Doğu Trakya Buluntusu Savunma ve Saldırı Gereçleri

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 23, 313 - 341, 27.01.2022

Ergün Karaca

https://doi.org/10.33207/trkede.1021660

Öz

İnsanoğlunun, başta av, savaş ve statü göstergesi olarak kullandığı savaş gereçleri kültürel ve dönemsel farklılıklar göstermektedir. Ancak savaş gereçleri, savunma ve saldırı gereci şeklinde iki temel gruba ayrılır. Düşmanı saf dışı bırakmak için saldırı, kendisini koruması için de savunma gereçleri kullanılmış ve bunlar sürekli geliştirilmiştir. Doğu Trakya’da kazı ve yüzey araştırması çalışmalarının az olmasına karşın gerek saldırı, gerekse savunma amaçlı çeşitli gereçler tespit edilmiştir. Doğu Trakya’da bulunan savaş gereçlerine baktığımızda özellikle en çok tümülüslere mezar hediyesi şeklinde bırakıldığı görülmektedir. Bunun yanı sıra yerleşim yerleri ve tekil buluntu şeklinde bölge müzelerine geldikleri görülür. Doğu Trakya’da savaş gereçlerine bakıldığında zırh, miğfer, kalkan gibi savunma gereçleri ile kılıç, mızrak ucu, ok ucu ve sapan tanesi gibi saldırı gereçlerinden oluşmaktadır. Bölge en çok bulunanların başında ok ve mızrak uçları gelmektedir. Bunları zırh ve kalkanlar izler. En erken buluntular Kozman Deresi’nde bulunduğu belirtilen kılıçlar ve mızrak uçlarıdır. Bununla birlikte, tarihsel olarak buluntuların özellikle üç tarih aralığında yoğunlaştığı görülür. İlk grup MÖ 6. yüzyıl; ikinci grup MÖ 4. yüzyıl; üçüncü grup ise MS 1.-2. yüzyıl arasıdır. Bu üç döneminin yoğunlaştığı zaman dilimlerine bakacak olursak, ilki Pers hâkimiyeti, ikincisi Makedon hâkimiyeti, üçüncüsü ise Roma İmparatorluğu hâkimiyetinin olduğu döneme denk gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Trakya, Asker, silah, Tümülüs, Bronz, Demir

Archaeological Defense and Attack Equipment Finds in Eastern Thrace

Öz

War tools and equipment used by human beings as hunting, war and status indicators show cultural and periodic differences. However, combat vehicles are divided into two basic groups as defensive and offensive vehicles. Attack tools were used to eliminate the enemy and defensive tools were used to protect themselves, and they were constantly tried to improve. Despite the scarcity of excavations and surveys in Eastern Thrace, various tools for both attack and defense have been identified. When we look at the war vehicles found in Eastern Thrace, it is seen that they were mostly left as grave gifts to the Tumuli, as well as settlements and singular finds. When we look at the war vehicles in Eastern Thrace, they consist of defense tools such as armor, helmet, shield and attack tools such as swords, spearheads, arrowheads and slingshots. One of the most common uses from the region is the arrow and spear tip. The most common tools are armor and shield. Although the earliest finds are Kozman Deresi clouds, historically it is seen that the finds are concentrated especially in two date ranges. The first group is from the 4th century BC, and the second group is from the 1st-2nd century AD. century between. If we look at the time periods in which these two time periods are concentrated, the first corresponds to the period of Macedonian and the second Roman imperial domination.

