Kosova’da 1979 Sonrası Arnavut Milliyetçilik Hareketleri

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 28, 101 - 117, 29.07.2024

Esin Ömer Ulukaya

https://doi.org/10.33207/trkede.1417693

Öz

Öz: 19. yüzyıl, Balkanlarda milliyetçilik akımlarının yükselişe geçtiği bir dönem olarak kabul edilir. Arnavut milliyetçiliği konusunda Arnavut tarihçileri tarafından yapılan çalışmaların önemli bir kısmı Kosova’da Arnavut milliyetçiliğini artıran en önemli nedenlerden birinin Osmanlı egemenliği olduğunu ortaya koymaktadır. Bu dönemde Arnavut milliyetçilik hareketlerinin ortaya çıkmasını uluslararası faktörlere bağlayan yaklaşımlar da söz konusudur. Birinci Dünya Savaşı’nın ardından uluslararası konjonktür ve batılı devletlerin yayılmacı politikası Arnavut ulusal bilincinin artmasını sağlamıştır. Bu durum Kosova’ya da yansımıştır. Bölgenin içinde bulunduğu ekonomik istikrarsızlık ve sosyal şartlar da halk arasında memnuniyetsizliğin körüklenmesine ve isyanların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ekonomik kalkınmanın yanı sıra demokratik bir parlamenter sistemin kurulmasına da ihtiyaç doğmuştur. Arnavut parlamenter sisteminin temelleri de bu dönemde atılmıştır. Bazı kaynaklar Arnavut milliyetçiliğini, diğer Balkan ülkelerinden farklı olarak 1789 Fransız Devrimi ilkelerine dayandırmaktadır. Günümüzde özellikle Balkanlarda, milliyetçilik ideolojisi çağımızın söylemi olmaya devam etmektedir. Bu çalışmanın amacı, 1979 sonrası Kosova’da Arnavut milliyetçiliğinin gelişmesini teşvik eden tarihsel olayları ve bölgedeki durumu araştırmaktır

Anahtar Kelimeler

Kosova, Arnavutlar, Milliyetçilik, Kimlik.

Albanian Nationalist Movements After 1979 in Kosovo

Öz

Abstract: The 19th century is considered a period in which nationalist movements increased in the Balkans.A significant part of the studies conducted by Albanian historians on Albanian nationalism reveals that one of the most important reasons that increased Albanian nationalism in Kosovo was Ottoman sovereignty. In this period, there are also approaches that connect the emergence of the Albanian nationalist movement to international factors. After the First World War, the international conjuncture and the expansionist policy of the western states increased the Albanian national consciousness. This situation is also reflected in Kosovo. The economic instability and social conditions in the region also fueled dissatisfaction among the people and led to the emergence of rebellions. In addition to economic development, the need for the establishment of a democratic parliamentary system arose. The foundations of the Albanian parliamentary system were also laid in this period. Some sources base Albanian nationalism on the principles of the 1789 French Revolution, unlike other Balkan countries. Today, especially in the Balkans, the ideology of nationalism continues to be the discourse of our age. The aim of this study is to investigate the historical events that encouraged the development of Albanian nationalism in Kosovo after 1979 and the situation in the region.

Anahtar Kelimeler

Kosovo, Albanians, Nationalism, Identity.

