A NEVER PRACTICED OPPONENT EXPRESSION IN TURKISH POLITICS: ‘‘THE RETURN TO BOSOM OF THE NATION’’

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 415 - 439, 27.12.2017

Serdar Yılmaz , M. İnanç Özekmekçi

Öz

The aim of this paper is to analyze “the return to bosom of the nation”
discourse voiced by the opposition parties in Turkish politics in certain
circumstances, which seems to be a project that had never been realized. It is
a political strategy envisaged  for
overcoming a  political crises
through  mass resignation of the
opposition party’s representatives from the parliament. Within this framework,
the subject was classified according to political periods and each specific
case was analyzed and compared with the other cases.
Aiming to take the legal political activity out of the parliament and to
mobilize people around the opposition, this political strategy intends to make
radical changes in the functioning of the political system. From this
perspective this work is set out to contribute to the literature through
determining under which political conditions this strategy voiced by the
opposition appears and whether it is a realizable and successful political
maneuver or not. 

Anahtar Kelimeler

The Return to Bosom of the Nation, Government-Opposition Relations, Turkish Politics

TÜRK SİYASAL HAYATINDA PRATİĞE GEÇEMEYEN MUHALİF BİR SÖYLEM: ‘‘SİNE-İ MİLLETE DÖNÜŞ’’

Öz

Bu çalışma Türk siyasal hayatında muhalefet
partilerinin kimi durumlarda dile getirdikleri ancak hiçbir zaman
gerçekleştiremedikleri bir proje olarak kalan “sine-i millete dönüş” söylemini
konu edinmektedir. Sine-i millete dönüş, muhalefet partilerinin kriz anlarında
bir çıkış noktası olarak düşündükleri parlamentodan toplu şekilde istifa etme
stratejisidir.  Bu çerçevede sine-i
millete dönüş söyleminin parti politikası olarak tartışıldığı dönemler
belirlenmiş, her olay kendi özelinde değerlendirilerek dönemsel bazda
tartışmaların ortak noktaları tespit edilmiştir. Meşru siyaseti, parlamentodan
çıkararak halk zeminine taşımayı amaçlayan ve muhalefete halkı da ortak etme
amacı güden bu politik strateji, bir meşruiyet sorunu yaratarak siyasal
sistemin işleyişinde köklü değişiklikler yapmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda
çalışmamız muhalefet tarafından zaman zaman dile getirilen bu stratejinin hangi
koşullar altında gündeme geldiğini, uygulanabilirliğini ve başarılı bir siyasal
manevra olup olmayacağını belirlemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sine-i Millete Dönüş, İktidar-Muhalefet İlişkileri, Türk Siyasal Hayatı

