THE PROBLEMATIC OF AUTHORIZATION - LIABILITY IN THE RELATIONSHIPS BETWEEN TAXPAYER AND FINANCIAL ADVISER (EVALUATIONS IN THE LIGHT OF GENERAL PROBLEMS AND SOME JUDICIAL DECISIONS)

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 1, 233 - 251, 28.06.2018

Engin Hepaksaz

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.406279

Cited By: 1

Öz

Taxes, as a main financing source, are
generally depend on tax statement of taxpayers in Turkish Tax System. The
financial advisers are playing an important role as a part of this system and
have functioned as a bridge between the taxpayer and tax administration. On the
other hand, during the taxation process the taxpayers and financial advisers
face some problems from time to time. One of these is the problematic of
authorization-liability in the relationships between taxpayer and financial
adviser.

The main regulations on the subject of
liability are arranged in tax procedure law and the law No:3568. The subject on
liability in the tax procedure law include the financial adviser and certified
public accountants. In this work, the subject on authority-liability is limited
only to the authority-liabilities of the financial advisers. During the tax
trial process the main reasons of disputes about liability is concentrate on
'order of payment', 'notification' and 'time of beginning of liability of
financial adviser'. The aim of this paper is that make clear the problematic of
authorization-liability in the relationships between taxpayer and financial
adviser and evaluate in the light of general problems and some judicial
decisions.

Anahtar Kelimeler

Taxpayer, financial adviser, liability, judicial decision

VERGİ MÜKELLEFİ - MALİ MÜŞAVİR İLİŞKİLERİNDE YETKİ -SORUMLULUK SORUNSALI (GENEL SORUNLAR VE BAZI YARGI KARARLARI IŞIĞINDA DEĞERLENDİRMELER)

Öz

Temel bir finansman kaynağı olarak
vergiler, Türk Vergi Sisteminde genel olarak beyan esasına dayanmaktadır. Mali
müşavirler bu sistemin bir parçası olarak önemli bir rol oynamakta ve vergi
mükellefi ile vergi idaresi arasında bir köprü işlevi görmektedirler. Diğer
taraftan vergilendirme sürecinde vergi mükellefleri ile mali müşavirler zaman
zaman çeşitli problemlerle karşı karşıya kalmaktadırlar. Bunlardan bir tanesi
de vergi mükellefi ile mali müşavir ilişkilerinde yaşanan yetki-sorumluluk sorunudur.

Sorumluluk konusu ile ilgili ana
düzenlemeler Vergi Usul Kanunu ve 3568 sayılı kanunda düzenlenmiştir. Kanunda
sorumluluk konusu serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler
bakımından öngörülmüştür. Bu çalışmada yetki-sorumluluk konusu serbest
muhasebeci mali müşavirlerin yetki-sorumlulukları ile sınırlandırılmıştır.
Vergi yargılama sürecinde sorumluluk ile ilgili uyuşmazlıkların temel nedenleri
'ödeme emri', ‘ihbarname' ve 'mali müşavir sorumluluğunun başlama zamanı'
üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu çalışmanın amacı, vergi mükellefi ile mali
müşavir arasındaki ilişkilerde yetki-sorumluluk ilişkisini açıklığa kavuşturmak
ve genel sorunlar ve bazı yargı kararları ışığında değerlendirmektir.  

