A Qualitative Research on Perceptions of Primary School Principals about School Guidance Services

Yıl 2012, Cilt: 4 Sayı: 38, 199 - 211, 29.09.2012

Fatih Camadan Ferudun Sezgin

Öz

The purpose of this study was to examine the perceptions of primary school principals about school guidance services. The participants were the principals of 19 primary schools having a counselor who has been working permanently for at least one year. A semi-structured interview form developed by the researchers was used to gather data. In the framework of the relevant literature, six themes named as educational guidance, personal-social guidance, vocational guidance, school management, teacher, and parents under three categories entitled as continuing studies, evaluations, and suggestions were determined. According to results, school principals reported that efforts of educational guidance were mostly focused on the informative seminars related to improving student academic achievement. In personal-social guidance endeavors, it was reported that test applications were given more importance. Participants also stated that studies aimed at introducing high schools by means of trips were mostly done in the scope of vocational guidance. Related to the studies on school management, participants expressed that there was a strong cooperation in the application of school counseling and guidance program. In teacher theme, results indicated that school guidance plans and programs have been prepared cooperatively. Participants mentioned that several informative seminars were designed for parents. Consequently, results revealed that majority of the participants found these studies related to school guidance services necessary and successful. In addition, several suggestions made by participants regarding to the issues mentioned above are also included.

Anahtar Kelimeler

-

İlköğretim Okulu Müdürlerinin Okul Rehberlik Hizmetlerine İlişkin Görüşleri Üzerine Nitel Bir Araştırma

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okulu müdürlerinin okullarında sunulan rehberlik hizmetlerine yönelik görüşlerinin incelenmesidir. Araştırma, okullarında kadrolu olarak en az bir yıldır çalışan psikolojik danışmanın bulunduğu 19 okul müdürüyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış bir görüşme formu kullanılmıştır. İlgili literatür dikkate alınarak eğitsel rehberlik, kişisel-sosyal rehberlik, mesleki rehberlik, okul yönetimi, öğretmen ve veli olmak üzere altı tema ve her bir temayla ilgili olarak yürütülen çalışmalar, değerlendirmeler ve öneriler olmak üzere üç kategori oluşturulmuştur. Araştırmanın sonuçları eğitsel rehberlikle ilgili çalışmaların daha çok öğrencilerin akademik başarılarının artırılmasına yönelik bilgilendirme seminerlerine yoğunlaştığını göstermiştir. Kişisel-sosyal rehberlikle ilgili olarak yürütülen çalışmalardan test uygulamalarına daha fazla ağırlık verildiği ifade edilmiştir. Mesleki rehberlik alanında liselerin tanıtılmasına yönelik çalışmalara ağırlık verildiği üzerinde durulmuştur. Okul yönetimiyle ilgili yürütülen çalışmalar hakkında rehberlik programının uygulanmasında işbirliği yapıldığından bahsedilmiştir. Öğretmenlerle ilgili yürütülen çalışmalarla ilgili olarak rehberlik plan ve programlarının hazırlanmasında işbirliği yapıldığına değinilmiştir. Velilerle ilgili ise çeşitli konularda bilgilendirme seminerlerinin düzenlendiği ifade edilmiştir. Ayrıca yukarıda değinilen tüm alanlarla ilgili yürütülen rehberlik çalışmalarına ilişkin yapılan değerlendirmelerde katılımcıların çoğunluğunun bu çalışmaları gerekli ve başarılı buldukları sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, yukarıda değinilen alanlarla ilgili katılımcıların çeşitli önerilerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Sözcükler: ilköğretim okulu müdürü, psikolojik danışman, okul rehberlik hizmetleri. Keywords: primary school principal, counselors, school guidance services.

