Üniversite Öğrencilerinde Benlik Saygısı Düzeyine Göre Akademik Başarıyı Yordayan Değişkenler

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 48, 111 - 125, 03.10.2017

Sevgi Özgüngör , Asuman Duatepe Paksu

Öz

Üniversite öğrencilerinde akademik başarıyı belirleyen öğelerin sıklıkla çalışılmasına rağmen, akademik başarının tüm çalışmalarca desteklenen ortak belirleyicileri saptanamamıştır. Alanyazında yer alan bu farklılıkların olası bir kaynağı benlik saygısı düzeyi farklı öğrenciler için akademik başarının belirleyicilerinin de farklılaşması olabilir. Bu varsayımı test etmek amacıyla bu çalışmada alanyazında akademik başarıyla sıklıkla ilişkilendirilen öğrenmeye ilişkin kontrol inancı, içsel ve dışsal motivasyon, sınav kaygısı, görev değeri, kendini sabotaj, devam edilen bölüm ve bölüme yönelik tutumların akademik başarıyı yordama gücü benlik saygısı düzeyi farklı öğrenciler için ayrı ayrı analiz edilmiştir. Ayrıca, çalışmanın varsayımına ek destek sağlaması açısından benlik saygısı farklı düzeydeki öğrencilerin görev değerini belirleyen değişkenler de ele alınmıştır. Bulgular, benlik saygısı ölçeğinden ortalamanın altında puan alan öğrenciler için akademik başarının yordayıcılarının bölüm ve sınav kaygısı, ortalamanın üstünde puan alan öğrencilerin akademik başarılarının yordayıcılarının ise görev değeri, bölüme yönelik tutum ve bölüm değişkenleri olduğunu göstermektedir. Ayrıca, her ne kadar içsel motivasyon, öğrenmeye yönelik kontrol inancı, bölüm ve bölüme yönelik tutum değişkenleri her iki grup için de görev değerinin yordayıcıları olsa da, kendini sabotaj sadece benlik saygısı ölçeğinden ortalamanın altında puan alan öğrenciler, akademik başarı ise sadece benlik saygısı ölçeğinden ortalamanın üstünde puan alan öğrenciler için manidar bir yordayıcıdır.

Anahtar Kelimeler

Akademik başarı, benlik saygısı, görev değeri, kendini sabotaj davranışı, üniversite öğrencileri

