Phonemic analysis of Turkish monosyllabic word lists used for speech discrimination word recognition tests

Yıl 2017, Cilt: 27 Sayı: 4, 198 - 207, 10.09.2017

Yusuf Kemal Kemaloğlu Gurbet Şahin Kamışlı Güven Mengü

Öz

Objectives: This study aims to analyze previously published Turkish monosyllabic word lists. Materials and Methods: In this study we analyzed the Cevanşir 1966/1967 , Tan 1966 , Cura 1967 , Hacettepe 1969/1986 , Akşit 1994 and Izmir 2010 lists for the number of meaningless words, duplications, order of the consonants and vowels and phonetic content. For the speech discrimination score test, the lists should be composed of meaningful homogeneous monosyllabic words with a phonetic/phonemic balance, which are similar in intelligibility and structure. Results: We detected that the Cevanşir list included six meaningless and seven disyllabic words; while Cura, Tan, Izmir and Hacettepe lists had some duplication. Although consonant-vowel-consonant CVC was the major format used in the lists, other formats CV, VC, CVCC were also used in Cevanşir, Tan and Hacettepe lists. All lists had a similar consonant content: /g/, /ʒ/ and /ɣ/ presented the lowest frequency while /s/, /t/ and /r/ were the most common consonants. Among the vowels, /a/ was the most common one while /ɯ/ and /oe/ were the least common ones. Conclusion: It is noteworthy that the six-word lists, developed by different researchers over a period of about 45 years, have very similar phonemic content, although there is no published study that reveals the phonetic or phonemic balance of Turkish as a spoken language. The major difference we noticed was about word structures; some lists included different word formats that could affect difficulty level of the sub-lists.

Anahtar Kelimeler

Audiology, audiometry, hearing loss, speech

Konuşmayı ayırt etme kelime tanıma testlerinde kullanılan tek heceli Türkçe kelime listelerinin fonemik analizi

Öz

Amaç: Bu çalışmada daha önce yayınlanan Türkçe tek heceli kelime listeleri analiz edildi.Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmada Cevanşir 1966/1967 , Tan 1966 , Cura 1967 , Hacettepe 1969/1986 , Akşit 1994 ve İzmir’in 2010 tek heceli kelime listeleri anlamsız kelimeler, tekrarlayan kelimeler, ünlü ve ünsüz dağılımı ve fonetik içerik açısından incelendi. Konuşmayı ayırt etme testinde kullanılan kelime listelerinin anlaşılabilirlik ve yapı bakımından benzer, fonetik/fonemik dengesi sağlanmış anlamlı, homojen ve tek heceli kelimelerden oluşması gerekmektedir.Bulgular: Cevanşir listesinde altı anlamsız ve yedi iki heceli kelime bulunmaktaydı; Cura, Tan, İzmir ve Hacettepe listelerinde ise tekrarlanan kelimeler vardı. Listelerde genelde sessiz-sesli-sessiz CVC kelime yapısı olmakla birlikte, Cevanşir, Tan ve Hacettepe listelerinde diğer kelime yapıları CV, VC, CVCC da kullanılmaktaydı. Tüm listelerde benzer bir ünsüz içeriği vardı: /g/, /ʒ/ ve /ɣ/ en az sıklıkta, /s/, /t/ ve /r/ ise en çok kullanılan ünsüzlerdi. Ünlüler arasında /a/ en sık, /ɯ/ ve /oe/ en az kullanılanlardı. Sonuç: Konuşma dili olarak Türkçenin fonetik veya fonemik dengesini ortaya koyan yayımlanmış bir çalışma olmamasına rağmen, yaklaşık 45 yıllık bir zaman diliminde farklı araştırmacılarca geliştirilen altı kelime listesinin oldukça benzer fonem içeriğinin olması dikkat çekicidir. Listeler arasında saptadığımız başlıca fark, kelime yapılarıyla ilgiliydi: bazı listelerde alt listelerin zorluk seviyesini etkileyebilecek farklı kelime yapıları bulunmaktaydı

