BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA FİLİSTİN (KANAL) CEPHESİ’NDE KIZILAY (HİLÂL-İ AHMER) CEMİYETİ’NİN ÇALIŞMALARI
Öz
Osmanlı Devleti, Birinci Dünya
Savaşı’nda birçok cephede birden savaşmak zorunda kalmıştır. Bunlardan biri,
İngilizlere karşı açılan Kanal Cephesi’dir. Bahriye Nazırı Cemal Paşa, Filistin
(Kanal) Cephesine verilen önem dolayısıyla, aynı zamanda Suriye’deki Dördüncü
Ordu Komutanlığına getirildi. Cemal Paşa’nın Şubat 1915’te Süveyş Kanalını
geçmek amacıyla yaptığı ilk harekât başarısızlıkla sonuçlandı. 1916 yılı
sonlarında harekete geçen İngilizler Sina Yarımadası’nı ele geçirip Suriye’ye
dayandılar.
Dördüncü Ordu’nun Kanal harekâtı
başlamadan önce, 22 Aralık 1914’te, Tıp Fakültesi öğretim üyelerinden Dr. Neşet
Ömer Bey’in başkanlığındaki Kızılay Heyeti, 15 Şubat 1915’te Kudüs’e geldi.
Burada ordu sıhhıye teşkilatıyla işbirliği yaparak Fransız ve Rus hastanelerine
yerleşti. Kızılay’ın Süveyş Sağlık heyeti tarafından açılan hastanelerde, Kanal
seferi esnasında yaralananların tedavileri yapıldı. Ordunun serum ve aşı
ihtiyacını karşılamak üzere laboratuar açıldı. Salgın hastalıklarla mücadele
edildi.
Süveyş Kızılay Heyeti, Dördüncü
Ordu’nun ihtiyaçları ve harekâtın seyrine bağlı olarak çalışmalarını sürdürdü:
Filistin’de Hafiretül-avce ve Vadi-i Sarar’da hastaneler açtı.
Kasım 1917’de Gazze’ye giren
İngilizler ardından Aralık ayında Kudüs’ü ele geçirdiler. Dördüncü Ordu’nun
geri çekilmesi üzerine Kızılay Heyeti zorlu bir yolculuktan sonra Şam’a çekildi.
Makalede Kızılay Süveyş Heyetinin
çalışmaları ve geri çekilişi Kızılay Arşivi belgelerinden yararlanılarak ortaya
konulacaktır. Bu çalışma cephe gerisinde yaşananların aydınlatılması açısından
önemlidir.
Anahtar Kelimeler
Kızılay (Hilâl-i Ahmer) Dördüncü Ordu Cemal Paşa Süveyş Sağlık Heyeti Filistin (Kanal) Cephesi Dr. Neşet Ömer Vadi-i Sarar Kudüs Gazze
Kaynakça
- Artuç, Nevzat, Cemal Paşa Askeri ve Siyasi Hayatı, TTK Yay., Ankara 2008.
- Çapa, Mesut, Kızılay (Hilâl-i Ahmer) Cemiyeti (1914-1925), Ankara 2009.
- Gücüyener, Şükrü Fuad, Sinâ Çölünde Türk Ordusu, 5. baskı, İstanbul 1948.
- Macar, Oya Dağlar, “Galiçya Cephesi’nde Osmanlı Birlikleri ve Sağlık Hizmetleri (1916-1917)”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, X/2 (2009), s. 35-58.
- Mustafa, Münim, Cepheden Cepheye, C.1, Ege Basımevi, İstanbul 1940.
- Türk Kızılayı Arşivi (TKA).
- Üzen, İsmet, Osmanlı’nın Çöl Yürüyüşü Kanal Seferleri, Paraf Yayınları, İstanbul 2011.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 10 Temmuz 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Ocak 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 8 Sayı: 16 |