Kaynakça

• Abouserie, R. (1994). Sources and levels of stress in relation to locus of control and self esteem in university students. Educational Psychology, 14(3), 323-330.
• Abouserie, R. (1995). Self-esteem and achievement motivation as determinants of students' approaches to studying. Studies in Higher Education, 20(1), 19-26.
• Aksu, M., Demir, C. E., Daloğlu, A., Yıldırım, S. ve Kiraz, E. (2010). Who are future teachers in Turkey? Characteristics of entering student teachers. International Journal of Educational Development, 30, 91-101.
• Aktürk, A. O. (2012). Öğretmen adaylarının öğrenmeye ilişkin tutumlarının öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenlerine ve akademik başarılarına göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(3), 283-297.
• Albert, M. A. ve Dahling, J. J. (2016). Learning goal orientation and locus of control interact to predict academic self-concept and academic performance in college students. Personality and Individual Differences, 97, 245- 248.
• Bartlett, S., Peel, M. J. ve Pendlebury, M. (1993). From fresher to finalist: A three year analysis of student performance on an accounting degree programme. Accounting Education, 2(2), 111-122.
• Baumeister, R. F., Campbell, J. D., Krueger, J. I. ve Vohs, K. D. (2003). Does high self-esteem cause better performance, interpersonal success, or healthier lifestyles?. Psychological Science in the Public Interest, 4(1), 1-44.
• Berglas, S. ve Jones, E. E. (1978). Drug choice as a self-handicapping strategy in response to noncontingent success. Journal of Personality and Social Psychology, 36(4), 405-417.
• Bettencourt, B. A., Charlton, K., Eubanks, J., Kemahan, C. ve Fuller, B. (1999). Development of collective selfesteem among students: Predicting adjustment to college. Basic and Applied Social Psychology, 27, 213-222.
• Blatt, S. J. ve Zuroff, D. C. (1992). Interpersonal relatedness and self-definition: Two prototypes for depression. Clinical Psychology Review, 12(5), 527-562.
• Borton, J. L. S., Crimmins, A. E., Ashby, R. S. ve Ruddiman, J. F. (2012). How do individuals with fragile selfesteem cope with intrusive thoughts following ego threat?. Self and Identity, 11, 16-35.
• Brown, J. D. (1986). Evaluations of self and others: Self-enhancement biases in social judgments. Social Cognition, 4, 353-376.
• Brown, J. D., Collins, R. L. ve Schmidt, G. W. (1988). Self‐esteem and direct versus indirect forms of self‐ enhancement. Journal of Personality and Social Psychology, 55, 445‐453.
• Buluş, M. (2011). Öğretmen adaylarında bireysel farklılıklar perspektifinden amaç yönelimleri, denetim odağı ve akademik başarı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 529-546.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Özkahveci, Ö. ve Demirel, F. (2004). Güdülenme ve öğrenme stratejileri ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 207-239.
• Cheng, S. K. ve Law, M. Y. (2015). Mediating effect of self-esteem in the predictive relationship of personality and academic self-handicapping. American Journal of Applied Psychology, Special Issue: Psychology of University Students, 4(3-1), 51-57.
• Chubb, N. H., Fertman, C. I. ve Ross, J. L. (1997). Adolescent self-esteem and locus of control: A longitudinal study of gender and age differences. Adolescence, 32(125), 112-129.
• Coyle, T. R. ve Pillow, D. R. (2008). SAT and ACT predict college GPA after removing g. Intelligence, 36(6), 719-729.
• Cunningham, M., Corprew, C. S. ve Becker, J. E. (2009). Associations of future expectations, negative friends, and academic achievement in high-achieving African American adolescents. Urban Education, 44(3), 280- 296. doi:10.1177/0042085908318715
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda benlik saygısı (Uzmanlık tezi). Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Ankara.
• Dompnier, B., Darnon, C. ve Butera, F. (2009). Faking the desire to learn: A clarification of the link between mastery goals and academic achievement. Psychol Science, 20(8), 939-43.
• Dost, T. M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22), 132-143.
• Dunning, D. ve Cohen, G. L. (1992). Egocentric definitions of traits and abilities in social judgment. Journal of Personality and Social Psychology, 63, 341-355.
• Erözkan, A. (2011). Investigation of social anxiety with regards to anxiety sensitivity, self-esteem, and interpersonal sensitivity. İlköğretim-Online, 10(1), 338-347.
• Gadbois, S. A. ve Sturgeon, R. D. (2010). Academic self-handicapping: Relationships with learning specific and general self-perceptions and academic performance over time. British Journal of Educational Psychology, 81, 207-222.
• Geiser, S. ve Santelices, M. V. (2007). Validity of high-school grades in predicting student success beyond the freshman year: High-school record vs standardized tests as indicators of four-year college outcomes. Berkeley, CA: Center for Studies in Higher Education, University of California, Berkeley.
• Gifford, D. D., Briceno-Perriott, J. ve Mianzo, F. (2006). Locus of control: Academic achievement and retention in a sample of university first-year students. Journal of College Admission, 191, 18-25.
• Harris, R. N. ve Snyder, C. R. (1986). The role of uncertain self-esteem in self-handicapping. Journal of Personality and Social Psychology, 51(2), 451-458.
• Hembree, R. (1988). Correlates, causes, and treatment of test anxiety. Review of Educational Research, 58, 47-77.
• Husman, J., Derryberry, W. P., Crowson, H. M. ve Lomax, R. (2004). Instrumentality, task value, and intrinsic motivation: Making sense of their independent interdependence. Contemporary Educational Psychology, 29(1), 63-76.
• Jordan, C. H., Spencer, S. J., Zanna, M. P., Hoshino-Browne, E. ve Correll, J. (2003). Secure and defensive high self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology, 85(5), 969-978.
• Karahan, T. F., Sardoğan, M. E., Şar, A. H., Ersanlı, E., Kaya, S. N. ve Kumcağız, H. (2004). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri ile benlik saygısı düzeyleri arasındaki ilişkiler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 27-39.
• Kirkcaldy, B., Furnham, A. ve Siefen, G. (2004). The Relationship between health efficacy, educational attainment, and well-being among 30 nations. European Psychologist, 9(2), 107-119.