Anahtar Kelimeler

Odyoloji, odyometri, işitme kaybı, konuşma

Kaynakça

• Whalen DH, Lindblom BE. Speech, biological basis. In: Brown K, editor. Encyclopedia of Language and Linguistics. 2nd ed. Oxford: Elsevier; 2006. p. 61-8.
• İzbul Y. “Dilin Evrenceleri ve Konuşmaya Dayalı Bildirişimin Evrimi: Hockett’in Görüşleri Üzerine Bir Değerlendirme”. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1981;4:76-100.
• Schepartz LA. Language and modern human origins. Yearbook of Physical. Anthropology 1993;36:91-126.
• Eldert E, Davis H. The articulation function of patients with conductive deafness. Laryngoscope 1951;41:891-909.
• Li B, Lloyd ML, Gudjonsson H, Shug AL, Olsen WA. The effect of enteral carnitine administration in humans. Am J Clin Nutr 1992;55:838-45.
• Kirk KI, Pisoni DB, Osberger MJ. Lexical effects on spoken word recognition by pediatric cochlear implant users. Ear Hear 1995;16:470-81.
• Brandy WT. Speech audiometry. In: Katz J, editor. Handbook of Clinical Audiology. 5th ed. Baltimore: William & Wilkins; 2002. p. 96-110.
• Wilson RH, McArdle R. Speech signals used to evaluate functional status of the auditory system. J Rehabil Res Dev 2005;42:79-94.
• Hudgins CV, Hawkins JE. The development of recorded auditory tests for measuring hearing loss for speech. Laryngoscope 1947;57:57-89.
• Hirsh IJ, Davis H, Silverman SR, Reynolds EG, Eldert E, Benson RW. Development of materials for speech audiometry. J Speech Hear Disord 1952;17:321-37.
• Hodgson W. Testing infants and young children. In: Katz J, editor. Handbook of Clinical Audiology. Baltimore: William & Wilkins; 1985. p. 642-63.
• Jerger S. Speech audiometry. In: Jerger J, editor. Pediatric Audiology. San Diego: College Hill Press; 1984. p. 71-94.
• Smith K, Hodgson W. The effects of systematic reinforcement on the speech discrimination responses of normal and hearing-impaired children. Journal of Auditory Research 1970;10:110-7.
• Egan JJ. Basic aspects of speech audiometry. Ear Nose Throat J 1979;58:190-3.
• Cevanşir B. Konuşma odiometrisi kelime ve sayı testleri. İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası Monografi Serisi 1967;41:1-75.
• Tan O. Türkçe Vokal odiyometri metod ve materyalleri, [Doçentlik Tezi]. Ankara; 1966.
• Cura O. Türkçe Fonetik Test. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayın no: 67. İzmir: Ege Üniversitesi Matbaası; 1967.
• Günhan Ö. Vokal odiyometri de Türkçe İki Heceli Kelime Listeleri. Tıp Fakültesi Mecmuası 1974;13:1-30.
• Kılınçarslan, AS. Türk Dili için Geliştirilmiş Fonetik Dengeli Tek Heceli Kelime. Listelerinin Standardizasyonu [Yüksek Lisans Tezi], Ankara: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi; 1986.
• Akşit M. Konuşmayı Ayırt Etme Testi için İzofonik Tek Heceli Kelime Listelerinin. Oluşturulması [Bilim Uzmanlığı Tezi], İstanbul: Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi; 1994.
• Mungan S. Yetişkinler için Türkçe tek heceli konuşmayı tanıma testinin geliştirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi], Ankara: Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi; 2010.
• Mungan Durankaya S, Serbetcioglu B, Dalkilic G, Gurkan S, Kirkim G. Development of a Turkish monosyllabic word recognition test for adults. The Journal of International Advanced Otology 2014;10:172-80.
• Şahin Kamişli G, Mengü G, Bayramoğlu İ, Kemaloğlu YK. Konuşma odyometrisi ve çocuklar için kelime listeleri geliştirilmesi üzerine bir derleme. Turkiye Klinikleri J E.N.T. Special Topics 2015;8:13-25.
