ALBANIAN ACTORS DURING THE MARCH 31 INCIDENT

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 741 - 762, 18.12.2020

Armağan Altun

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.729463

Öz

Before the declaration of the second Ottoman Constitution, Albanian nationalists played a major role in the organization of The Committee for Union and Progress (CUP) on the Balkans. It is noteworthy that the chain of events that enabled Abdulhamid II to declare the Second Ottoman Constitution and that the main actors of these events were Albanians. The Albanians, who saw the Ottoman State rapidly losing land in Rumeli, both during the reign of Abdulhamid II and after the declaration of the Second Ottoman Constitution, they made a great national cultural movements and nationalist organizing activities. Albanian nationalists have been with CUP because they think that the declaration of Second Ottoman Constitution will create an ideal environment for the development of the Albanian national movement. As CUP has adopted a centralist and Turkish politics when it comes to power, the Ahrar Party, which follows decentralization policy, is suitable for the Albanians, and Ahrar’s British support has also started to be seen as a guarantee for the future autonomous or independent Albania. The purpose of this article is to briefly evaluate the Albanian actors who took part directly or indirectly during the March 31 Incident. The preparation process of the 31 March Incident, roles during the event, Albanian nationalism and the independence of Albania were evaluated by those directly involved (such as İsmail Kemal Bey, Müfit Bey, Esat Paşa Toptani, İbrahim Temo). The general activities of Albanian nationalism and the independence of Albania were evaluated, indirectly (such as Hasan Pristina, Şahin Kolonya, Necip Draga, Avlonyalı Süreyya Bey, Mithat Fraşeri) who took part in the 31 March Incident.

Anahtar Kelimeler

31 March Incident, Ismail Kemal Vlora, Esad Pasha Toptani, Committee for Union and Progress, Albanian Nationalism

31 MART OLAYI SIRASINDAKİ ARNAVUT AKTÖRLER

Öz

İttihat ve Terakki Cemiyeti (ITC)’nin II. Meşrutiyet ilanı öncesi Balkanlar’daki örgütlenmesinde Arnavut milliyetçilerinin rolü büyüktür. II. Abdülhamid’in II. Meşrutiyeti ilan etmek zorunda kalmasını sağlayan olaylar zinciri ve bu olayların ana aktörlerinin Arnavut olması dikkat çekicidir. Osmanlı Devleti’nin hızla Rumeli’de toprak kaybetmesini gören Arnavutlar, gerek II. Abdülhamid’in istibdat döneminde gerekse II. Meşrutiyet’in ilanından sonra, büyük bir ulusal kültür hamlesi ve milliyetçi örgütlenme çalışmaları yapmışlardır. Arnavut milliyetçileri, Meşrutiyet ilanının Arnavut ulusal hareketinin gelişmesi için ideal bir ortam yaratacağını düşündükleri için ITC’nin yanında yer almışlardır. ITC’nin iktidara gelince sıkı merkeziyetçi ve Türkleştirici tutum izlemesi nedeniyle adem-i merkeziyetçi politika izleyen Ahrar Fırkası Arnavutlara uygun geldiği gibi, bu fırkanın İngiliz desteği de ilerideki özerk ya da bağımsız Arnavutluk için bir güvence olarak görülmeye başlamıştır. Bu yazının amacı 31 Mart Olayı sırasında direkt veya dolaylı yer alan Arnavut aktörleri kısaca değerlendirmektir. Bu aktörlerden direkt yer alanların (İsmail Kemal Bey, Müfit Bey, Esat Paşa Toptani, İbrahim Temo gibi) 31 Mart Olayı hazırlık süreci, olay sırasındaki rolleri, Arnavut milliyetçiliği ve Arnavutluk'un bağımsızlığı ilgili faaliyetleri değerlendirilmiştir. 31 Mart Olayı sırasında dolaylı olarak yer alanların (Hasan Priştina, Şahin Kolonya, Necip Draga, Avlonyalı Süreyya Bey, Mithat Fraşeri gibi) ise Arnavut milliyetçiliği ve Arnavutluk'un bağımsızlığı ilgili faaliyetlerinin genel olarak değerlendirmesi yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

