleri ölçülmüştür. Çalışma sonucunda gerçekleştirilen
varyans analizine göre ölçülen bütün değişkenler üzerine toprak çeşidi,
uygulama ve örnekleme zamanının etkisi önemli (p<0,001) bulunmuştur.
Toprakların COLE değerleri uygulama dozlarının artışıyla azalma gösterirken, K_sat,
LL ve PL değerleri uygulama dozlarının yükselmesiyle artış göstermiştir. Bu
fiziksel parametrelerin zamana bağımlı değişimleri incelendiğinde K_sat,
LL ve PL azalırken, COLE'nin artış gösterdiği bulgusu elde edilmiştir.
Değişkenlere ait verilere uygulanan Duncan testlerine (a = 0,05) göre COLE'u
azaltmada en etkili uygulamalar aralarında istatistiksel olarak fark bulunmayan
birinci doz gidyanın (G1) PAM ile birlikte uygulanması ([G1+PAM]) ve ikinci doz
gidyanın (G2) PAM ile birlikte uygulanması ([G2+PAM]) olarak bulunmuştur. LL'i
artırmada en etkin uygulama [G2+PAM] iken PL'i ve Ksat'ı artırmada ise
aralarında istatistiksel anlamda fark bulunmayan G2, [G1+PAM] ve [G2+PAM]
uygulamaları en etkili olarak bulunmuştur. Bu sonuçlar, saksılardaki organik
madde miktarının zamana bağımlı olarak değişimine atfedilebilir ve organik
maddenin toprak hidrolojisindeki etkinliği, toprak su bütçesinin fiziksel
özelliklere etki etmesi ve PAM'ın agregatların stabilitesini artırmadaki
etkinliği ile açıklanabilir.

Anahtar Kelimeler

Atterberg limitleri, COLE, hidrolik iletkenlik, toprak düzenleyiciler

Kaynakça

• Barzegar A R, Yousefi A, Daryashenas A (2002). The Effect of Addition of Different Amounts and Types of Organic Materials on oil Physical Properties and Yield of wheat. Plant and Soil, 247: 295-301. Bhuiyan N I (2001). Application of integrated plant nutrition system (IPNS) in agriculture-Bangladesh experiences, Countr paper, September, Bangkok, Thailand, s.18-20. Boparai B S, Yadvinder S, Sharma B D (1992). Effect of Green Manure on Pyhsical Properties of Soil and Growth of Rice-wheat and maize-wheat Cropping System. Agrophus, 6: 95-101. Bryan R B (1992). The influence of some soil conditioners on soil properties: laboratory tests on Kenyan soil samples. Soil Technologies, 5(3): 225-247. Gezgin S, Dursun N, Hamurcu M, Harmankaya M, Onder M, Sade B, Topal A, Soylu S, Akgun N, Yorgancılar M, Ceyhan E, Ciftci N, Acar B, Gultekin İ, Isık Y, Seker C, Babaoğlu M, (2001). Determination of B Contents of Soils in Central Anatolian Cultivated Lands and its Relations Between Soil and Water Characteristics. Boron in Plant and Animal Nutrition. Edited by Goldbach et al., Kluwer Academic/ Plenum Publishers, New York. Gülser C, Candemir F (2004). Changes in Atterberg Limits with Different Organic Waste Applications. International Soil Congress (ISC) on "Natural Resource Management for Sustainable Development" June 7-10, Erzurum, Turkey. Hanay A (1992). Çöp kompostu uygulamasının toprakların kıvam limitleri ile bazı strüktür stabilite indekslerine etkisi üzerine bir araştırma. Atatürk Ünv. Zir.Fak. Dergisi, 23(1):29-38. Head K H (1984). Manual of Soil Laboratory Testing. Vol.1: Soil Classification and Compaction Tests. ISBN, 0-7273¬1302-9. Biddles Ltd, Guildford, Surrey. Imbufe A U, Patti A F, Burrow D, Surapaneni A, Jackson W R, Milner A D 2005. Effects of potassium humate on aggregate stability of two soils from Victoria, Australia. Geoderma, 125: 321-330. Karabulut M, Cosun F (2009). Precipitation trend analyses in Kahramanmaras. Journal of Geographical Science, 7(1): 61-83. Lal R (1979). Physical Properties and Moisture Retention Characteristics of some Nigerian Soils. Geoderma, 21: 209¬223. Lal R, Kimble J M (1997). Conservation tillage for carbon sequestration. Nutrient Cycling in Agroecosystems, 49: 243¬253. Munsuz N, Akyıldız R (1979). Afşin-Elbistan Bölgesi Linyit Kömürü Havzası Gyttja'larının Bölge Tarım Topraklarının Fiziksel Özelliklerine Etkileri Üzerine Bir Araştırma. TÜBİTAK Projesi Sonuç Raporu, Proje No: TOAG-301, Ankara. Özdemir N (1998). Toprak Fiziği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fak.Ders Kitabı No:30. Schafer W M, Singer M J (1976). A new method of measuring shrink-swell potential using soil pastes. Soil Sci. Soc. Am. J, 40: 805-806. Smith C W, Hadas A, Dan J, Koyumdjısky H (1985). Shrinkage and Atterberg Limits in Relation to Other Properties of Principal Soil Types in Israel. Geoderma, 35: 47-65. Sojka R E, Lentz R D (1994). Time for yet another look at soil conditioners. Soil Science, 158(4): 233-234. Sowers G F (1965). Consistency. Methods of Soil Analysis. Part I. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin U.S.A. Taban S, İbrikçi H, Ortaş İ, Kahraman MR, Orhan Y, Güneri A (2005). Türkiye'de gübre üretimi ve Kullanımı, Ankara, s.17. Tirlok S, Nagarajarao Y, Sadaphal M N (1980). Effect of Legumes on Physical Properties of Soil in Mixed Cropping with Maize. Indian J. Argon, 25(4): 592-599. Yakupoğlu T, Özdemir N (2006). Erozyona uğramış topraklarda organik atık uygulamalarının bazı mekaniksel özelliklere etkisi. OMÜ Ziraat Fak. Dergisi, 21(2):173-178. Yakupoğlu T, Yilmaz K, Demir, O F (2013). Some physic- chemical properties of gyttja as a soil conditioner; removed from Afsin-Elbistan Coal Power Plant basin in Turkey. International Conference on Environmental Science and Technology (ICOEST-2013), Eds: C. Ozdemir, S. Şahinkaya, E. Kalıpcı, M.K. Oden. June 18-21, Urgup, Nevsehir, Turkey. Published on CD. Yurtseven N (1984). Deneysel İstatistik Metodlar. Tarım ve Köyişleri Bak. Köy Hizmetleri Gen. Müd. Toprak ve Düzenleyici Araş. Enst. Yayınları, Teknik Yayın No: 56, Ankara.