KADIN ÇEVİRMENLERİN ÇEVİRİ GRUPLARI VE KOLEKTİF ÇEVİRİ ÇALIŞMALARI ARACILIĞIYLA TÜRKÇEDE FEMİNİST KADIN YAZARLAR VE ESERLERİ
Öz
Hem feminist hareketlerinin
ortaya çıkışı hem de kadın çalışmalarının gelişiminde aktif bir mücadelenin
parçası olan feminist söylemin kurucusu feminist kadın yazarların eserlerinin ve
düşüncelerinin Türk yazınında yer bulmasında ve Türk okurlarca tanınmasında,
kadın çevirmenlerin oluşturdukları çeviri grupları ve kolektif çevirileri
çalışmaları çok önemli bir rol oynamıştır. Kadın çeviri grupları ve çeviri
çalışmaları feminizmin Türkiye’de yayılmasına öncülük etmekle kalmamış,
feminist söylemin çevirisine yönelik bir tartışma zeminin oluşmasına ve çeviri
çalışmaların giderek artmasında da kapıları aralamışlardır. Bu çalışmada, kadın
çevirmenlerin oluşturdukları çeviri grupları ve kolektif çeviri çalışmaları
aracılığıyla feminist söylemin önde gelen feminist kadın yazarları ve eserleri
konusunda erek okuru bilinçlendirme yönündeki adımları mercek altına
alınmaktadır. Bu doğrultuda, kadın çevirmen grupları tarafından Türkçeye
çevrilen ve çevirmenlerin ön sözünü içeren erek metinlerden bir bütünce
oluşturulmuştur. Bir yan metin olan ön sözler1, çeviri sürecine ilişkin çeşitli
bilgiler sunmaları açısından çeviribilimde betimleyici çalışmalar için çok zengin
bir araştırma alanı oluşturmaktadırlar. Çalışmanın kuramsal çerçevesinde
çeviribilimci Hans Vermeer’in “skopos kuramı” temel alınmakta ve öne sürmüş
olduğu “skopos”, “iş”, “işveren”, “uzman” gibi kavramlardan yararlanılarak ön
sözler incelenmektedir. Böylece kadın çeviri gruplarının kolektif çalışmaları
aracılığıyla hem feminist çeviri çalışmalarına ilişkin süreçlerin farklı boyutlarına
ışık tutulacağı ve farkındalık yaratılacağı hem de kadın çevirmenlerinin üstlendikleri
rolün görünürlüğüne katkı sağlanacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Türkçede Feminist Söylem Kadın Çevirmenler Kolektif Çeviri Çalışmaları Feminizm Çeviri
Kaynakça
- Akbulut, Ayşe Nihal. “Çeviribilimde Bir Araştırma Gereci/Aracı Olarak Özbetimleme”. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, c.1, s.1, 2010, ss. 1-20.
- Donovan, Josephine. Feminist Teori Amerikan Feminizminin Entelektüel Gelenekleri. (Çev. Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek, Fevziye Sayılan). (6. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
- Flotow, Luise Von. Translating in the ‘Era of Feminism. Ottawa: University of Ottawa Press, 1997.
- Genette, Gerard. Paratexts, Thresholds of Interpretation. (Çev. J. E. Lewin). Cambridge CUP, 1997.
- Göl, Damla. “Türkiye’de 1980 Dönemi Feminist Çeviri Hareketinin Kadın Çalışmaları Dizgesini Oluşturmadaki Rolü”. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı. İstanbul, 2015.
- Kandiyoti, Deniz. Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar. (Çev. Aksu Bora, Fevziye Sayılan). İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
- Mitchell, Juliet. Kadınlık Durumu. (Çev. Gülseli İnal, Gülnur Savran, Şirin Tekeli, Feraye Tınç, Şule Torun, Yaprak Zihnioğlu). İstanbul: Kadın Çevresi Yayınları, 1985.
- ____________. Kadınlar: En Uzun Devrim. (Çev. Gülseli İnal, Şirin Tekeli, Yaprak Zihnioğlu, Gülnur Acar-Savran, Feraye Tınç, Şule Torun). İstanbul: Agora Kitaplığı, 2006.
- Scott, Joan W. Feminist Tarihin Peşinde. (Çev. Ayça Günaydın, Ayten Sönmez, Fahriye Dinçer, Öykü Tümer, Özlem Aslan). (Der. Fahriye Dinçer, Özlem Aslan). İstanbul: Bgst Yayınları, 2013.
- Şengül, Mehmet Bakır. “Kadın Edebiyatı: Bir Varoluş Mücadelesi”. The Journal of Academic Social Science Studies. N: 44. (Spring II 2016). ss. 203-211.
- Tahir Gürçağlar, Şehnaz. “What Texts Don’t Tell: The Use of Paratexts in Translation Research”. In Crosscultural Transgressions. Research Models in Translation Studies II: Historical and Ideological Issues, Theo Hermans (ed.), Manchester: St. Jerome, 2002, s. 44-60.
- Taş, Gün. “Feminizm Üzerine Genel Bir Değerlendirme: Kavramsal Analizi, Tarihsel Süreçleri ve Dönüşümleri”. Akademik Hassasiyetler. c: 3, s: 5, 2016, s. 163-175.
- Venuti, Lawrence. The Translator’s Invisibility: A History of Translation. Routledge: London, New York, 1995.
- Vermeer, Hans J. “Translation Today: Old and New Problems”. Translation Studies: An Interdiscipline. (Ed.) Mary Snell-Hornby, Franz Pochhacker, Klaus Kindl. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins, 1994, s. 3-16.
- _____________. “Skopos and Commission in Translational Action”. In (Eds).Lawrence Venuti (2000) The Translation Studies Reader. Routledge, Londra ve New York, 1989, s. 221-232.
- _____________. Çeviride Skopos Kuramı (Çev. Ayşe Handan Konar), İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2008.
- Zetkin, Clara. Clara Zetkin Seçme Yazılar. (Çev. Aysın Önen, Bahar Mucuk Demirtaş, Çiğdem Çidamlı, Gülnur Elçik, Hülya Osmanağaoğlu, Yaprak Zihnioğlu). (Der. Philip S. Foner). Ankara: NotaBene Yayınları, 2012.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 10 Temmuz 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 18 Mayıs 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 8 Sayı: 16 |