İRAN REJİMİ ve EKONOMİK PERFORMANSI İLİŞKİSİ ORTA DOĞU’DA BARIŞ MÜMKÜN MÜ

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 2, 17 - 35, 27.12.2018

Onur Okyar

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.502124

Öz

Bu çalışmanın amacı İran İslam
Cumhuriyeti’nin mevcut ekopolitik sisteminin ve bu sistemin performansının Orta
Doğu özelinde ve Avrasya genelindeki mevcut çatışmalara olan etki ve muhtemel
sonuçlarını incelemektir. Bu bağlamda çalışmada İran’da yapılmış alan
araştırmasının verileri ile İran’ın uluslararası ticaretteki verileri
kullanılmıştır. Çalışmanın temel hipotezi İran’ın iç ekonomide Rejimi koruyup
kollayıcı tedbirleri öteki halklara rağmen aldığı, uluslararası ilişkilerde ise
reel politik endişelerle hareket ettiği varsayımı üzerine şekillenmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda günümüz İran ekopolitik resmi gözler önüne serilmeye
çalışılmış ve Avrasya coğrafyasındaki hem cari hem de muhtemel çatışmaların
önlenebilmesi için –Türkiye için de önemli olan– öneriler yordanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Avrasya, Orta Doğu, İran, Güvenlikleştirme, Uluslararası Bağımlılık, Uluslararası Güvenlik, Reelpolitik

THE RELATIONSHIP BETWEEN THE REGIME IN IRAN and ECONOMIC PERFORMANCE: IS IT POSSIBLE TO ACQUIRE PEACE IN THE MIDDLE EAST

Öz

The aim of this study is to examine the impact and
possible results on the current conflicts particularly in the Middle East and
Eurasia of the current eco-political system of the Islamic Republic of
Iran.  In this context, the data of this
study carried out by the author in Iran and the data of Iran in the
international trade has been used in this study. The main hypothesis of the
study is shaped by the fact that Iran has taken the protective measures for the
regime in the internal economics despite the other people in Iran, at the same
time Iran have acted with real political concerns in the international
relations. As a result of the findings, the current Iranian eco-political picture
has been revealed and also recommendations (that’s also important for Turkey)
regarding the prevention of the conflicts in Eurasia have been discussed. 

