Öz
Şairler, şiir tasvirlerini
oluşturmak ve şiirlerindeki konuları beyan etmek için renklerden yararlanırlar.
Fakat renklerin işleniş tarzı, ölçüsü, renklere yöneliş biçimleri her şairde
birbirinden farklıdır. Eleştirmenler ve söz ustaları kendi araştırmalarında da
edebi eserde rengin önemini pek dikkate almamışlardır. Oysaki edebi eserlerde
renklerin işlevinin araştırılması şairlerin tarz ve usullerini açıklamada
araştırmacılara yarar sağlayabilir.
Bu makalede, “Fars Edebiyatında
Kullanılan Renklerin Araştırılması” adlı doktora tezinden istifade edilmiştir.
Renklerden yararlanmada Hâfız’a has tarzlardan bazıları tanıtılmaya çalışılmış
ve Hâfız’ın renklere karışmış şiirini diğer şiirlerden ayıran üslup
özelliklerine dikkat çekilmiştir. Bu makalede incelenen beyit örnekleri
Hâfız’ın birkaç kelimeyi yan yana getirerek doğrudan adı telaffuz edilmemiş bir
rengi okuyanın gözünde nasıl canlandırdığını, iham ya da kinaye yoluyla veya
çağrışımlar yardımıyla kendi şiirsel tasvirlerini nasıl renklendirdiğini göstermektedir.
Makalenin sonunda Hâfız ile diğer şairler arasında şiirleri renklendirme hususunda
söz konusu yöntemlerin kullanılmasıyla ortaya çıkan temel farklar
gösterilmiştir.
Anahtar Kelimeler
renk Hâfız şahsi üslup şiir tasvirleri ressamlık kinaye iham iham-ı tenasüp çağrışım
Kaynakça
- İslâmî-i Nedûşen, Muhammed Alî, Macera-yı Payan-napezir-i Hâfız, Çâp-ı Dovvom, İntişârât-ı Yezdan Tahran, 1374.
- Hâfız, Dîvân, Be-tashîh-i Muhammed Kazvînî ve Doktor Kâzım Ganî, Çâp-ı Evvel, İntişârât-ı Zevvâr, Tahrân, 1369.
- Hâkânî, Dîvân, Be-tashîh-i Ziyâeddîn Seccâdî, Çâp-ı Pencom, İntişârât-ı Zevvâr, Tahrân, 1374.
- Hürremşâhî, Bahâeddîn, Hâfız-nâme, Çâp-ı Pencom, İntişârât-ı İlmî ve Ferhengî ve İntişârât-ı Şurûş, Tahrân, 1372.
- Sâib, Dîvân, Nusha-i Hattî bâ Mukaddime, Üstad Emiri Firuzkuhi, Encümen-i Âsârı Millî, 13456.
- Ferîd, Tâhire, Îhâmât-ı Dîvân-ı Hâfız, Çâp-ı Evvel, İntişârât-ı Tarh-ı Nov, Çâp-ı Kıyâm, Tahrân, 1376.
- Menuçehrî Damgânî, Dîvân, Be-tashîh-i Muhammed Debîr Siyâkî, Çâp-ı Dovvom, İntişârât-ı Kitâb-furûşî-i Zevvâr, Tahrân, Tîr Mâh 1338.
- Nizâmî, Leylî ve Mecnûn, Tashih-i Vahid Destgîrî, Çâp-ı Dovvom, Çaphâne-i Şark, Tahran, Mihr Mâh, 1333.
- Nizâmî, Hüsrev ü Şirin, Tashih-i Vahid Destgîrî, Çâp-ı Dovvom, Çaphâne-i Şark, Tahran, Aban Mah, 1333.
- Homâyî, Celâleddîn, Fünûn-ı Belâgat ve Sanâ’at-ı Edebî, Çâp-ı Heştom, Müessese-i Homâ, Tahrân, Tâbistân, 1370.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 10 Temmuz 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Ocak 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 4 Sayı: 08 |