Narlı Ovası Topraklarının Ağır Metal Kapsamı Üzerine Çimento Fabrikası Baca Tozların Etkileri

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 11 - 20, 27.03.2018

Kadir Saltalı , Recep Gündoğan , Ömer Faruk Demir Zekeriya Kara Tuğrul Yakupoğlu , Hüseyin Dikici , Kadir Yılmaz

https://doi.org/10.21657/topraksu.410113

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada, Kahramanmaraş Narlı Ovası topraklarında çimento fabrikası baca tozlarının toprak

özellikleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, fabrika içerisinden çimento yapımında kullanılan

10 adet ham materyal ve çimento fabrikası etrafından 37 farklı noktadan toprak örnekleri alınmıştır.

Toprak örneklerinde kirlilik gösterge parametreleri listesinde (NACE Kodu 2351) verilen ağır metallerle

(kadmiyum (Cd), krom (Cr), bakır (Cu), nikel (Ni), kurşun (Pb), çinko (Zn) ve arsenik (As)) birlikte kükürtün

(S) toplam içerikleri belirlenmiştir. Elde edilen verilerden yönetmelikte vurgulanan referans değerden

sapma değerleri ve katılım-kayıp oranları (β faktörleri) her element için hesaplanmış ve değerlendirilmiştir.

Referans değerden sapma ve katılım-kayıp oranları (β değerlerinin) verilerinin genellikle 1 civarında

olduğu, çimento fabrikasına yakınlık ve uzaklığa bağlı olarak bir değişkenlik olmadığı saptanmıştır.

Ayrıca, ölçülen parametrelerin ana materyalle ilişkili Ni ve Cr haricinde kirlilik sınır değerlerini geçmediği

tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ağır Metal, Katılım-Kayıp Oranları, Narlı Ovası, Toprak Kirliliği