Anahtar Kelimeler

Vergi mükellefi, mali müşavir, sorumluluk, yargısal karar, yargısal karar

Kaynakça

• Alagöz, Ali, Yunus Ceran, 2007, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları, Meslek Örgütünden Beklentileri ile Mesleki Vizyon Algılarını Belirlemeye Yönelik Bir araştırma: Konya İli Uygulaması”, S.Ü. İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7, Sayı.14, 291-312.
• Altan, Mikail, 2004, “Muhasebecilik Mesleğinin Toplumda Algılanma Biçimi Üzerine Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 11, 29-54.
• Atabey, N. Ata, Baki Yılmaz, Mustafa Ay, 2005, “Avrupa Birliğine Katılım Sürecinde Muhasebenin Sosyal Sorumluluk Kavramı Açısından Kurumsal Yönetim”, IV. Orta Anadolu İşletmecilik Kongresi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Ankara, 13-14 Mayıs.
• Ayboğa, Hanifi, 2002, “Globalleşme Sürecinde Muhasebe Alanındaki Gelişmelere Ülkemizin Uyumu”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 5, Sayı 8, 39-55.
• Aydemir, Oğuzhan, 2015, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Karşılaştıkları Sorunlar ve Beklentiler”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 71-84.
• Ayyıldız Yaşar, Yunus Demirli, 2017, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Vergi Mahkemelerinin İşleyişine İlişkin Görüşleri: Bolu İli Alan Araştırması”, Maliye Araştırmaları Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 3, 291-306.
• Banar, Kerim, Ümmühan Aslan, 2009, “İktisat Politikalarının, Yasal Düzenlemelerin ve Teknolojik Gelişmelerin Yüksek Öğretimde Muhasebe Eğitimine Olan Etkisi”: EİTİA ve Anadolu Üniversitesi İİBF Örneği-I, Muhasebe ve Finans Dergisi, Sayı: 42, 90-102.
• Baykul, Gencer, “Bağımlı Çalışan Meslek Mensuplarının Müteselsil Sorumluluğu”,http://www.mersinsmmmo.org.tr/odamiz/bagimli-uyeler/makaleler-incelemeler/muteselsil-sorumluluk.aspx, (10.01.2018).
• Biyan Özgür, 2012-1, “Muhasebe Meslek Mensuplarına Yönelik Bir Çalışma: Meslek Mensuplarının Demografik Durumları, Mesleki Sorunları ve Değerlendirilmesi”, Sosyoekonomi, 105-134.
• Cevher, Ezgi, 2014, “Kurumsallaşma Küçük İşletmeler İçin Bir Çözüm Müdür Yoksa Yok Olma Nedeni Midir?”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 32, 583-594.
• Daştan, Abdulkerim, 2011, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Vergi Kayıp ve Kaçaklarının Önlenmesindeki Rolü: Doğu Karadeniz Bölgesine Yönelik Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 2, 181-206.
• Demir, Berna, 2012, “Muhasebeye Yön Veren Gelişmeler ve Meslek Yüksekokullarında Verilen Muhasebe Eğitimine Yansımaları”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 4, 109-120.
• Dinç, Engin, Hasan Abdioğlu, 2009, “İşletmelerde Kurumsal Yönetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi: İMKB-100 Şirketleri Üzerinde Ampirik Bir Araştırma”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:12, Sayı:21, 157-184.
• Dinç, Engin, Oğuz Yusuf Atasel, 2016, “Türkiye'deki Muhasebe Anlayışının Gelişim Süreci ve Mevcut Durumun İncelenmesi”, KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 6, Sayı:12, 267-283.
• Dinç, Engin, Aykut Karakaya, 2014, “Muhasebe Bilgi Sistemi ve Kurumsallaşma Düzeyi Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Yıl: 14, Sayı: 27, 21-50.
• Durmuş Ahmet Fethi, Hakan Sekizsu, 2017, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Değerlendirmeleri ve Sorunlarının Analizi: Malatya İli Örneği”, International Journal of Academic Value Studies, Vol:3, Issue: 16, 429-438.
• Gençoğlu, Ümit Gücenme, Yasemin Ertan, 2012, “Muhasebe Kalitesini Etkileyen Faktörler ve Türkiye’deki Durum”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 53, 1-24.
• Gökgöz, Ahmet, Mustafa Zeytin, 2012, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Faaliyetlerinde Karşılaştıkları Sorunlar ve Beklentileri: Bilecik ve Yalova İlleri Uygulaması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:17, Sayı:1, 477-493.