Kaynakça

• Aydın, Ömür, “Politik Alanın Farklı Siyasi Projelere Açıklığı Sorunu: Anayasa Mahkemesi ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararları Üzerine Bir İnceleme”, Mevzuat Dergisi, Yıl 13,Sayı 154, Kasım 2010.
• http://www.mevzuatdergisi.com/2010/11a/01.htm (Erişim Tarihi: 01.10.2015)
• Coşkun, Alev, “Sine-i Millete Dönüş…”, Cumhuriyet, 19 Aralık 2006.
• Çaylak, Adem, “1946-50 Arası Dönemde Müfrit Muhafazakar Demokratlar ve Türk Demokrasisinin Almış Olduğu Biçim” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62-1.
• Coşkun, Birce Albayrak, “Türkiye’de Siyasi Parti Kapatma ve Avrupa Örnekleri ‘Parti Kapatmak Demokrasi Tehdidi mi?’”, Siyaset Yönetim, Cilt 3,Sayı 7, 2008/7, s.143-149.
• Eşen, Hamit. “Parlamento Hukukunda Milletvekilliğinin Sona Ermesi”, Yasama Dergisi, Sayı 19: Eylül – Ekim – Kasım – Aralık / 2011, s.48-49.
• Şafak, Erdal, “Rejimin Dengeleri”, Sabah, 17 Aralık 2006.
• Tuncer, Erol “Türkiye’de Seçim Uygulamaları Sorunları Işığında Temsilde Adalet-Yönetimde İstikrar İlkelerinin İşlevselliği”, Anayasa Yargısı 23, Ankara 2006, s.171
• Yayla, Atilla. “Liberal Siyaset/Liberal İktisat, Özal Çizgisi”, Özal, Siyaset, İktisat,Zihniyet, (Editör: İhsan Sezal, İhsan Dağı), Boyut Kitapları, 2. Baskı, İstanbul 2003, s.428-429.
• Yılmaz, Ensar. “1946 Seçimlerinde Öne Çıkan Hususlar” ODÜ SBE Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 2010, s.180
• Ahmad, Feroz. Modern Türkiye'nin Doğuşu, Sarmel Yayınları, İstanbul 1995.
• Ağaoğlu, Samet. Arkadaşım Menderes, Rek-Tur Kitap Serisi, İstanbul 1967.
• Ağaoğlu, Samet. Siyasi Günlük Demokrat Parti’nin Kuruluşu (Yay. Haz. Cemil Koçak), İletişim Yayınları, İstanbul 1992.
• Aykol, Hüseyin, Türkiye’de Siyasi Parti Kapatmanın Tarihi, İmge Kitabevi, Ankara 2009.
• Bölükbaşı, Deniz. Türk Siyasetinde Anadolu Fırtınası Osman Bölükbaşı, Doğan Kitapçılık, İstanbul 2005.
• Çaylak, Adem. İktidar Muhalefet İlişkileri Bağlamında Türkiye’nin Siyasal Hayatında Osman Bölükbaşı ve Siyasal Hayatı, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2010.
• Hakyemez, Yusuf Şevki. Militan Demokrasi Anlayışı ve 1982 Anayasası, Seçkin Yayınları, Ankara 2000.
• İslam, Merve Kavakçı, Headscarf Politics in Turkey: A Postcolonial Reading, Palgrave Macmillan, New York 2010.
• Kapani, Münci, Kamu Hürriyetleri, AÜHF Yayınları, Ankara 1981.
• Karpat, Kemal. Türk Demokrasi Tarihi, Sosyal Ekonomik, Kültürel Temeller, İmge Yayınları, Ankara 2008.
• Mete, Orhan. Bütün Tafsilât ve Akisleriyle Demokrat Partinin Birinci Büyük Kongresi, Ticaret Dünyası Matbaası, İstanbul 1947.
• Müstakil Demokratlar Grubu. Demokrat Parti Kurucuları Bu Davanın Adamı Değildirler, Yeni Matbaa, Ankara 1949
• Özdemir, Hikmet, Atatürk’ten Günümüze Cumhurbaşkanı Seçimleri, Remzi Kitabevi, İstanbul 2007.
• Tahtakılıç, Ahmet. Dönüşü Olmayan Yol, Akademi Matbaası, Ankara 1989.
• Teziç, Erdoğan. 100 Soruda Siyasi Partiler: Partilerin Hukuki Rejimi ve Türkiye’de Partiler, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1976.
• Tunaya, Tarık Zafer. Türkiye’de Siyasi Partiler, Doğan Kardeş Yay., İstanbul 1952.
• Yalman, Ahmet Emin. Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, Yenilik Basımevi, Cilt 2, İstanbul 1970.
• Yücel, M. Serhan. Demokrat Parti, Ülke Yayınları, İstanbul 2001.