Anahtar Kelimeler

Thrace, Soldier, weapon, Tumulus, Bronze, Iron

Kaynakça

• Demosthenes, Demosthenes, Çev. J. H. Vince, M.A. Cambridge, Harvard University Press, William Heinemann Ltd., London, 1930.
• Herodotos, Herodot Tarihi, Çev. M. Ökmen, Remzi Kitapevi Yayınları, İstanbul, 1991.
• AKÇAY, Tuna (Nisan-Mayıs 2018), “Olba’daki Ok Uçları Işığında Kentteki Askeri Hareketlilik Hakkında Düşünceler”, Seleucia, 8, 91-122.
• AKSAN, Zeki Mete (2015), Güneydoğu Thrakia Tümülüsleri: 1881-1964 Yıllarında Kazılan Tümülüslerin Yeniden Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• ALAGÖZ, Umut (2012), Zeugma Antik Kenti Dionysos ve A Evleri Metal Buluntuları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• ATİK, Neşe (2017) “Heraion Teikhos Kazılarında Bulunan Ok Uçları”, Masrop E-Dergi, 11.16, 57-76.
• ATİK, Neşe (Mayıs-Ağustos 2016), “Tekirdağ’da Traklar ve Antik Heraion Teikhos Kenti”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 152, 75-86.
• BAŞ, Didem (2019), Edirne Arkeoloji Müzesi Metal Buluntuları, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• BAŞ, Didem (2021), “Edirne Arkeoloji Müzesi’nden Bir Grup Metal Buluntu”, MASROP E-Dergi, 15.1, 5-40.
• BATUR, Gizem (2021), Hadrianopolis (Edirne) ile Yakın Çevresi Tümülüsleri ve Buluntuları, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• BAYKAN, Daniş (2017), “Nif Dağı Kazısı Karamattepe ve Ballıcaoluk’ta Bulunan Ok Uçları”, MASROP E-Dergi, 9.12-13 (2015), 18-40.
• ÇOKAMAN, Elif ve KIRÇIN, Şahan (2015), “Edirne Müzesi Lalapaşa Demirköy Tümülüsü Kurtarma Kazısı”, 23. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Ankara, 69-82.
• ÇOKAMAN, Elif ve KIRÇIN, Şahan (Ağustos 2016), “Edirne Lalapaşa Demirköy Tümülüsü Kazısı”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 152, 147-152.
• DAVİDSON, Gladys R. (1952), Corinth Vol. XII, The Minor Objects, American School of Classical Studies at Athens, Princeton. DELEMEN, İnci (2004), Tekirdağ Naip Tümülüsü, Ege Yayınları, İstanbul.
• DELEMEN, İnci, ÇOKAY KEPÇE, Sedef, YILMAZ, Zülküf (2010a), “A “Warrior” Burial of The Mid-Fourth Century BC in Southeastern Thrace: Tumulus C at Yündolan Near Kırklareli”, TÜBA-AR, 13, 91-106.
• DELEMEN, İnci, ÇOKAY KEPÇE, Sedef, YILMAZ, Zülküf (2010b), “Kırklareli Yündolan C Tümülüsü”, Colloquium Anatolicum, 9, 1-18.
• DEMİRER, Ünal (2013), Kibyra Metal Buluntuları, Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• DEONNA, Waldemar (1938), Exploration Archéologique de Délos, le Mobilier Délien Boccard Yayınları, Paris.
• ERDOĞDU, Ayşe (1999), Hayrabolu Hacıllı Tek Höyük Tümülüsü Buluntuları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• EROL, Ayşe F. ve YILDIRIM, Ertaç (Eylül-Aralık 2016), “Fatsa Cıngırt Kayası Kazısında Bulunan Ok Uçları”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 153, 133-148.
• FILOV, Bogdan (2013), Balkan Savaşları Günlüğü, Yay. Haz. Hüsyin Mevsim, Timaş Yayınları, İstanbul.
• HARMANKAYA, Savaş (1995), “Kozman Deresi Mevkii (Şarköy, Tekirdağ) Maden Buluntuları”, Halet Çambel İçin Prehistorya Yazıları, Graphis Yayınları, İstanbul, 217-254.