31 Mart Olayı, İsmail Kemal Vlora, Esat Paşa Toptani, İttihat ve Terakki, Arnavut Milliyetçiliği

Kaynakça

• Akşin, S. (2015). 31 Mart Olayı. (4. Baskı). Ankara:İmge Kitabevi Yayınları.
• Avcıoğlu, D. (1998). 31 Martta yabancı parmağı. İstanbul:Cumhuriyet Yayınları.
• Aysal, N. (2006). Örgütlenmeden eyleme geçiş. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Dergisi Atatürk Yolu, 10(37-38), 15-54.
• Birecikli, İ.B. (2009). Avlonyalı İsmail Kemal Bey’in siyasi faaliyetleri (1870-1908). Gazi Akademik Bakış, 3(5), 95-122.
• Birecikli, İ.B. (2010). Arnavutlar ve Arnavutluk sorunu 1908-1914. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Ankara.
• Birecikli, İ.B. (2016a). Arnavutluk tahtı için mücadele: Arnavutluk Prensi kim olacak? Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(11), 123-146.
• Birecikli, İ.B. (2016b). Arnavut İttihat Komitesinin iki beyannamesi. Batman Üniversitesi, Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(1), 37-53.
• Birecikli, İ.B. (2019). Avlonyalı İsmail Kemal Bey’in Bağımsızlık Mücadelesi 1912-1914. Journal of History School, 41, 592-620.
• Blumi, I. (2013). Impacts of the Balkan Wars: The uncharted paths from Empire to Nation-State. M.Hakan Yavuz, Isa Blumi (Ed) War & Nationalism; The Balkan Wars, 1912-1913, and their sociopolitical implications. Salt Lake City The University of Utah Press.
• Çelik, B. (2004). İttihatçılar ve Arnavutlar, II. Meşrutiyet Döneminde Arnavut Ulusçuluğu ve Arnavutluk Sorunu. İstanbul: Büke Yayınları.
• Çelik, B. (2010). Üç kimlikli bir Jön Türk aydını: Dr. İbrahim (Ethem) Temo. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 77-98.
• Demir, D.C. (2011). Erken cumhuriyet dönemi Türk romanında 31 Mart Olayı’nın temsili. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kültürel İncelemeler Anabilim Dalı, İstanbul.
• Gawrych, G. (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913. London: IB Tauris.
• İdrizi, M. (2018). “Cemiyet” Hareketinin kuruluşu ve siyasi faaliyetlerine ilişkin bazı arşiv kaynakları değerlendirilmesi. VAKANÜVİS- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 3(1), 171-185.
• Maden, F. (2011). Arnavutluk’un bağımsızlık süreci (1877-1913). Avrasya Etüdleri, 38(1), 155-196.
• Mezani, R. (2003). İttihat ve Terakki, Arnavutlar ve Arnavutluk. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih/Yakınçağı Anabilim Dalı, İzmir.
• Olgun, S. (2015). XIX. Yüzyılın ikinci yarısında Arnavut milliyetçiliğin gelişiminde mektepler. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Elazığ.
• Olgun, S. (2018). Bir Arnavut milliyetçisi: Şahin Kolonya (1867-1917). Osmanlı Mirası Araştırma Dergisi, 5(12), 187-205.
• Özçelik, H. (1955). 31 Mart vakasını biz çıkardık. (Haz. İlhan Tarsus) Tefriko no: 4. İstanbul: Tercüman Gazetesi, 28 Ağustos 1955.
• Shehu, K. (2011). Prizren Birliği’nde bağımsızlığa Arnavut milli kimliğinin oluşumu (1878-1912). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, İstanbul.
• Soysal, M. (2018). II. Meşrutiyet’te rol oynamış iki Ohri’li: İbrahim Temo ve Eyüp Sabri. Tarih Okulu Dergisi, 37, 520-548.
• Yıldız, S. (2006). Çıkışından bastırılmasına kadar 31 Mart İsyanı. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Ankara.
• Yılmaz, E. (2014). Osmanlı Devleti Arnavutçayı yasakladı mı? Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(7), 1-11.
• Zeyrek, S. (2012). II. Meşrutiyet’te demokratik muhalefetin sonu: Arnavut isyanları ve sonuçları. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33(2), 299-336.