Kaynakça

• Ahmadi, H. “Iran and the Arab Spring: Why Haven’t Iranians Followed the Arabs in Waging Revolution?”, Asian Politics, 5(3): 407–420. Airbus Basın Bülteni. “Iran selects Airbus for its civil aviation renewal”, 28 Ocak 2016, http://www.airbus.com/newsroom/press-releases/en/2016/12/iran-air-and-airbus-seal-historic-aircraft-order.html [Erişim: 05.02.2018].
• Al–Mustafa, H. “UAE, Iran slowly rebuild trust”. 28 Nisan 2014. http://www.al–monitor.com/pulse/originals/2014/04/uae–iran–rebuilding–trust.html# [Erişim: 05.02.2018].
• Athanasiadis, I. “Iran protest biggest since revolution”. The Washington Times. 16 Haziran 2009. https://www.washingtontimes.com/news/2009/jun/16/iran-protest-biggest-since-revolution/ [Erişim: 05.02.2018].
• BBC News. “Suudi Arabistan: İran’la ticari ilişkileri de kesiyoruz”. 4 Ocak 2016, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/01/160104_bahreyn_iran_suudi [Erişim: 05.02.2018].
• BenHabib, S. (2006). Another Cosmopolitanism. Oxford: Oxford University Press. Bulaç, A. (2009). Hedefteki Ülke İran. İstanbul: Çıra Yayınları.
• Cagaptay, S. ve Murinson, A. “Good Relations between Azerbaijan and Israel”, 30 Mart 2005, http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/good-relations-between-azerbaijan-and-israel-a-model-for-other-muslim-state [Erişim: 05.02. 2018].
• Camii, M. (2012). Ehl–i Sünnet ve Şia’da Siyasi Düşüncenin Temelleri. 3. Baskı. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Chin, S. ve Lincy, V. “Iran Nuclear Deal Takes Effect: What's Next?”. 9 Kasım 2015. https://www.wisconsinproject.org/iran-nuclear-deal-takes-effect-whats-next/ [Erişim: 05.02.2018].
• CIA (2016). The World Fact Book. https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/index.html [Erişim: 05.02.2018].
• Cobban, A. (1969). Rousseau and the Modern State. North Haven: Archon Books.
• Das, S. “Asia's hidden exposure to Iran sanctions”. 5 Haziran 2018, https://asia.nikkei.com/Opinion/Asia-s-hidden-exposure-to-Iran-sanctions [Erişim: 05.02.2018].
• Djalili, M. R. ve Kellner, T. “Iran/Turquie Röportajı”. 30 Eylül 2012. https://savoirs.rfi.fr/br/comprendre-enrichir/geopolitique/iranturquie [Erişim: 05.02. 2018].
• Djalili, M. R. ve Kellner, T. (2013). Arap Baharı Karşısında İran ve Türkiye. İstanbul: Bilge Yayınları.
• Ergin, B. “İran'ın 37 milyar doları Asya'da”. 27 Kasım 2013. http://www.usasabah.com/Guncel/2013/11/27/iranin-37-milyar-dolari-asyada [Erişim: 05.02.2018].
• Fan, H. (2011). “China’s Policy Options towards Iran”. Journal of Middle Eastern and Islamic Studies. 5(1): 45–60.
• Fığlalı, E. R. (1986). İmamiye Şiası. İstanbul: Selçuk Yayınları.
• Haji-Yousefi, A. M. (2009). “Whose Agenda Is Served by the Idea of a Shia Crescent?”. Alternatives: Turkish Journal of International Relations. 8(1): 114-135.
• Hamaney, S. A. “Supreme Leader’s Message Condemning Anti–Islam Film”. 13 Eylül 2012. http://www.leader.ir/en/content/9842/Supreme-Leader%E2%80%99s-Message-Condemning-Anti-Islam-Film [Erişim: 05.02.2018].
• Hamsici, M. “5 Soruda Suudi Arabistan – İran Gerilimi”, 5 Ocak 2016. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/01/160105_5_soruda_iran_suudi_gerilimi [Erişim: 05.02.2018].
• Hong, Z. (2014). “China's Dilemma on Iran: between energy security and a responsible rising power”. Journal of Contemporary China. 23(87): 408-424.
• Hosseinzadeh, M. “Frozen assets: Hijacking a nation's wealth”. 4 Kasım 2015. http://english.khamenei.ir/news/2166/Frozen-assets-Hijacking-a-nation-s-wealth [Erişim: 05.02.2018].
• Humeyni, R. M. (1994). İslam Fıkhında Devlet (Velayet–i Fakih yâ Hükûmet–i İslami). Tahran: İmam Humeyni’nin Eserlerinin Derleme ve Yayın Enstitüsü.
• IMF Country Report No. 17/62. “Islamic Republic Of Iran”, 27 Şubat 2017. https://www.imf.org/en/Publications/CR/Issues/2017/02/27/Islamic-Republic-of-Iran-2016-Article-IV-Consultation-Press-Release-Staff-Report-and-44707 [Erişim: 05.02.2018].
