“TURKISH REFLECTIONS” IN THE BULGARIAN PUBLICATIONS AND EDUCATIONAL LIFE

Yıl 2011, Cilt: 13 Sayı: 2, 89 - 103, 01.06.2011

İ. Murat Çakmakçı

Öz

For several centuries the Balkan region has been regarded as a zone of
fraction between the Orient and Europe, between Islam and Christianity, where
nothing is actually Christian, nor is it Islamic, a mysterious area where everything is
possible. Not so long ago the discourse about the Orient concentrated around and
treated mainly the interests of the big colonial empires in the East and their
reflection in scholarship and letters, in the image of the "Orient" and "Oriental"
peoples in the West. The attitudes in the Balkans, however, and especially those of
Bulgarians to Turks and Muslims, meet us with a different reality, the reality of a
(probably) "white" people (Christians) ruled by an "Oriental" empire. The
recognition of the neighbour, the ethnic, religious and/or linguistic "other" in the
Balkans where the relations are further complicated by the impact of the historical
factor, and where each nation claims some kind of political and/or cultural
dominance in the past, usually at the expense of the neighbours, is still in its
beginning.

Anahtar Kelimeler

Bulgarian literature, Modern literature, Bulgarian publications, Turkish reflections, Bulgarian educational life

BULGAR YAYINLARINDA VE EĞİTİM HAYATINDA “TÜRK İZLERİ”

Öz

Bulgaristan'da her dönemde Türkçe yayınlar yapılmıştır. Bu yayınlarda
önceleri Arap alfabesi kullanılırken Türkiye'deki 1928 harf inkılabından sonra
gazete, takvim ve kitapların kimi Arap, kimi Latin harfleri ile basılmıştır.
Bulgaristan Türkleri'nde geleneğe bağlı folklor, halk tiyatrosu, Karagöz gibi anonim
eserlerle ve Tekke Edebiyatı etkileriyle gelişen bir edebi zenginlik görülmektedir.
Bulgaristan Türkleri'nin diğer Balkan Türkleri ve Türkiye Türkleri ile ortak bir
kökten gelen ve her bakımdan büyük benzerlikler gösteren atasözü, deyim, bilmece,
mani, ninni, türkü, fıkra, efsane ve masalları bu gün de bütün canlılığı ile devam
etmektedir. Şiirin ana teması köy hayatı ve geleneğe dayalı toplum yapısıdır. Hikaye
ve şiire göre roman türü daha az gelişmiştir. 1984'te Türkçe yayın yasağıyla
yavaşlayan edebi hareketler, son gelişmelerle yeniden canlanmaktadır. Bu gün
Bulgaristan'da Hak ve Özgürlük gazetesi çık makta ve Sofya radyosunda günde 15
dakika Türkçe yayın yapılmaktadır. 20. yüzyılın başlarından 1945'e kadar
Bulgaristan'da 112 Türkçe dergi ve gazete yayınlanmıştır. Bulgaristan uzun yıllar
Türk hakimiyeti altında yaşadığından, bu topraklarda Türk dilinin ve Edebiyatı'nın
çok köklü bir geçmişi vardır. Divan Edebiyatı'nın pek çok üstadı Bulgaristan
topraklarında doğmuş veya eserlerini bu bölgede vermiştir. Şiir, roman, hikaye,
piyes gibi türlerde verilen eserler yanında, dünya klasiklerinden de pek çok
tercümeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bulgar edebiyatı, Modern edebiyat, Bulgar yayınları, Türk izleri, Bulgar eğitim yaşamı