• Zürcher, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, 28. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2013.
• Cumhuriyet, 27 Nisan 1946-Cumhuriyet, 4 Nisan 1947 -Cumhuriyet, 16 Ağustos 1948
• Cumhuriyet, 23-24 Temmuz 1948- Cumhuriyet, 13 Mayıs 1989-Cumhuriyet, 22 Ekim 1989
• Cumhuriyet, 16 Aralık 2006-Cumhuriyet, 19 Aralık 2006- Cumhuriyet, 22 Aralık 2009
• Milliyet, 1 Kasım 1989-Milliyet, 30 Aralık 2006
• Milli Gazete, 24 Haziran 2001- Milli Gazete, 20 Haziran 2001
• Tercüman, 30 Ağustos 1989
• Yeni Sabah, 7 Mart 1948
• Yeni Şafak, 7 Mayıs 2001
• http://www.posta.com.tr/chp-den-sine-i-millet-aciklamasi-haberi-1288253
• Demirdöğen, İsmet. “Bir Ankara efsanesidir 'sine-i millete dönmek'”, Radikal, 20 Aralık 2006. Erişim Adresi: http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=207846, (Erişim Tarihi:11.11.2015).
• http://www.timeturk.com/tr/2012/11/07/mhp-den-sine-i-millet-tehdidi.html,(Erişim Tarihi: 11.06.2015)
• http://www.radikal.com.tr/politika/sabahat-akkiraz-soma-icin-sine-i-millete-donuyor-istifa-etti-1192757/,(Erişim Tarihi: 11.06.2015)
• http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/266458/CHP___sine-i_millet_e_mi_donuyor_.html, (Erişim Tarihi: 11.06.2015) “Öcalan'dan DTP'lilere: Henüz istifa aşamasına gelinmedi”, Radikal, 18 Aralık 2009,
• http://www.radikal.com.tr/politika/ocalandan-dtplilere-henuz-istifa-asamasina-gelinmedi-969941/(Erişim Tarihi: 20.06.2015).
• “Öcalan’dan mesaj geldi DTP’liler Meclis’te kaldı.”, Milliyet, 18 Aralık 2009, http://www.milliyet.com.tr/imrali-genelgesi/siyaset/siyasetdetay/19.12.2009/1175640/default.htm, (Erişim Tarihi: 20.06.2015).
• NTVMSNBC, 13 Aralık 2009, http://www.ntv.com.tr/arsiv/id/25031371, (Erişim Tarihi: 20.06.2015).
• “FP sine-i milleti tartışıyor”, Yeni Şafak, 07 Mayıs 2001, Yeni Şafak Gazetesi E-gazete, Erişim Adresi: http://www.yenisafak.com.tr/arsiv/2001/mayis/07/p5.html, (Erişim Tarihi: 11.06.2015).
• “FP’de ‘sine-i millet’ tartışması”, Haberin Erişim Adresi: http://arsiv.ntv.com.tr/news/89575.asp, (Erişim Tarihi: 11.06.2015).
• https://www.birgun.net/haber-detay/meclis-te-dtp-liler-icin-kritik-isim-olan-ufuk-uras-gorev-neyse-yaparim-dedi-49875.html (Erişim Tarihi: 20.06.2015).
• Çavuşoğlu, Hüseyin, “Türk Siyasal Yaşamında Doğru Yol Partisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE, İzmir 2009 (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• Kirman, Emin, “Çok Partili Döneme Geçiş Süreci ve Türk Siyasal Kültüründe Muhalefet Olgusunun Gelişimi (1946-1950)”, Isparta Üniversitesi SBE, Isparta 2006 (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Sarıçoban, Gülay, “Çok Partili Hayata Geçişte İktidar Muhalefet İlişkileri 1946-1950”, Hacettepe Üniversitesi AİİTE, Ankara 2005.
• Yücel, Mustafa Serhan, Türk Siyasal Hayatında Cumhurbaşkanlığı Seçimleri, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi SBE, Bilecik 2012 (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Zariç, Sami, 1983-93 Yılları Arasında Türk Siyasal Hayatında Anavatan Partisi ve Turgut Özal’ın Partideki Rolü, İnönü Üniversitesi SBE, Malatya 2011 (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Zümrüt, Şenol “Mareşal Fevzi Çakmak’ın Siyasal Kişiliği ve Millet Partisi”, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2004 (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).