CARLO GOLDONI VE LOKANTACI KADIN ADLI YAPITINDA TOPLUMSAL ÖGELER

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 18, 176 - 192, 25.07.2019

Barış Yücesan

https://doi.org/10.33207/trkede.597921

Öz

İtalyan tiyatro geleneği Avrupa tiyatro kültüründe önemli bir yere sahip olmakla birlikte

XVIII. yüzyılda Commedia dell’arte’de yaşanan reformla birlikte tiyatro sanatının gelişimi de

etkilenmiştir. XVIII. yüzyılda yaşamış olan ve tiyatroda bir devrim niteliği taşıyan değişiklikleri

uygulayarak söz konusu değişikliklerin kabul edilmesine öncülük eden Carlo Goldoni

olmuştur. Yapıtları ile tiyatro geleneğine köklü değişiklikler, diğer bir deyişle reform,

getirmiştir. Önde gelen yapıtlarından biri olan Lokantacı Kadın adlı yapıtında içinde bulunduğu

yüzyılın değerlerini, yani Aydınlanmacılığın da temel değerlerinden olan toplum kesimlerinin

adaletli bir düzen içinde temsil edilmelerini, yaşamalarını ve eşitliği savunan değerlere

rastlamak mümkündür. Yapıtın başkahramanı bir kadındır ve bu önemli özelliğiyle düşünce

bağlamında içinde bulunulan dönemin ötesine geçebilmeyi başarır. Ayrıca başta başkahraman

olmak üzere diğer karakterlerle birlikte aristokrat sınıfın eleştirisi yapılarak, kentsoylu sınıf,

ticaret ile uğraşan ve zenginleşen zümre, övülür. Çünkü kentsoylu toplum aklını kullanarak

aristokrasinin geri kalmışlığıyla alay eder. Yapıt bu sosyolojik ögeleri de barındırmakla

kalmayarak metni olan, karakterleri değişebilen ve maskelerin kullanılmadığı bir reformcu

tiyatro olarak Goldoni’nin bu sanata katmış olduğu değerleri ve yenilikleri içinde barındırır.

Anahtar Kelimeler

Goldoni, Commedia dell’arte, tiyatro, XVIII. yüzyıl, Lokantacı Kadın

SOCIAL ELEMENTS IN THE MISTRESS OF THE INN OF CARLO GOLDONI

Öz

The tradition of Italian theatre does not only have a significant place in the tradition of European theatre and also has affected the improvement of the art of theatre with the reform taking place at Commedia dell’arte in 18th century. Carlo Goldoni, living in the 18th century, became the pioneer in accepting the changes by implementing these revolutionary changes in theatre. With his works, he brought fundamental changes to the tradition of theatre, in other words, he made a reform. In The Mistress of the Inn, one of his pre-eminent works, it is possible to see the values of that century, which are to be represented, to live in justice and to support equality for different people from different walks of life, and these values are the most fundamental virtues of the Enlightment. The protagonist of the work is a woman and this becomes successful in going beyond the notion of the era with this important aspect. In addition, particularly with the protagonist and with the other characters, the aristocratic class are criticized and bourgeois class, people dealing with trade and people becoming rich are praised. Because bourgeois society makes fun of with backwardness of the aristocratic class by using their mind. This work does not only include sociological elements but also includes the virtues and novelty which Goldoni contributed to the art of theatre as a reformist theatre that has a text, fluctuant characters and has no masks.

Anahtar Kelimeler

Goldoni, Commedia dell’arte, theatre, XVIII. Century, The Mistress of the Inn

Kaynakça

• Balamir, Ebru, “İtalyan Aydınlanmasının Ünlü Tiyatro Yazarı Carlo Goldoni ve Tiyatro Reformu”, Batı Kültür ve Edebiyatlarında Aydınlanma ed. Battal Arvasi. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2013.
• Balamir, Ebru, “Commedia Dell’arte, Tiplemeler ve Carlo Goldoni ile İtalya’da Tiyatro Reformu”, RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 2017/9, 2017, 81-88.
• Emery, Ted, “Goldoni's Pamela from Play to Libretto”, Italica, 64(4), 1987, 572-582.
• Fido, Franco, Guida a Goldoni Teatro e società nel Settecento, Giulio Einaudi Editore, Torino, 1977.
• Fido, Franco, “Goldoni oggi”, Italica, 83(3/4), 2006, 707-716.
• Goldoni, Carlo, Lokantacı Kadın, Türkiye İşBankası KültürYayınları, İstanbul, 2015.
• Heartz, Daniel, “Goldoni, Don Giovanni and the Dramma Giocoso”, The Musical Times 120(1642), 1979, 993-998.
• Lukács, Georg, “Lo scrittore e il critico”, Sociologia della Letteratura ed. Alfredo Luzi, Mursia, Milano, 1977.
• Nutku, Özdemir, Oyunculuk Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1995.
• Öncel, Süheyla, İtalyan Edebiyat Tarihi 2. Kitap,İtalyan Kültür Heyeti,Ankara,1998.
• Parini, Giuseppe, Il Giorno, Feltrinelli, Milano, 1980.
• Rho, Edmondo, “Carlo Goldoni”, Letteratura Italiana I Maggiori ed. Carlo Marzorati, Dott. Carlo Marzorati, Milano, 1956.
• Suner, Levent, “Commedia Dell'Arte Etkisinde Üç Oyun Beş Yorum”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi 24: 2007, 145-182.