• Gümüştekin, Gülten, Adsan, E., 2006, “Aile işletmelerinde Kurumsal Yönetim ve Kurumsal Yönetim İlkelerinin Uygulanmasına İlişkin Bir Araştırma”, 2. Aile İşletme Kongresi, İstanbul, 219-235.
• Gündoğdu, Burhan, 2005, “Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Mesleki Sorumlulukları”, TÜRMOB yayınları, 273, Ankara.
• Güney, Selami, Orhan Çınar, 2012, “Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin (SMMM) Etik Algıları: Erzurum Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 2, 91-106.
• Haftacı, Vasfi, Rexiti Zainiguli, 2016, “Muhasebe Uygulamalarını Etkileyen Faktörler ve Çin Muhasebe İklimi”, İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 4(1), 141-159.
• İbiş, C., 2002, “Bilgi Çağında Muhasebecilik Mesleğinin Geleceği ve Yeni Muhasebeci Kimliği”, XVll.Türkiye Muhasebe Kongresi, Türmob Yayınları, İstanbul.
• Kalaycı, Şeref, Ömer Tekşen, 2006, “Muhasebecilik Mesleğinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Isparta İl Merkezi Uygulaması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 31, 90-101.
• Karabınar, Selahattin, 2005 , “Kültür – Muhasebe Etkileşimi Açısından Muhasebe İklimi – Muhasebeye Kültürel Bakışlar”, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Kara Ekrem, Enes Said Öztürk, 2016, “Vergi Kayıp ve Kaçağının Önlenmesine Yönelik Muhasebe Meslek Mensuplarının Yaklaşımları Gaziosmanpaşa İlçesinde Bir Araştırma”, Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, 25-36.
• Kotan, Leyla, Mehmet Aygün, 2017, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi: Van İli Örneği”, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(4), 158-173.
• Kutlu, H. A., 2008, Muhasebe Meslek Ahlakı, Nobel Yayınları, Ankara.
• Meriç, Arzu, Yusuf Akpınar, 2017, “Adıyaman’daki Muhasebe Meslek Mensuplarının Muhasebe Kültür Değerleri Üzerine Bir Araştırma”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 51, 426-440.
• Özçelik, Katkat Münevver, 2017, “Türk Muhasebe Sisteminin Gelişmesinde Vergi Etkisi”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 60, 396-413.
• Sarrafoğlu, F., 2009, “Aile Şirketleri Niye Uzun Olmuyor?”, http://www.sarrafoglu.com/aile-sirketleri-niye-uzun-olmuyor/, (Erişim Tarihi: 03.02.2018).
• Sayım, Ferhat, Özlem Usman, 2016, “Muhasebe Mesleği İçin Mesleki Durum Analizi Kriterlerinin Belirlenmesi”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 7, Sayı:12, 122-134.
• Seviğ, V., 1991. “Muhasebecilik Mesleğinde Görev Sorumluluk ve Yetki”, (archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/06MaliCozum/06-VEYSI%20SEVIG14.doc), (Erişim Tarihi: 03.02.2018).
• Sönmez, Asuman, Andaç Toksoy, 2011, “Kurumsal Yönetim İlkelerinin Türkiye’deki Aile Şirketlerine Uygulanabilirliği”, Maliye Finans Yazıları Dergisi, 25(92), 51-90.
• Şenyüz, Doğan, Mehmet Yüce, Adnan Gerçek, 2018, Vergi Hukuku (Genel Hükümler), Ekin Kitabevi, Bursa.
• Tuğay, Osman Ömer Tekşen, 2014, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları: Burdur İlinde Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 19, Sayı:1, 223-232.
• Uzay, Şaban, Şükran Güngör, 2004, “Muhasebecilerin Sorunları ve Beklentileri: Kayseri ve Nevşehir İlleri Uygulaması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 22, 94-104.
• Yanık, Ahmet, 2017, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Algıladıkları Stres düzeyine Yönelik Bir Araştırma”, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, 100-107.
• Yazıcıoğlu, İrfan, Hakan Koç, 2009, “Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Karşılaştırmalı Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:21, 497-507.
• Yıldırım, Suat, Selami Güney, 2012, “Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Genel Sorunları: Erzurum İli Örneği”, Muhasebe ve Denetime Bakış.