XVIII. YÜZYILDA EDİRNE’DE TİCARET YAPAN FRANSIZ TÜCCAR VE HUKUKÎ STATÜLERİ

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 04, 167 - 178, 01.09.2012

Reyhan Şahin Allahverdi

Öz

Osmanlı Devleti'nin fetihten
(1561) sonra başkent olarak yerleştiği Edirne zamanla gerek siyasî gerekse
sosyal ve ekonomik hayatın en canlı olduğu şehirlerden biri haline gelmiştir.
Başkent İstanbul'a taşındıktan sonra dahi coğrafi konumu nedeniyle bu
cazibesini koruyabilmiştir. Bu konumu yabancı tüccarı da buraya yöneltmiş;
yerli ve yabancı tüccar bir arada bulunmasından dolayı sosyo-kültürel ve
ekonomik açıdan kozmopolit bir yapıya sahip olmuştur. Osmanlı tebeası tüccarın
yanı sıra kapitülasyonlar çerçevesinde Osmanlı topraklarında imtiyazlı bir
şekilde ticaret yapabilen yabancı bilhassa Fransız tüccar Edirne'nin ticarî
hayatında önemli bir yere sahip olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Edirne, Fransız, ticaret, gümrük, kapitülasyon

Kaynakça

• A. Arşiv Kaynakları C.HR., nr.32/1597, 158/7882, 146/7279, 29/1403, 34/1691, 144/7158, 153/7611, 49/2443, 112/5568, 118/5881, 23/1143, 34/1691, 165/8219, 185/9222
• C.İKT.,nr.28/1361
• C.ML., nr. 344/14173
• HAT., nr.1435/58975, 1434/58925, 1434/58933, 247/13965 , 237/13141, 1470/66
• B. Araştırma ve İncelemeler Akdağ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, II, İstanbul 1974.
• Akpınar, Turgut, “Alman Seyahatnamelerinde Edirne”, Edirne Serhattaki Payitaht, İstanbul 1998, s. 255-278.
• Arı, Bülent, “Osmanlı Kapitülasyonlarının Mahiyeti ve Tarihçesi”, Yeni Türkiye Dergisi, sayı 32, Ankara 2000, s. 242-251.
• Arıkan, Zeki “1536 Kapitülasyonları ve Cumhuriyet İdeolojisi”, Ankara Üniversitesi DTCF Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi¸ cilt XXIV, sayı 37, Ankara 2005, s. 11-28.
• Bağış, A. İhsan, Osmanlı Ticaretinde Gayri Müslimler: Kapitülasyonlar-Beratlı Tüccarlar Avrupa ve Hayriye Tüccarları (1750-1839), Ankara 1983.
• Ercan, Yavuz, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Gayrimüslimlerin Giyim, Mesken ve Davranış Hukuku”, OTAM, cilt 1, Ankara 1990, s. 117-125.
• ____________, Osmanlı Yönetiminde Gayrimüslimlerin Kuruluştan Tanzimat’a Kadar Sosyal, Ekonomik ve Hukukî Durumları, Ankara 2001.
• Eryılmaz, Bilal, Osmanlı Devleti’nde Gayri Müslim Tebaanın Yönetimi, İstanbul 1990.
• Faroqhi, Suraia, “İstanbul’un İaşesi ve Tekirdağ-Rodoscuk Limanı”, ODTÜ Gelişme Dergisi, Özel sayı, 1979–1980, s. 139-151.
• Gökbilgin, M. Tayyib, “Konsolos”, İA, VI, s. 837–838.
• İnalcık, Halil, Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), çev. Ruşen Sezer, İstanbul 2004.
• Küçükkalay, A. Mesud -Numan Elibol, “Osmanlı İmparatorluğu’na Avrupa’dan Kara Yolu ile Yapılan İhracatın Değerlendirilmesi (1795-1804)”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt IV, sayı 1, Eskişehir 2004, s. 151-176.
• Kütükoğlu, Mübahat, Türk İngiliz İktisadi Münasebetleri (1580-1838), Ankara 1974.
• Pamir, Aybars, “Kapitülasyon Kavramı ve Osmanlı Devletine Etkileri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt LI, sayı 2, Ankara 2002, s. 79-119.
• Paskaleva, Virginia, “Osmanlı Balkan Eyaletlerinin Avrupalı Devletlerle Ticaretleri Tarihine Katkı (1700–1850)”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, XVII, 1967–1968, s. 37-74.
• Pul, Ayşe, “Osmanlı-Fransız Diplomasisinin İki Mühim Evresi: Girit ve Mısır Seferleri”, OTAM¸ cilt 22, Ankara 2007, s.159-176.
• Sahillioğlu, Halil, “XVIII. Yüzyılda Edirne’nin Ticarî İmkânları”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, sayı 13, Ankara 1968, s. 60-68.
• Şahin, Hasan, “Doğu Sorunu Çerçevesinde Osmanlı Fransız İlişkileri [Başlangıcından Paris Barışı’na (1856)]”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sayı 40, Erzurum 2009, ss. 277-315.
• Şahin, Reyhan, Edirne Gümrüklerine Göre XVIII. Yüzyılın İkinci Yarısında Edirne’de İktisadî Hayat, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne 2006.
• Tabakoğlu, Ahmet, Türk İktisat Tarihi, İstanbul 2000.
• Türkiye Seyahatnamesi (1790 Yıllarında Türkiye ve İstanbul), hzr. Oğuz Gökmen, İstanbul 1974.
• Türkmen, Zekeriya, “Osmanlı'da Kapitülasyonların Uygulanışına Toplu Bir Bakış”, OTAM, cilt 6, Ankara 1995, s. 325-341.