• HASLUCK, Frederick William (1910/1911), “A Tholos Tomb at Kirk Kilisse”, The Annual of the British School at Athens, 17, 76-79.
• HRISTODOULOS, Melisinos (1897), İ Thraki ke E Saranta Ekklisie Meta Tinon Diikitikon Ekklisiastikon Zitimaton (Yunanca), İstanbul.
• JAMES, Simon, (2004), The excavations at Dura Europos conducted by Yale University and the French Academy of inscriptions and letters 1928 to 1937, Final report 7, Arms and armour and other military equipment, Oxbow Books, Oxford.
• JOUBIN, André (1898), Musée impérial Ottoman. Bronzes et bijoux. Catalogue sommaire, İstanbul.
• KAKAVAS, George (ed)(2013), Leaving a Mark on History, Treasures From Grek Museums, Atina.
• KARACA, Ergün (2019), Milattan Önce Birinci Binde Doğu Trakya, Homer Kitapevi, İstanbul.
• KOÇEL ERDEM, Zeynep (2009), “Preliminary Report of the Tekirdağ Ganos 2008 Survey”, Anatolia Antiqua, 17, 411-426. doi: 10.3406/anata.2009.1295
• KOÇEL ERDEM, Zeynep (2010), “Tekirdağ Ganos 2009 Survey”, Anatolia Antiqua, 18, 305-320. doi: https://doi.org/10.3406/anata.2010.1317
• KOÇEL ERDEM, Zeynep (2011), “Tekirdağ Ganos Dağı 2009 Yüzey Araştırması”, 28. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt, Ankara, 385-408.
• MANSEL, Arif Müfit (Nisan 1944), “Vize’de Bulunan Maskeli Miğfer”, Belleten, 8.30, 165-183.
• MANSEL, Arif Müfit (Ocak 1940), “Trakya Hafriyatı”, Belleten, 4.13, 89-114.
• MANSEL, Arif Müfit (Temmuz 1939), “1939 Senesi Trakya Hafriyatı”, Belleten, 3.11-12, 460-462.
• ONURKAN, Somay (1978), “Vize-A Tümülüsünden Bir Zırh Gömlek”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 6/7, 47-55.
• ONURKAN, Somay (1988), Doğu Trakya Tümülüsleri Maden Eserleri, İstanbul Arkeoloji Müzelerindeki Trakya Toplu Buluntuları, TTK Yayınları, Ankara.
• ORANSAY, B. S. Alptekin, (2006), Arykanda Antik Kentinde 1971- 2002 Kazı Sezonlarında Ele Geçen Madeni Buluntular ve Madencilik Faaliyetleri, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• ÖZTÜRK, N. Önder (1998), “Hayrabolu Hacıllı Köyü Tekhöyük Tümülüsü Kurtarma Kazısı”, 8. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, 381-391.
• POLAT, Mehmet Ali (Ağustos 2016), “Cambaztepe Tümülüsü (Kurgan) Kazısı Ön Değerlendirmesi”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 152, 231-236.
• ROBINSON, Devid M. (1941), Excavations at Olynthus. X. Metal and Minor Miscelleaneous Finds, Johns Hopkins Press, London.
• SAYAR, Mustafa Hamdi (1993), “Doğu Trakya’da Epigrafi ve Tarihi-Coğrafya Araştırmaları”, 10. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 153-173.
• SIMKIN, Michael (2001), The Roman Army from Hadrian to Constantine, Osprey Publishing Ltd., Oxford.
• TEKİN, Halil (2018), Maden Eser Tipolojisi, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara.
• YILDIRIM, Şahin (2002), Trakya Tümülüsleri ve Lokalizasyonu, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• YILDIRIM, Şahin (2007), “Trakya’da Tümülüs Tipi Mezar Geleneği ve İkiztepe B Tümülüsü”, Aktüel Arkeoloji, 3, 83-90.
• YILMAZ, Zülküf (2001), “Kırklareli Müzesi Yündolan C Tümülüsü Kurtarma Kazısı”, 11. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Ankara, 71-82.