Kaynakça

• AGANI, Mentor (2015), Integrimi i partive politike në organizatat ndërkombtëare të partive politike: Shpjegimi i Vonesës, KIPRED dhe KAS. Prishtinë.
• AKBABA, Sertan (2023), The Role of Non-National Actors in a National Start-Up: Case of Kosovo, Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi / Journal of Balkan Research Institute, Cilt/Volume 12, Sayı/Number 2, Aralık/December, ss. 355-381, Edirne.
• BELEGU, Xhafer (1939), Lidhja e Prizrenit dhe veprimet e saj 1878 – 1881, Tiran.
• BOZBORA, Nuray (2012), Failures And Achievements of Albanian Nationalism in the Era of Nationalism, Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, Volume: 1 Issue: 1, ss. 3- 22, Edirne.
• CALIC, Marie-Janine (2000), Kosovo in the Twentieth Century: A Historical Account”, Kosovo and The Challenge Of Humanitarian Intervention: Selective Indignation, Collective Action, and International Citizenship, Eds.: Albrecht Schnabel & Ramesh Thakur, United Nations University Press, New York, Paris, Tokyo.
• CLARK, Howard (2000), Civil Resistance in Kosovo, Pluto Press, London.
• DEMJAHA, Agon & Lulzim Peci (2016), What happened to Kosovo Albanians: The impact of religion on the ethnic identity in the state building period, Policy Paper, No. 1/16 – June 2016.
• ERIKSEN, Thomas Hylland (2004), Etnisite ve Milliyetçilik, Avesta, İstanbul.
• GAGNON, V.P.Jr. (1995), Ethnic Nationalism and International Conflict: The Case of Serbia, International Security, Vol. 19, No. 3, Winter.
• IVKOVIĆ Marjan, PETROVIÇ TRIFUNOVİÇ Tamara, PRODANOVIC Srdjan, (2015), Srpsko-albanski odnosi u socijalističkoj Jugoslaviji: protesti na Kosovu i teret sistemske legitimizacije, Institut za Filozofiju i društvenu teoriju, Univerzitet u Beogradu, Edicija TonB, Belgrad.
• JOVIC, Dejan (2003), Jugoslavija- Drzava Koja Je Odumrla. Uspon kriza i pat Kardeljeve Jugoslavije (1974-1990), Nota Bene, Prometel, Zagreb.
• KADRIA, Sali (2020), Nacionalizmi shqiptar në vitet 1912 – 1924, Botimet Albanologjike, Tiranë.
• KASTRATI, Ardian (2015), Civil Society Development and its Impact on the Democratization Process in Kosovo, Mediterranean Journal of Social Sciences, Vol. 6 No. 2 S5, April 2015.
• KAMİL, İbrahim (2023), Soğuk Savaş Döneminde Yugoslavya, Siyaset- Ekonomi- Dış Politika (1945-1990), Kriter Yayınevi, İstanbul.
• KENAR, Nesrin (2005), Bir Dönemin Perde Arkası Yugoslavya, Yugoslavya Sorununun Ulusal ve Uluslararası Boyutu, Palme Yayıncılık, Ankara.
• MALCOLM, Noel (1998), Kosovo A Short History, New York University Press, New York.
• MERDJANOVA, Ina (2013), Rediscovering the Umma: Muslims in the Balkans between Nationalism and Transnationalism, Oxford University Press, London.
• URAL, Selçuk (2014), Balkanlarda Aşırı Milliyetçiliğin Gölgesinde Kosova ve Bağımsızlık, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, 2014, ss. 149-180.
• UZGEL, İlhan. (2001), Yugoslavya’nın Kuruluşu, Ed. Baskın Oran, Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar 1980-2001, İstanbul: İletişim Yayınları.
• PECI, Lulzim, DUGOLLI, Ilir, MALAZOGU, Leon, (2006), Negotiating Kosovo’s Final Status, Conference: Negotiating Kosovo’s Final Status.
• PERRITT, Jr Henry (2010), The Road to Independence for Kosovo: A Chronicle of the Ahtisaari Plan, Cambridge University Press, Cambridge.
• POULTON, Hugh (1995), Who Are the Macedonians?, Hurst, London.
• SADIK, Blerina (2017), Çështja Çame: Vështrım Hıstorıko-Jurıdık (1913-1939), Universitetit Europian të Tiranës, Tiranë, Prill 2017.
• SMITH, Anthony D. (2013), Milliyetçilik, Çev. Ümit Hüsrev Yolsal, Atıf Yayınları, Ankara.
• VICKERS, Miranda (1998), Between Serb and Albanian: A History of Kosovo, Colombia University Press, New York.
• QOSAJ-MUSTAFA, Ariana, HAXHOLLI, Violeta, SEJDULLAHU, Njomza, (2016), Çfarë ndodhi me shqiptarët e Kosovës: Ndikimi i religjionit në identitetin etnik në periudhën e shtet-ndërtimit, Instituti Kosovar për Hulumtim dhe Zhvillim të Politikave, Punim i Politikave (KIPRED), Nr.1 /16 – qershor 2016.