Makedonya 1900’de Adalet ve İntikam Arayışı

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 21, 183 - 197, 29.01.2021

Yasemin Ulutürk Sakarya

https://doi.org/10.33207/trkede.810872

Öz

Türk edebiyatının önemli simalarından biri olan Necati Cumalı; kimliğin, kültürün ve tarihin toplumları ayakta tutan yegâne unsur olduğuna inanmış, insancıl gerçeklik üzerinde durarak toplumsal değer, inanç, tutum ve davranışların eserlere yansıması gerektiğini savunmuş bir sanatkârdır. Bu amaçla Türk insanının sorunlarına değinmeyi ihmal etmeyen Cumalı, hayatın gerçeklerinden de yüzünü çevirmemiş, bu bağlamda kaleme aldığı ‘Makedonya 1900’ adlı kitabında Balkanlarda yaşayan Türklerin meselelerine el uzatarak anne ve babasından duyup kendi müşahede ettiklerini öyküleştirmiştir. ‘Makedonya 1900’ kitabında on bir tane öykü bulunmakta, öykülerde sıklıkla ‘intikam / öç’ duygusuna yer verildiği görülmektedir. İntikam / öç, insanî bir duygu olmakla birlikte gerçekleşen menfi davranışa biçilen paye yahut mukabele olarak tanımlanabilmektedir. Dolayısıyla intikam almak isteyen kişi ya hukuk yolunu tercih edecek ya da şahsî çabaları ile adaleti sağlamaya çalışacaktır. Söz konusu eserde ise yazar, kişi ya da kurumların suçlu olarak gördüklerinden intikamlarını hangi yol ve yöntemler ile nasıl aldıklarını ortaya koyarken intikam duygusunun adaletin tecellisindeki yerine dikkatleri çekmekte, ele aldığı zaman ve mekânlarda adalet kavramının varlığını / yokluğunu sorgulamaktadır. Biz de bu çalışmada, ‘Makedonya 1900’ adlı öykü kitabı özelinde, söz konusu sorgulamanın intikam ve adalet duygusuna tesirini irdelemeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Necati Cumalı, Adalet, İntikam, Makedonya 1900

Seeking Justice and Revenge in ‘Makedonya 1900’

Öz

Necati Cumalı, one of the important figures of Turkish literature, is an artist who believes that identity, culture and history are the unique elements that keep societies alive, and who defends that social values, beliefs, attitudes and behaviors should be reflected in literary works by emphasizing humanistic reality. For this purpose, Cumalı neither neglected to mention the problems of the Turkish people nor turned away from the realities of life, and in this context, he wrote a story titled ‘Makedonya 1900’ (Macedonia 1900) on the problems of Turks living in the Balkans. There are eleven stories in the book ‘Makedonya 1900’, and it is seen that the sense of “revenge / vengeance” is often used in the stories. Although revenge / vengeance is a human emotion, it can be defined as a credit or response to negative behavior. Therefore, the person who wants to take revenge will either choose the legal remedy or try to provide justice with his personal efforts. In the work in question, the author draws attention to the place of the feeling of revenge in the manifestation of justice, while revealing the ways and methods in which individuals or institutions take their revenge from what they see as criminals, and questions the existence / absence of the concept of justice in the time and places it deals with. In this study, we will try to examine the effect of this kind of questioning on the sense of revenge and justice, especially in the story book ‘Makedonya 1900’.

Anahtar Kelimeler

Necati Cumalı, Justice, Revenge / Vengeance, ‘Makedonya 1900’

Kaynakça

• ADUGİT, Yavuz (2008), “İntikam: Adaletin Estetiği”, Sanat ve Tasarım Dergisi, 1-1, 11-32.
• ARAT, R. Rahmeti (Çev.) (2006), Kutadgu Bilig, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
• ATALAY, Besim (Çev.) (1992), Divanü Lügat-it Türk, 1-4, TDK Yayınları, Ankara.
• CUMALI, Necati (1990), Yeşil Bir At Sırtında, Can Yayınları, İstanbul.
• CUMALI, Necati (1995), Makedonya 1900, Çağdaş Yayınları, 7. Basım, İstanbul.
• CUMALI, Necati (1997), “Bilinmeyen Ülke”, Senin İçin Ey Demokrasi, Çağdaş Yayınları, İstanbul.
• CUMALI, Necati (1998), “İnan Halûk”, Şiddet Ruhu, Çağdaş Yayınları, İstanbul.
• GÜNAY, V. Doğan, BOYACIOĞLU, Utkan, PERÇİN, Ürün (2011), “Türk Toplumunda İntikam algısı. Bir saha araştırması denemesi”, Dilbilim Dergisi, 25, [35- 58].
• GÜRBİLEK, Nurdan (2008), Mağdurun Dili, Metis Yayınları, İstanbul.
• HARMAN, Ömer Faruk (1996), “Hâbil ve Kâbil”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 14, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 376-378.
• KONUR, Ertop (1982), “Necati Cumalı Öykücülüğünü Anlatıyor”, Varlık, 8.
• NECATİGİL, Behçet (2004), Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, Varlık Yayınları, İstanbul.
• SEZER, Sennur (1983), “Necati Cumalı’ya Yeni Kitabı ‘Tufandan Önce’ Üstüne Sorular”, Somut, 2.
• TDK (1998), Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, 2, Ankara.
• Varlık Yıllığı (1968), “Toplu Soruşturmamız”, Varlık Yayınevi, İstanbul.