Farklı Dini İnanışlardaki Bireylerin Ölüm Kaygıları ile Ruhsal Belirtiler ve Sosyo-Demografik Değişkenler Arasındaki İlişkiler

Yıl 2007, Cilt: 14 Sayı: 3, 171 - 179, 01.06.2007

M. Yüksel Erdoğdu Mustafa Özkan

Öz

Amaç: Bu araştırmanın ana amacı; farklı inanışlardaki bireylerin ölüm kaygıları ile ruhsal belirtiler ve sosyodemografik değişkenler arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Yöntem: Araştırmanın örneklemi Müslüman, Yezidi ve Süryani dinine mensup 152'si erkek 88'si bayan toplam 240 kişiden oluşmaktadır. Örneklem grubundaki bireylerin ölüm kaygılarını ölçmek amacıyla Thorson-Powel ölüm kaygısı ölçeği, ruhsal belirtileri ölmek amacıyla da SCL-90 Ruhsal Tarama Envanteri Kullanılmıştır. Ayrıca araştırıcı tarafından örneklem grubundaki bireylerin sosyo-demografik özelliklerinin tespiti için bir anket hazırlanmıştır. Bulgular: Araştırmadan elde edilen bulgulara göre ölüme yönelik en yoğun kaygı yaşayanlar sırayla Yezidi, Müslüman ve Süryani dinine mensup olan bireylerdir. Ölüm kaygısı ile ruhsal belirtiler arasında en yüksek ilişki, ölüm kaygısı ile kişiler arası duyarlılık arasındadır. Müslümanlarda daha çok paranoid kişilik, Yezidilerde obsesif düşünce, Süryanilerde ise kişiler arası duyarlılık daha baskın gözlenmektedir. Eğitim düzeyinin artması, ölümü çok hatırlamak ve mezar ziyaretleri yapmak ölüm kaygısını artırmaktadır. Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeyde olanlarda ölüm kaygıları daha yüksektir. Evli olanlar, bekarlara göre daha çok ölüm kaygısı yaşamaktadırlar. Tartışma: Ölüm kaygısı dinlere göre farklılık göstermektedir. Bu durum her dinin dünyevi yaşantı ve dini pratik yükümlülükleri arasındaki farklılıklar ve özellikle de ölümden sonraki yaşantılar ile ilgili dini öğretilerdeki farklılıklarla açıklanabilir. Ölüm kaygısının yüksek olması genel bir gerginliğe ve bazı ruhsal belirtilerde artışa da yol açmaktadır. Anahtar kelimeler: Ölüm kaygısı, Ruhsal belirtiler, Farklı dinler

Anahtar Kelimeler

Ölüm kaygısı, Ruhsal belirtiler, Farklı dinler

The Relationships between Death Anxiety with Dispositional Symptoms and Socio-Demographic Variables of Individuals from Different Religions

Öz

Purpose: The aim of this study is “to find out the relationships between death anxiety with dispositional symptoms and socio-demographic variables” of individuals from different religions. Method: The sample of this study consists of 240 people (152 men and 88 women) who believe in Muslim, Yezidi and Syrian religions. The Thorson- Powell Death Anxiety Scale has been administrated to measure the individuals' death anxieties and the SCL-90-R Symptom Checklist has also been utilized to find out the dispositional symptoms. Furthermore, the researchers have also prepared a questionnaire for the sample group to determine the sociodemographic characteristics of the indivuduals. Results: Those who experience the most intensive death anxiety are Yezidi, Muslim and Syrian religions believers respectively. The highest correlation between death anxiety and dispositional symptoms is between death anxiety and interpersonal sensitivity. Paranoia is more common among Muslim individuals, whereas, it has been observed that obsessive thoughts are more dominant among Yezidi individuals and interpersonal sensitivity is more dominant among Syrian individuals. High education level, frequent recalling of death, grave visits increase the death anxiety. Death anxiety is more common among individuals who belong to lower and higher socio-economical status. Married individuals experience a higher level of death anxiety when compared with single ones. Discussion: Death anxiety differs from religion to religion. This situation can be articulated by differences between worldly life and practical requisitives of religion and especially by the differences in religious doctrines concerned after-worldly experiences. The excessiveness of death anxiety results in a general mood of tension and increases some certain dispositional symptoms. Key words: Death anxiety, Dispositional symptoms, Different religions.

Anahtar Kelimeler

Death anxiety, Dispositional symptoms, Different religions.