Kaynakça

• Erözkan, A. (1997). İlköğretim okullarında görevli yöneticiler ile öğretmenlerin PDR hizmetlerine ilişkin değerlendirmelerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Glossoff, H. L., & Koprowicz, C. L. (1990). Children achieving potential: An introduction to elementary school counseling and state-level policies. Paper was presented at Alexandria, VA: American Association for Counseling and Development and National Conference of State Legislatures. Denver, CO (ERIC Document Reproduction Service No. ED330917).
• Güven, M. (2003). Psikolojik danışmanların okul yöneticileriyle ilişkilerini değerlendirmeleri. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi bildiri özetleri. 9-11 Temmuz, İnönü Üniversitesi, Malatya, Ankara: Cantekin Matbaası.
• Güven, M. (2009). Milli Eğitim Bakanlığı müfettişlerinin okul rehberlik hizmetleri ve denetimiyle ilgili görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 171-179.
• Güvenç, M. (2001). Okullardaki rehberlik faaliyetlerinin yürütülmesinden Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Hamamcı, Z., Murat, M. & Çoban, A. (2004). Gaziantep’teki okullarda çalışan psikolojik danışmanların mesleki sorunlarının incelenmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı bildiri özetleri, 6-9 Temmuz 2004, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya, Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Hardesty, P. H., & Dillard, J. M. (1994). The role of elementary school counselors compared with their middle and secondary school counterparts. Elementary School Guidance and Counseling, 29, 83-91.
• Kılıçcı, Y. (1989). Okullarda ruh sağlığı. Ankara: Şafak Matbaacılık.
• Kızıl, D. (2007). Ortaöğretim kurumlarındaki rehber öğretmenlerin ve sınıf rehber öğretmenlerin sınıf içi rehberlik etkinlikleri ile ilgili görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kuzgun, Y. (2009). Rehberlik ve psikolojik danışma (10. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2001). Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. http://mevzuat.meb. gov.tr/html/68.html adresinden 18.08.2012 tarihinde indirilmiştir.
• Nazlı, S. (2003). Öğretmenlerin kapsamlı/gelişimsel rehberlik ve psikolojik danışma programını algılamaları ve değerlendirmeleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 132-145.
• Nazlı, S. (2008). Öğretmenlerin değişen rehberlik hizmetlerini ve kendi rollerini algılamaları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(20), 11-25.
• Onur, M. (1997). Giresun ili merkez liselerindeki yönetici, öğretmen ve öğrencilerin rehberlik anlayışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Özabacı, N., Sakarya, N. & Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 8-22.
• Özaydın, A. (2002). Resmi ilköğretim okullarında yönetici, rehber öğretmen, sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre rehberlik uygulamaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, E. (1991). Bazı değişkenlerin liselerdeki öğrenci, öğretmen, danışman ve yöneticilerin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinden beklentilerinin etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.
• Paskal, K. (2001). Okul yöneticilerinin (ilköğretim okulu müdürlerinin) bu okullarda görev yapan rehber öğretmenlerin görevleri ve rehberlik hizmetleri ile ilgili bilinçlilik düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Polat, C. (2007). İlköğretim okulları sekizinci sınıf öğrencilerinin okul psikolojik danışma ve rehberlik servisinden yararlanma düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Poyraz, A. (1993). Ankara ortaöğretim kurumlarında personelin rehberlik hizmetleri ile ilgili görevleri kabullenme durumu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Remley, T. P., & Albright, P. L. (1988). Expectations for middle school counselors: views of students, teachers, principals and parents. School Counselor, 35(4), 290- 296.
• Saylan, N. & Gürkan, U. (2002). Rehberlik hizmetleri yönetmeliğine değerlendirilmesi. VII. Eğitim Bilimleri Kongresi bildiri özetleri, 9-11 Eylül 1998, Selçuk Üniversitesi, Konya, Ankara: PegemA Yayıncılık. hizmetlerinin
• Söker, V. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin sınıf yönetimi konusunda okullardaki rehberlik servisinden beklentileri (Zonguldak örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Stickel, S. A. (1990). A study of role congruence between school counselors and school principals. Paper was presented at The Annual Meeting of the Eastern Educational Research Association. Clearwater, FL, February 15. (ERIC Document Reproduction Service No. ED321944).
• Şahin, H. (2010). Kişisel rehberlik ve psikolojik danışma. İçinde A. Kaya (Ed.). Psikolojik danışma ve rehberlik (ss. 157-196). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tatlıoğlu, K. (1999). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık servisinden beklentiler üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Teker, H. (2003). Okul idarecileri ve öğretmenlerinin okul rehberlik servisinin görevleri konusundaki bilinçlilik düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Tuzcuoğlu, N. (1995). İlkokullarda rehberlik servislerinden beklentiler ve rehberlik servisinin öğrenciler üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünal, E. (2004). İlköğretim okullarında profesyonel olmayan rehberlik çalışmaları ve eksikliği hissedilen hizmetler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı bildiri özetleri, 6-9 Temmuz, İnönü Üniversitesi, Malatya. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zalaquett, C. P. (2005). Principals’ perceptions of elementary school counselors’ role and functions. Professional School Counseling, 8(5), 451-457.
• Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal / 2012, 4 (38)