• İran İslam Cumhuriyeti Anayasası, http://kitab.nur-az.com/tr/lib/view/663/1/78128/Giri%C5%9F/, (der.) Kadri Çelik, (çev.) Abdullah Ünlü [Erişim: 05.02.2018].
• Kant, I. (2006). Toward Perpetual Peace and Other Writings on Politics, Peace,and History (Edited and with an Introduction by Pauline Kleingeld). New Haven: Yale University Press.
• Katzman, K. ve Kerr, P. K. “Iran Nuclear Agreement”. Congressional Research Service. 7 Mart 2016. https://fas.org/sgp/crs/nuke/R43333.pdf [Erişim: 05.02.2018].
• Keohane, R. O. ve NYE Jr., J. S. (2012). Power & Interdependence (4th Edition). London: Pearson Press.
• Khajehpour, B. “Rouhani Makes Job Creation Top Economic Priority”. 28 Haziran 2013. http://www.al–monitor.com/pulse/en/originals/2013/06/iran–rohani–economy–sanctions–jobs.html# [Erişim: 05.02.2018].
• Khajehpour, B. “Will Iran get its billions back?”. 29 Temmuz 2015. http://www.al–monitor.com/pulse/en/originals/2015/07/iran–foreign–reserves.html# [Erişim: 05.02.2018].
• Landler, M. “Trump Abandons Iran Nuclear Deal He Long Scorned”. 8 Mayıs 2018.
• https://www.nytimes.com/2018/05/08/world/middleeast/trump-iran-nuclear-deal.html [Erişim: 05.06.2018].
• Mehmanparast, R. “Us, Nato After Libya Oil Reserves: Iran”, 29 Nisan 2011. Http://Previous.Presstv.İr/Textonly/Detail.Aspx?İd=177586&Sectionid=351020101 [Erişim: 05.02.2018].
• Mihan Haber, “جزئیات پولهای بلوکهشده ایران در نامه سیف به روحانی/ رقم پول ها ۲۶ میلیارد دلار است”. 29 Tir 1394. http://www.mihansanat.com/NewsDetails.aspx?newsId=36631 [Erişim: 05.02.2018].
• Okyar, O. (2014). İran ve Demokrasi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Okyar, O. (2015). “İran ve Arap Baharı: Çift Taraflı Aynadaki Asimetri mi?”, Uluslararası İlişkiler, 12(45): 61–82.
• Onat, H. (1992). “Şii İmamet Nazariyesi (Kuleyni, Kummi ve Tusi’nin Görüşleri Çerçevesinde)”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 32: 89-110.
• Onat, H. ve Kutlu, S. (2014). İslam Mezhepleri Tarihi 3. Baskı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Öztürk, B. (2017). “Sınır Güvenliği Kapsamında Türkiye-İran Hudut İlişkileri”. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi. 2(2): 32-43.
• Pollack, K. ve Takeyh, R. (2011). “Doubling Down on Iran”. The Washington Quarterly. 34(4): 7–21.
• Pressmedya. “Çin ve İran Doğu Türkistan’ı Şiileştirmeye çalışıyor”. 27 Nisan 2012. www.pressmedya.com/?aType=haber&ArticleID=8367 [Erişim: 05.02.2018].
• Rakel, E. P. (2007). “Iranian Foreign Policy since the Iranian Islamic Revolution: 1979–2006”. Perspectives on Global Development and Technology. 1(6): 159–187.
• Shaffer, B. (2006). “The Islamic Republic of Iran: Is It Really?”. The Limits of Culture: Islam and Foreign Policy. (der.) Brenda Shaffer. Cambridge: The MIT Press. 219–240.
• Sputnik Haber. “Şanghay İşbirliği Örgütü’nün gözü İran’da”. 15 Aralık 2015. http://tr.sputniknews.com/rusya/20151215/1019686374/sangay–isbirligi–iran.html [Erişim: 05.02.2018].
• Tait, R. “Khamenei Praises Arab Revolts As Iran Crushes Its Own Protests”. 21 Şubat 2011. http://www.payvand.com/news/11/feb/1202.html [Erişim: 05.02.2018].
• Takeyh, R. (2009). Guardians of the Revolution, Oxford: Oxford University Press.
• Uyham. “İslam Cumhuriyeti İran İle İslam Karşıtı Ve Ateist Çin Arasında Askeri İşbirliği”. 18 Kasım 2016. http://www.uyghurnet.org/40819-2/ [Erişim: 05.02.2018].
• Waever, O. (1995). “Securitisation and Desecuritisation”. Ronnie D. Lipschutz (der.). On Security. New York: Columbia University Press. 46–86.
• Wilson, E. (2008). “Hard Power, Soft Power, Smart Power”, The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 616 (1): 110–124.
• Yönem, A. (2014). “İslam Mezheplerinde Biat Algısının Oluşum Süreci” Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(2): 125-154.