• Komarraju, M. ve Dial, C. (2014). Academic identity, self-efficacy, and self-esteem predict self-determined motivation and goals. Learning and Individual Differences, 32, 1-8.
• Kuncel, N. R., Credé, M. ve Thomas, L. L. (2007). A meta-analysis of the predictive validity of the Graduate Management Admission Test (GMAT) and Undergraduate Grade Point Average (UGPA) for graduate student academic performance. Academy of Management Learning and Education, 6(1), 51-68.
• Lee, J., Bong, M. ve Kim, S. I. (2014). Interaction between task values and self-efficacy on maladaptive achievement strategy use. Educational Psychology, 34(5), 538-560.
• Martin, A. J., Marsh, H. W. ve Debus, R. L. (2003). Self-handicapping and defensive pessimism: A model of selfprotection from a longitudinal perspective. Contemporary Educational Psychology, 28, 1-36.
• Midgley, C. ve Urdan, T. (2001). Academic self-handicapping and performance goals: A further examination. Contemporary Educational Psychology, 26, 61-75.
• Midgley, C., Arunkumar, R. ve Urdan, T. (1996). If I don't do well tomorrow, there's a reason: Predictors of adolescents' use of academic self-handicapping strategies. Journal of Educational Psychology, 88, 423-434.
• Moksnes, U. K. ve Espnes, G. A. (2013). Self-esteem and life satisfaction in adolescents-gender and age as potential moderators. Quality of Life Research, 22(10), 2921-2928.
• Newman, L. S. ve Wadas, R. F. (1997). When the stakes are higher: Self-esteem ınstability and self-handicapping. Journal of Social Behavior and Personality, 12(1), 217-232.
• Ocak, G. ve Yamaç, A. (2011). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin öz-düzenleyici öğrenme stratejileri, motivasyonel inançları, matematiğe yönelik tutum ve başarıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 369-387.
• Orhan, E. E. ve Ok, A. (2014). Öğretmenlik programlarını kimler tercih ediyor? Adayların giriş özellikleri ve öğretmenliğe yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 75-92.
• Özgüngör, S. (2008). Üniversite öğrencilerinde öğretmene ilişkin algıların ve öğrenci özelliklerinin kopya çekme davranışlarıyla ilişkisi. Eğitim ve Bilim, 33(149), 68-79.
• Parmaksız, İ. ve Avşaroğlu, S. (2012). Examining the teacher candidates' levels of optimism and styles of coping with stress according to their self-esteem levels. İlköğretim-Online, 11(2), 543-555.
• Pintrich, P. R., Smith, D. A. F., Garcia, T. ve McKeachie, W. J. (1991). A Manual for the use of the motivated strategies for learning. ERIC veritabanından erişildi (ED338122).
• Reisoğlu, İ., Gedik, N. ve Göktaş, Y. (2013). Öğretmen adaylarının özsaygı ve duygusal zekâ düzeylerinin problemli internet kullanımıyla ilişkisi. Eğitim ve Bilim, 38(170), 150-165.
• Richardson, M., Abraham, C. ve Bond, R. (2012). Psychological correlates of university students' academic performance: A systematic review and meta-analysis. Psychological Bulletin, 138(2), 353-387.
• Román, S., Cuestas, P. J. ve Fenollar, P. (2008). An examination of the interrelationships between self‐esteem, others' expectations, family support, learning approaches and academic achievement. Studies in Higher Education, 33(2), 127-138.
• Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Rothbaum, F., Morling, B. ve Rusk, N. (2009). How goals and beliefs lead people into and out of depression. Review of General Psychology, 13(4), 302-314.
• Rothstein, J. (2004). College performance predictions and the SAT. Journal of Econometrics, 121, 297-317.
• Schraw, G., Wadkins, T. ve Olafson, L. (2007). Doing the things we do: A grounded theory of academic procrastination. Journal of Educational Psychology, 99(1), 12-25.
• Seo, E. H. (2011). The relationships among procrastination, flow, and academic achievement. Social Behavior & Personality: An International Journal, 39(2), 209-217.
• Shapka, J. D., Domene, J. F. ve Keating, D. P. (2006). Trajectories of career aspirations through adolescence and young adulthood: Early math achievement as a critical filter. Educational Research and Evaluation, 12(4), 347-358.
• Spencer, J. S., Joseph, R. A. ve Steele, C. M. (1993). Low self esteem the uphill struggle for self-integrity. R. F. Baumeister (Ed.), Self esteem: The puzzle of low self regard içinde (s. 88-89). New York: Plenum Press.
• Stupnisky, R. H., Perry, R. P., Renaud, R. D. ve Hladkyj, S. (2013). Looking beyond grades: Comparing selfesteem and perceived control as predictors of first-year college students’ well-being. Learning and Individual Differences, 23, 151-157.
• Tesser, A. (1988). Toward a self-evaluation maintenance model of social behavior. L. Berkowitz (Ed.), Advances in experimental social psychology içinde (Cilt 21, s. 181-227). New York: Academic Press.
• Tesser, A. ve Campbell, J. (1980). Self-definition: The impact of the relative performance and similarity of others. Social Psychology Quarterly, 43, 341-346.
• Urdan, T. ve Midgley, C. (2001). Academic self handicapping: What we know what more there is to learn. Educational Psychology Review, 13(2), 115-138.
• Urdan, T., Midgley, C. ve Anderman, E. A. (1998). The role of classroom goal structure in students' use of selfhandicapping. American Educational Research Journal, 35, 101-122.
• Wachelka, D. ve Katz, R. C. (1999). Reducing test anxiety and improving academic self-esteem in high school and college students with learning disabilities. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 30(3), 191-198.
• Weiner, B. (1985). An attributional theory of achievement motivation and emotion. Psychological Review, 92(4), 548-573.
• Yalçın, S. ve Açıkgöz, İ. (2009). Öğrenci çalışma becerilerinin başarı üzerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 34(151), 156-164.
• Yaşar, V. (2008). Farklı liselerde öğrenim görmekte olan 16-18 yaş grubundaki öğrencilerin denetim odağı düzeyleri ile bazı kişilik özelliklerinin karşılaştırılması. Milli Eğitim, 178, 121-138.
• Zeegers, P. (2004). Student learning in higher education: A path analysis of academic achievement in science. Higher Education Research & Development, 23(1), 35-56.
• Zuckerman, M. ve Tsai, F. (2005). Costs of self-handicapping. Journal of Personality, 73(2), 411-442.