Kaynakça

• Abeln DL, Hastings RJ, Scxhreiber RJ, Yonley C (1993). Detailed Illustration of Contingent Management Practices for Cement Kiln Dust. In: Research and Development Bulletin, SP115T. Skokie (IL): Portland Cement Association. Anonim (2010). Toprak Kirliliği Kontrulü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmenlik. Resmi Gazete. 08.06.2010, sayı: 27605. Aydınalp C, Cresser MS (2003). The Background Levels of Heavy Metals in Vertısols Under Medıterranean Type of Climate in the Region of Turkey. Journal of Central European Agriculture: 289-296. Bağcı U (2013). The Geochemistry and Petrology of the Ophiolitic Rocks from the Kahramanmaraş Region, Southern Turkey. Turkish J. Earth Sci. Black CA (1965). Methods of Analysis Agreon., No: 9, Ame. Soc. Agr. , Madison Wisconsin. USA. Bowen HJ (1979). Environmental Chemistry of the Elements. London: Academic Pres. Efe E, Bek Y, Şahin M (2000). SPSS'te Çözümleri ile İstatistik Yöntemler II. Kahramanmaraş: KSÜ. Gül Kİ (2011). Birden Fazla Metal ile Kirlenmiş Topraklarda Ayçiçeği ve Mısırın Fitoekstraksiyonu Üzerine EDTA ve DTPA'nın Etkisi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. Gülçur F (1974). Toprağın Fiziksel ve Kimyasal Analiz Metodları, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Yayın No: 201, Kutulmuş Matbaası, İstanbul. Gündoğan R (1998). Land Use Interpretations at the Taxonomic Category Level for Kahramanmaraş Province, Turkey. Proceedings of Int. Sym. on Arid Region Soils, (Ed. Yeşilsoy, M.Ş.). Menemen-İzmir, Turkey. Göd R, Heiss G (1996). Die Arsenanomalie Feistriz am Wechsel. Jahrb Geol Bundesanstalt, 437-444. Hasemi E (1996). Toprakta ve Bitkideki Cd Miktarları. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Hossner LR (1996). Dissolution for Total Elemental Analysis. 3rd Edition. Methods of Soil Analysis. Part 3, Chemical Methods, D.L. Sparks, 46-64. Madison, WI: Soil Science Society of America and American Society of Agronomy. Işıklı B, Demir TA, Akar T, Berber A, Urer SM, Kalyoncu C, Canbek M (2006). Cadmium Exposure from the Cement Dust Emissions: A Field Study in a Rural Residence. Chemosphere, 63 (9):1546–52. Jenny H (1967). Origin of Soils. In Applied Sedimentation. (Ed by Parker D Trask), p. 41-61, John Wiley & Sons, New York. Haktanır K, Arcak S (1998). Çevre Kirliliği. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Yayın No:1503. Kabata-Pendias A ve Mukherjee AB (2007). Trace Elements from Soil to Human. Berlin: Springer-Verlag. K.Maraş Meteoroloji İstasyonu Müdürlüğü (2018a). Meteorolojik Veri Grafiği-Kahramanmaraş İli Uzun Yıllara Göre Hakim Rüzgar Yönü. K.Maraş Meteoroloji İstasyonu Müdürlüğü (2018b). Meteorolojik Veri Grafiği-Kahramanmaraş İli Aylık Ortalama Sıcaklık Değerleri. Karaca F, Alagha O, Elçi E, Ertürk F, Yılmaz YZ, Özkara T (2006). Büyükçekmece Gölü Havzasında Havanın PM2,5 ve PM2,5-10 Gruplarında Krom Derişimleri. Ekoloji:15(61), 16- 21. Khamparia A, Chattergee SK, Sharma GD (2012). Assessment on Effect of Cement Dust Pollution on Soil Health. Journal of Environmental Research and Development, 7(1):368-374. Khashman OA, Shawabkeh RA (2006). Metal Distribution in Soils Around the Cement Factory in Southern Jordan. Environmental Pollution: 387-394. Kızılkaya R, Karaca A, Arcak S (1997). Samsun yöresi topraklarında Zn/Cd oranı ve bu oran ile İz Element ve Ağır Metaller (Fe, Cu, Mn, Pb, Ni) Arasındaki İlişkiler. I. Ulusal Çinko Kongresi, 12-16 Mayıs 1997. Eskişehir, 501-509. Korkmaz H (2001). Kahraman Maraş Havzasının Jeomorfolojisi. Cilt İl Kültür Müdürlüğü Yayınları No:3. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Valiliği. Maina HM, Egila JN, Nkafamiya II, Shagal MH (2013). Impact of Cement Dust Deposition on the Elemental Composition of Soils in the Vicinity of Ashaka Cement Factory, Nigeria. International Research Journal of Agricultural science and Soil Science 3(2), 66-74. Soil Water Journal 20 K. Saltalı, R. Gündoğan, Ö. F. Demir, Z. Kara, T. Yakupoğlu, H. Dikici, K. Yılmaz Mandal A, Voutchkov M (2011). Heavy Metals in Soils Around the Cement Factory in Rockfort. International Journal of Geosciences:48-54. Richards , L.A., 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkaline Soils, USA, Salinity Labrotary, s. 60. Sayın M (2011). Toprak Mineralojisi Kitabı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi Genel Yayın No:227, Ders Kitapları Yayın No: A-72, Adana, Türkiye. Somogyi A, Braun M, Posta J (1997). Comparison Between X-ray Fluorescence and Inductively Coupled Plasma Atomic Emission Spectrometry in the Analysis of Sediment Samples. Spectrochimica Acta Part B, p. 2011- 2017. Sposito G (1989). Chemistry of Soils. New York: Oxford University Pres, Inc., 1989. Uysal İ, Müftüoğlu NM, Demirer T, Karabacak E, Tütenocaklı T (2006). Çanakkale’de Çimento Tozlarının Bazı Bitkilere ve Topraklara Etkileri. Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 43(2):133-144. Yılmaz K (1990). Harran Ovası Topraklarının Mineralojik Karakterizasyonları. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.