• Büyük Türkçe Sözlük - Türk Dil Kurumu. Available from: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ bts [Access: January 26, 2016].
• Zimmer K, Orgun O. Turkish. The handbook of International Phonetic Association. Chambridge: Chambridge University Press; 2007. Available from: http://www.arts.gla.ac.uk/IPA/ipachart.html. [Access: January 26, 2016]
• Ergenç İ. Konuşma Dili ve Türkçenin söyleyiş sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları; 2002
• Belgin E. Konuşma Odyometrisi. In: Belgin E, Şahlı S, editörler. Temel Odyoloji. Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri; 2015. p. 77-82.
• Kemaloglu YK. Sagırların ve sagırlığın nörobiyolojisi. In: Arık E, editör. Ellerle Konuşmak: Türk İşaret Dili Araştırmaları. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları; 2016. s. 87-114.
• Akyıldız N. Odyometri. In: Akyıldız N, editör. Kulak Hastalıkları ve Mikrocerrahisi. Ankara: Bilimsel Tıp Kitabevi; 1998. s. 146-66.
• Kemaloğlu YK, Tutar H. Gürültüye bağlı işitme kayıpları ve. akustik travma. Türkiye Klinikleri J E.N.T.-Special Topics 2013;6:44-54.
• Belgin E. Türkiye’de ve dünyada odyolojinin tarihi ve odyo- loji eğitimi. Türkiye Klinikleri J E.N.T.-Special Topics 2012;5:21-7.
• Orucu F. Turkish Language Characteristics and Author Identification, [Master of Science]. İzmir: Dokuz Eylul University; 2009.
• Dalkılıç G, Çebi Y. Türkçe külliyat oluşturulması ve Türkçe metinlerde kullanılan kelimelerin uzunluk dağılımlarının belirlenmesi. DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi 2003;5:1-7.
• Egan JP. Articulation testing methods. Laryngoscope 1948;58:955-91.
• Kopkallı H. A phonetic and phonologic analysis of final devoicing in Turkish. Michigian: The University of Michigan; 1993. Available from: http://www.wjh. harvard.edu/~pal/pdfs/pdfs/kopkalli93.pdf. [Access: February 5, 2016]
• Van Der Hulst H, Van De Weijer J. Topics in Turkish phonology. In: Boeschoten H, Verhoeven L, editors. In Turkish Linguistics Today. 1991. p. 11-59. Available from: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/downlo ad?doi=10.1.1.204.6771&rep=rep1&type=pdf [Access: January 26, 2016]
• Özsoy S. Türkçenin Yapısı-1. Sesbilim. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi; 2004. s. 100-2.
• U.S. Department of Veterans Affairs: Washington. Rush Hughes PB-50 Wordlist. Available from: http:// www.avreap.research.va.gov/AVREAPRESEARCH/ Resources/CliniciansResearchers/RushHughesPB-50. pdf. [Access: February 02, 2016]
• Lehiste I, Peterson GE. Linguistic considerations in the study of speech intelligibility. J Acoust Soc Am 1959:31:280-6.
• Martin FN, Champlin CA, Perez DD. The question of phonetic balance in word recognition testing. J Am Acad Audiol 2000;11:489-93.
• Mengü G. Türkçe’nin Ses Yapısı. Türkiye Türkçesi Sesbirimleri. Ankara: Berikan Yayınevi; 2014.
• Tobias JV. On phonemic analysis of speech discrimination tests. J Speech Hear Res 1964;7:98-100.
• Carhart R. Problems in the measurement of speech discrimination. Arch Otolaryngol 1965;82:253-60.
• Hood JD, Poole JP. Influence of the speaker and other factors affecting speech intelligibility. Audiology 1980;19:434-55.
• Şahin Kamişli G. Okul Çağı Çocuklarda (7-12 Yaş) Konuşmayı Ayırt Etme Testi için Tek Heceli Kelime Listesinin Geliştirilmesi, [Yüksek Lisans Tezi], Ankara: Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi; 2015.