Cumhuriyetin İlanından 2020 Yılına Türkiye’nin Su Ürünleri Üzerine Kamu Örgütlenmeleri ve Desteklemeleri

Year 2020, Volume: 6 Issue: 2, 144 - 157, 01.12.2020

İsmet Ak , İsmet Balık

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu ilk yıllarda bazı nizamnamelerle yönetilen su ürünlerinin yönetimi için 1939 yılında Ulaştırma Bakanlığı yetkilendirilmiştir. Daha sonraki yıllarda ise, su ürünleri avlanma yerlerinin kiralama işlemi Maliye Bakanlığı tarafından yapıldığından su ürünleri yönetim yetkisi de Ulaştırma bakanlığından Maliye Bakanlığına devredilmiştir. Bu yapılanmadan beklenen gelişme sağlanamadığı için balıkçılık yönetimi 1950 yılında Ekonomi ve Ticaret Bakalığına bağlı olarak kurulan Su Ürünleri ve Balıkçılık İşleri Genel Müdürlüğü'ne devredilmiştir. 1971 yılına gelindiğinde, su ürünleri yönetimi Tarım Bakanlığına verilmiş ve o yıldan buyana da aynı bakanlık bünyesindedir. Su ürünleri üretimini artırmak için, 1942 yılında Halk Bankası tarafından kredi desteği verilmeye başlanmıştır. Daha sonraki süreç içerisinde balık nakliyesi için Devlet Demiryollarınca düşük tarife uygulanmış, Marshall Yardımları kapsamında 1949-1950 yılı programında balıkçılığının kalkındırılması amacıyla iki buçuk milyon dolar tahsis edilmiştir. Sektörün gelişmesi için en önemli desteklemeler ise 1980’li yıllarda verilmeye başlanmıştır. O yıllarda balıkçılık filosunun güçlendirilmesi, balık unu ve balık yağı fabrikalarının kurulması ve su ürünleri yetiştiriciliğinin artırılması için önemli teşvikler sağlanmıştır. Günümüzde de özellikle kültür balıkçılığının artırılması için önemli destekler verilmeye devam edilmektedir.

Keywords

Cumhuriyet dönemi, Kamu desteklemeleri, Kamu örgütlenmeleri, Su ürünleri, Türkiye

Government Organizations and Supports on Aquaculture and Fisheries of Turkey From the Early Years of the Republic to 2020

Abstract

In the first years of the establishment of the Republic of Turkey, fisheries was managed by some regulations and then in 1939 the Ministry of Transport was outhorized to manage of fisheries. In the following years, since the lease of fishing areas was carried out by the Ministry of Finance, the management of fisheries was transferred from the Ministry of Transport to the Ministry of Finance. Since the expected development could not be achieved, the General Directorate of Fisheries and Fisheries Affairs which was established in 1950 under the Ministry of Economy and Trade was outhorized for fisheries management. By 1971, fisheries management was given to the Ministry of Agriculture and has been under the same ministry since then. In order to increase the fish production, Halk Bank started to provide credit support in 1942. In the following period, low tariffs were applied by the State Railways for fish transportation, and within the scope of Marshall Aids, two and a half million dollars were allocated for the development of fisheries in the program of 1949-1950. The most important supports for the development of the fisheries sector started to be given in the 1980s. In those years, important incentives were provided for the strengthening of the fishing fleet, the establishment of fish meal and fish oil factories, andto increase aquaculture. Today, important supports continue to be given, especially for increasing aquaculture.

Keywords

Fisheries, Government Organizations, Government Supports, Republic Period, Turkey

References

• DPT, 2001. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Su ürünleri ve su ürünleri sanayii özel ihtisas komisyon raporu. DPT Yayın No. 2575, Ankara.
• Aksungur, M., (2004). Ülkemiz su ürünleri teşkilat yapısı tarihi gelişimi. Sümae Yunus Araştırma Bülteni 4(1): 12-15.
• Yurtoğlu, N., (2017). Erken Cumhuriyet dönemi ve sonrasında Türkiye’de balıkçılık faaliyetleri (1923-1960). Tarih İncelemeleri Dergisi 32(1): 233-263.
• Saygun, K., (1951). Su Ürünleri Kongresi. Türk Ekonomisi 93: 76-81.
• İnal, F., (1955). Et ve Balık Kurumunun Faaliyetleri. Türk Ekonomisi 139: 13-15.
• Anonim, (2020a). https://www.tuik.gov.tr/UstMenu. do?metod=tarihce.
• Anonim, (2020b). http://www.shodb.gov.tr/ shodb_esas/index.php/tr/genel/tarihce.
• Arpa, H., 2003. Su Ürünleri Sektöründe Kamu Örgütlenmesi. AB’ne Üyelik Sürecinde Su Ürünleri Sempozyumu, 16 Ekim 2003, s. 54-59, Ankara.
• Atalay, M.A., (2016). Türkiye Balıkçılığında Avlanma Düzenlemeleri. In “II. Marmara Denizi Sempozyumu Bildiriler.” (E.C. Kahraman, ed.), Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınlan Yayın No: 95, 169-171, İstanbul.
• Benlioğlu, A., (1955). Neden Balıkçılık Yapamıyoruz. Türk Ekonomisi 142: 105-109.
• BSGM, (2017). Su Ürünleri İstatistikleri, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Çavdar, Y., (2009). Su ürünleri yetiştiriciliğinde desteklemeler. Sümae Yunus Araştırma Bülteni 9 (1): 13-14.
• Coşkun, F., Patrona, K., Metin, A., 2014. Su Ürünleri Yetiştiriciliği Sektör Raporu, Su Ürünleri Yetiştiricileri Üretici Merkez Birliği, Ankara.
• DPT, 2007. Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). DPT Yayın No. 2719, Ankara.
• GTHB, 2012. 2012 Yılı Faaliyet Raporu. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• GTHB, 2013. 2013 Yılı Faaliyet Raporu. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• GTHB, 2014. 2014 Yılı Faaliyet Raporu. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• GTHB, 2015. 2015 Yılı Faaliyet Raporu. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• GTHB, 2016. 2016 Yılı Faaliyet Raporu. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• GTHB, 2017. 2017 Yılı Faaliyet Raporu. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• Hazar, N. (1990). Kooperatifçilik Tarihi, 513 s, Ankara, Türk Kooperatifçilik Eğitim Vakfı Yayınları.
• Pauly, D., 2006. Catching more bait: A bottom-up re-estimation of global fisheries subsidies (2nd version). Fisheries Centre, University of British Columbia, Fisheries Centre Research Reports, Rapor No: Cilt 14, Sayı 6, Canada.
• Resmi Gazete, 1991. Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 9.08.1991 tarih 20955 sayılı Resmi Gazete.
• Resmi Gazete, 2011. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 3.06.2011 Tarih ve 639 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 8/6/2011 tarih ve 27958 mükerrer sayılı Resmi Gazete.
• TKDK, 2017. Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Stratejik Planı 2017-2021. Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu, Ankara.
• TOB, 2018. 2018 Yılı Faaliyet Raporu. Tarım ve Orman Bakanlığı, Ankara.
• Ünal, V., Yercan, M., (2006). Türkiye’de su ürünleri kooperatifleri ve balıkçılar için önemi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 23(1-2): 221-227.