Kaynakça

• Kubler-Ross, E. Death. The Final Stage of Growth. New York: A Touchstone Book, Simon&Schuster Inc. 1986.
• Yakıt , İ. Batı düşüncesi ve Mevlana. İst: Ötüken yayınları.1993.
• Karaca, Faruk. Ölüm psikolojisi. Beyan yayınları. İstanbul. 2000.
• Thomas L.V. Ölüm. Çev. Işın Gürbüz, İletişim yayınları, İstanbul.1991.
• Freud, S.Thoughts For the Times on War and Death. Collet Papers, Hogart Press, London.1925.
• Hökelekli, H. Ölümle ilgili tutumların dini davranışla ilişkisi üzerine bir araştırma. Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1992;4, s. 57-98.
• Yanbastı, G.Kişilik Kuramları. Ege Üniversitesi yayınları, İzmir.1990.
• Yalom, Irwın. Varoluşçu Psikoterapi. Kabalcı yayınevi,İstanbul.2001.
• Geçtan, E. Varoluş ve Psikiyatri. Remzi Kitapevi, İstanbul.1990.
• Hoelter, J.W. Multidimensional Treatment of for of Death. J of Consulting and Clinical Psychology.1979
• Freud, S.Psikanalize Giriş. Genel Nevroz Öğretisi. Çev. Günsel Koptagel,Gümüş basımevi, İstanbul.1993.
• Ditfurth, H. Korku ve Kaygı. Çev.Nasuh Barın, Metis yayınları, İstanbul.1991.
• Kierkegaard, S. Fear and Trembling and the Sickness unto Death. New York:Doubleday-Anchor. 1953.
• Yıldız, M. Dini hayat ile ölüm kaygısı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. D.E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. 1998.
• Freud, S. Endişe. Çev. L. Özcengiz, Dergah yayınları, İstanbul.1992.
• Wahl, C.W. The Fear of Death. In H.Feifel (Ed). The meaning of Death. New York: McGraw-Hill.1959.
• Becker, E.. The Denial of Death. Free Pres. New York. 1973.
• Frankl, V. The Unconscious God: Psychotherapy and Theology. New York. Simon and Schuster.1975.
• Karaca, Yıldız. Thorson-Powel ölüm kaygısı ölçeğinin uyarlanması. Tabula Rasa. Tuğra matbaası, Isparta.2001.1(1):10-4.
• Öner, N. Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler. İstanbul:Boğaziçi Üniversitesi Matbaası.1996.
• Büyüköztürk, Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Yayıncılık, Ankara.2002.
• Fortner BV, Neimeyer RA. Death anxiety in older adults: A Quantitative Review. Death Stud.1999; 23(5):387-411.
• 23. Abdel-Khalek AM, Lester D. Death obsession in kuwait and american college students. Death Stud. Jul; 2003;27(6):541-53.
• Karaca, F. Psikolojik Açıdan Ölüm ve Dini İnanç İlişkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 1997.
• Rasmussen CA, Brema C. The relationship of death anxiety and the subjective experience of time in the elderly. The Journal of Psychology, 1996;141-144.
• Tang CS, Wu AM, Yan EC. Psychosocial correlates of death anxiety among chinese college students. Death Stud.2002.Jul-Aug;26(6):491-9.
• Cicirelli VG. Personal meanings of death in relation to fear of death. Death Stud. Dec 1988 ;22(8):713-33.
• Schumaker JF, Warren WG, Groth-Marnat G. Death anxiety in japan and australia. Soc Psychol. 1991; 131(4):511-8.
• Suhail K, Akram S.Correlates of death anxiety in Pakistan. Death Stud. Jan. 2002; 26(1):39-50.
• Thorson JA, Powell FC. Elements of death anxiety and meanings of death. J Clin Psychol. Sep.1988; 44(5):691-701.
• Courtenay BC, Poon LW, Martin P, Clayton GM, Johnson MA. Religiosity and adaptation in the oldest-old. Int J Aging Hum Dev. 1992; 34(1):47-56.
• Sanders JF, Poole TE, Rivero WT. Death anxiety among elderly. Psychological Reports. 1980; 46:53-54.
• Alvarado KA, Templer DI, Bresler C, Thomas-Dobson S. The Relationship of religious variables to death depression and death anxiety. J Clin Psychol. Mar; 1995; 51(2):202-4.
• Şenol, C. Ankara İlinde Kurumlarda Yaşayan Yaşlılarda Ölüme İlişkin Kaygı ve Korkular. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü. 1989.
• Turgay, M. Ölüm Korkusu ve Kişilik Yapısı Arasındaki İlişki. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2003.